Wystawa „Społeczeństwo Obywatelskie dla Rzeczypospolitej” w Muzeum Łazienki Królewskie
14.09.2023
„Społeczeństwo obywatelskie kojarzy się z wolnością. Demokracja i wolność nie istnieją bez społeczeństwa obywatelskiego. Wolność jest cechą konstytutywną, najważniejszą cechą polskiej tożsamości” – powiedział minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński podczas wernisażu wystawy „Społeczeństwo Obywatelskie dla Rzeczypospolitej”, która została dziś otwarta w Muzeum Łazienki Królewskie. Ekspozycja będzie dostępna w Stajniach Kubickiego do 22 października br.
Minister kultury zaznaczył, że wolność była tworzona przez lata w różny sposób przez różne instytucje, idee i misje, przez oddolne działania obywateli.
W XIX wieku wielką rolę odegrała polska inteligencja. Etos polskiej inteligencji ma przede wszystkim wymiar misyjny. Ta misja często realizowana jest przez „siłaczki” czy „siłaczy”, ale także poprzez zorganizowane oddolne formy różnych organizacji obywatelskich. Tak przejawiało się polskie społeczeństwo obywatelskie przez lata – dodał prof. Piotr Gliński.
Szef resortu kultury podkreślił, że wystawa została przygotowana w sposób dostępny dla szerokiej publiczności.
To jest wspaniałe, że takie dzieła powstają wspólnie, poprzez synergię różnych instytucji. Dzięki takim działaniom więcej osób dowie się, czym jest społeczeństwo obywatelskie. Ono przecież odgrywało i odgrywa olbrzymią rolę w polskiej historii. Wymienić tu można fundacje władców Polski, spółdzielczość, która od XIX wieku rozwijała się bardzo dynamicznie czy fenomen polskiej „Solidarności”. To wtedy społeczeństwo obywatelskie pokazało swoją siłę i pokojowo, bez użycia przemocy, obaliło największego tyrana współczesności, czyli sowiecką Rosję, i wyzwoliło państwa, wspólnoty, narody Europy Środkowo-Wschodniej – podkreślił minister kultury.
Minister kultury wskazał, że narracja wystawy ukazuje wiele ciekawych osób, inicjatyw, sytuacji czy wydarzeń. Bez ich działań i obywatelskiej postawy nie byłoby polskich zrywów niepodległościowych i wielkich dzieł, jak choćby mobilizacja w 1920 roku i wielu innych.
Obecnie w Narodowym Instytucie Wolności realizujemy 10 programów o wartości 250 mln zł, a kiedyś było to tylko 60 mln zł. W ciągu ostatnich sześciu lat zostało zrealizowanych 6200 projektów. Aby te działania mogły zaistnieć, potrzebujemy entuzjazmu, żywiołu, ale także poczucia obowiązku obywatelskiego wobec ojczyzny – zakończył prof. Piotr Gliński.
O wystawie
Osią wystawy jest ewolucja misji cywilizacyjnej i działalności społecznej organizacji obywatelskich w okresie od 1152 do 2022 roku. Wystawa koncentruje się na działalności organizacji pozarządowych, uwypukla ich znaczenia dla rozwoju narodu i państwa polskiego. Organizatorem ekspozycji jest Narodowy Instytut Wolności, który oprócz swojej ustawowej misji realizacji programów wspierania rozwoju społeczeństwa obywatelskiego za ważną funkcję uznaje upowszechnianie w wiedzy o organizacjach obywatelskich, o takich zjawiskach społecznych jak wolontariat czy działalność pożytku publicznego. Wystawa koncentruje się na działalności organizacji pozarządowych, uwypukla ich znaczenia dla rozwoju narodu i państwa polskiego.
Wśród zaprezentowanych plansz znalazły się przedstawiające m.in. zaangażowanie obywatelskie w czasach kiedy Polski nie było na mapach (1795-1918), aktywność obywatelska kobiet, spółdzielczość po odzyskaniu niepodległości (1918-1939), polska samoorganizacja społeczna w latach powojennych czy renesans obywatelskości po 1989 roku.
Autorką wystawy jest prof. Ewa Leś – politolog, profesor nauk społecznych, która od wielu lat jest związana naukowo z Wydziałem Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego.
