W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie stosujemy pliki cookies. Korzystanie z naszej witryny oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu. W każdym momencie można dokonać zmiany ustawień Państwa przeglądarki. Zobacz politykę cookies.
Powrót

Chrupaczki

03.06.2018

Produkt wpisany na listę produktów tradycyjnych w dniu 2007-04-04 w kategorii Wyroby piekarnicze i cukiernicze w woj. podkarpackim.

Wygląd:

Kolor złocisty o zarumienionej skórce, na przekroju brązowy

Kształt:

Kształt dowolny – w zależności od foremki, na przekroju – prostokątny

Rozmiar:

Zależna od wielkości foremki

Barwa:

Kolor złocisty, na przekroju brązowawy

Konsystencja:

Twardawe

Smak:

Słodkawy o zapachu smażonej słoniny

Dodatkowe Informacje:

Chrupaczki cechuje wilgotność i długotrwała świeżość. Są bardzo smaczne, pożywne i wysokokaloryczne.

Tradycja:

Chrupaczki to tradycyjny produkt wytwarzany tylko w miejscowości Ulanów i nawiązujący bezpośrednio do zawodu flisaka. Jak pisze dr Michał Janik, filozof i regionalista pochodzący z Ulanowa, w artykule do Ludu pt. Flisacy, wydanym we Lwowie w 1904 roku: Początek flisu sięga prawdopodobnie tej doby, kiedy nad rzekami osiedlili się ludzie, a więc kiedy u nas nad Wisłą zamieszkali Polanie. Rzeka była naturalnym gościńcem, a flis koniecznym w razie potrzeby zajęciem. Gdy społeczeństwo zorganizowało się w stany i zawody, otrzymał flis swoją organizacyę. U nas w Polsce nie była ona rodzimą, lecz jak wiele innych dobrych i złych rzeczy, przyszła od rządnych i gospodarnych Niemców. Świadczy o tem terminologia flisowska, która jest prawie wyłącznie niemiecką. Była ona jednak dość dawną, skoro Klonowiczowi znane są wcale dokładnie obyczaje i język flisacki. Nie umiałbym powiedzieć, które miejscowości w Polsce posiadały organizacyę flisacką. Od trzystu lat, a do pewnego stopnia jeszcze i dzisiaj, posiada ją galicyjskie miasteczko Ulanów, położony przy ujściu Tanwi do Sanu. W Ulanowie do dzisiaj flis jest głównym zarobkiem przeważającej części ludności i ma dość dawną tradycyę. Jak napomknął już o tym dr Michał Janik w cytowanym wyżej artykule, Ulanów jest miasteczkiem położonym w widłach dwóch rzek Sanu i Tanwi. Już od początku swego istnienia, od około 1616 roku, Ulanów wykorzystywał swoje dogodne położenie i w krótkim czasie zdobył sławę silnego ośrodka szkutniczego, a następnie najbardziej znanego ośrodka flisackiego w Polsce. W XVII i XIX wieku flis stał się dla przeważającej części ludności głównym zarobkiem. Flisacy wyodrębnili swoje zawodowe nazewnictwo, zwyczaje i obyczaje, pieśni oraz wyżywienie. Chrupaczki Z upływem czasu kolej żelazna stała się konkurencją dla spławu drewna i innych towarów, a wybuch II wojny światowej stał się końcem spławów długodystansowych Sanem i Wisłą do Gdańska. Wraz z nim zostały zapomniane dawne tradycje, w tym również dotyczące kuchni flisackiej. W 1991 roku powstało Bractwo Miłośników Ziemi Ulanowskiej pod wezwaniem Świętej Barbary, które za główny cel swego działania przyjęło przywrócenie dawnych tradycji flisackich w Ulanowie w tym także wyżywienia flisackiego. W artykule dra Michała Janika pt. Flisacy na stronie 8 czytamy: Nadaremnie pani majstrowa piecze smaczne chrupaczki (rodzaj mazurków) dla zjednania małżonka i inny wikt zamieszcza w rajzetaszu, boć trudno przecież nie pamiętać o kolegach, zwłaszcza gdy takie jest prawo zwyczajowe. Z kolei dr Maria Misińska w książce pt.: Tradycyjny spław drewna w Polsce (druga połowa XIX wieku i wiek XX), wydanej w Łodzi w 1962 roku, na stronie 98 pisze: Ulanowskim retmanom żony przygotowywały na drogę specjalne ciasto, które nie wysychało, tzw. chrupaczki. Było ono pieczone na drożdżach z mielonej na żarnach pszennej mąki, z dodatkiem jaj, mleka, słoniny i cukru. Z powyższych informacji należy wnioskować, że chrupaczki były przywilejem majstrów, w terminologii flisackiej zwanych retmanami, których zarobki były nieporównywalnie większe niż zarobki innych flisaków. Po odtworzeniu receptury wytwarzania chleba flisackiego, który został wpisany na Listę Produktów Tradycyjnych w 2005 roku, chrupaczki są kolejnym tradycyjnym produktem kuchni flisackiej przywróconym po wielu latach niebytu współczesnej rzeczywistości flisaków z Ulanowa. Chrupaczki są stałym elementem życia flisaków nie tylko na wodzie, ale są również podawane podczas spotkań i różnych uroczystości flisackich.

Informacje o publikacji dokumentu
Ostatnia modyfikacja:
19.09.2018 14:00 Sławomir Mucha
Pierwsza publikacja:
19.09.2018 14:00 Sławomir Mucha
{"register":{"columns":[]}}