Wicepremier Piotr Gliński zwrócił uwagę na ogromne zasoby nowego muzeum poświęconego twórczości najwybitniejszego malarza, dramatopisarza i reformatora teatru polskiego modernizmu.

„Dzieła Wyspiańskiego są w wielu polskich muzeach, np. Poznaniu. Pamiątki po nim wystawiane są obecnie także w William Morris Gallery w Londynie. To jednak w Krakowie jest najpełniejsza i największa kolekcja jego szkiców, rysunków, różnych prób, plakatów, a także biblioteka i meble, które zaprojektował. Po dwóch wspaniałych wystawach przeglądowych Wyspiańskiego w Muzeum Narodowym, które siłą rzeczy musiały być wystawami tymczasowymi, mamy w tej chwili stałą ekspozycję twórczości Wyspiańskiego w odpowiednim miejscu, z odpowiednim anturażem – podkreślił szef resortu kultury i dziedzictwa narodowego.

Trzy kondygnacje z dziełami mistrza Wyspiańskiego

Muzeum Stanisława Wyspiańskiego mieści się w budynku dawnego spichlerza, wzniesionym w XVIII wieku poza murami ówczesnego miasta, na terenie największej i najstarszej jurydyki krakowskiej zwanej Garbary (lub Piasek). Zabytkowy budynek z biegiem lat pełnił różne funkcje, m.in. fabryki, sklepu oraz siedziby Stowarzyszenia Architektów Rzeczypospolitej. Po 1945 roku został przejęty przez MNK, stając się na wiele lat magazynem dzieł sztuki, a w latach 2013–2021 - Ośrodkiem Kultury Europejskiej „Europeum”.

Na parterze w Muzeum Stanisława Wyspiańskiego można zobaczyć autoportrety Wyspiańskiego uzupełnione o wizerunki najbliższej rodziny: żony i dzieci, a także portrety przyjaciół, mecenasów oraz bliskich znajomych. Uzupełnieniem tej części wystawy są  przedstawienia miejsc, w których Stanisław Wyspiański żył i tworzył: widoki pracowni krakowskich i paryskich, pejzaże rozpościerające się za oknem mieszkania przy ulicy Krowoderskiej w Krakowie, widoki ulic rodzinnego miasta i krajobrazy podkrakowskich miejscowości, do których jeździł wraz z najbliższymi.

Na pierwszym piętrze prezentowane są dzieła Stanisława Wyspiańskiego poruszające trzy najważniejsze wątki w jego twórczości, stąd jej części zatytułowano: „Żywioły”, „Wawel – dramat królów” i „Apollo-Chrystus”. Wokół nich zbudowana została opowieść o artyście, który w swej twórczości w nowatorski sposób podejmował problematykę narodową i religijną, odnosił się do pamięci i historii, inspirował antykiem oraz średniowieczem. Najwybitniejsze prace Wyspiańskiego – między innymi projekt witraża Bóg Ojciec do zachodniego okna kościoła Franciszkanów w Krakowie i pastelowe projekty do dekoracji malarskiej tej świątyni, projekty witraży do katedry na Wawelu, propozycje dekoracji, mebli i tkanin do gmachu Towarzystwa Lekarskiego Krakowskiego i sali Towarzystwa Artystów Polskich „Sztuka” w krakowskim Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych, model Akropolis – prezentują ciekawą  formę artystyczną i wskazują na wielostronność twórczości artysty: od malarstwa przez sztukę stosowaną po architekturę.

W podziemiu budynku, w sali „Księgi moje”, pokazywany jest księgozbiór Wyspiańskiego z jego odręcznymi notatkami oraz pierwodruki wydań dramatów i utworów innych autorów, do których twórca wykonał okładki i ilustracje. Można tam też skorzystać z udostępnionego online katalogu zgromadzonych w MNK dzieł  artysty. Obok, w drugiej sali o nazwie „Metamorfozy”, widzowie zapoznają się z twórczością teatralną: plakatami do sztuk Wyspiańskiego, wybranymi zdjęciami i fragmentami filmów z najsłynniejszych inscenizacji oraz ekranizacji dzieł literackich twórcy.

Ekspozycja – wybór dzieł

Muzeum Narodowe w Krakowie posiada najcenniejszą i największą, liczącą ponad tysiąc obiektów kolekcję prac Stanisława Wyspiańskiego. W Muzeum Stanisława Wyspiańskiego – oddziale Muzeum Narodowego w Krakowie prezentowany jest wybór ok. 200 dzieł. Ekspozycja będzie jednak zmieniana co roku.

Scenariusz i aranżacja wystawy są uwarunkowane zaleceniami konserwatorskimi oraz możliwościami adaptacyjnymi zabytkowego spichlerza. Pastelowe obrazy na papierze – technika charakterystyczna dla Wyspiańskiego – poza szczególną wrażliwością na różnego rodzaju czynniki, takie jak mikroklimat i zanieczyszczenia, są zaliczane do obiektów w dużym stopniu narażonych także na działanie światła. Sprzyja ono degradacji papieru, objawiającej się spadkiem wytrzymałości mechanicznej i przebarwieniami, oraz jest odpowiedzialne za blaknięcie wielu barwników. W celu zapewnienia bezpieczeństwa zbiorów przygotowanie stałej wystawy wymagało dostosowania warunków do najbardziej wrażliwych obiektów, a co za tym idzie – dobrania natężenia światła i czasu ekspozycji adekwatnych do reakcji materiałów użytych przez artystę. Z tych powodów wystawa będzie miała dwie odsłony zmieniane cyklicznie co rok. Ponadto krótszy, w porównaniu z innymi oddziałami Muzeum Narodowego w Krakowie, będzie czas jej udostępniania zwiedzającym w ciągu tygodnia.