Wygląd:

Rodzaj małych pierożków z nadzieniem mięsnym, polanych skwarkami z cebulką

Kształt:

Małe, okrągłe pierożki; po przekrojeniu płaskie z widocznym farszem mięsnym

Rozmiar:

Kołduny mają około 4-5 cm średnicy i grubość 1,5-2 cm

Barwa:

Ciasto kremowo-białe, po przekrojeniu widać różowawe nadzienie mięsne z widocznym dodatkiem ziół

Konsystencja:

Zwarta, spoista i sprężysta

Smak:

Zapach świeżego, gotowanego mięsa z nutą podsmażonej cebulki; smak lekko pikantny

Dodatkowe Informacje:

Wielkość pojedynczego pierożka zależy od pracowitości gospodyni – im mniejsze pierożki, tym bardziej pracochłonne.

Tradycja:

W XIX wieku, tak jak obecnie, nazwa „pierogi” oznaczała potrawę z ciasta, przede wszystkim pszennego (gotowanego albo pieczonego), z różnorodnym nadzieniem. W kuchni ludowej nadzienie to stanowiły głównie jarzyny (kapusta, marchew, czy też tarte buraki), grzyby, soczewica, siemię, fasola, groch, ser, kasze i ziemniaki. Określenie pierogów lub pierożków „kołdunami” zostało na trwałe przypisane kuchni litewskiej. Tak nazywa się na Wileńszczyźnie pierogi od ich litewskiego odpowiednika koldunas. Kołduny są to małe gotowane pierożki z ciasta pszennego, nadziewane surowym mięsem. Kołduny zostały sprowadzone na tereny Sejneńszczyzny przez Karaimów (Tatarów). Znana autorka książek kucharskich E. Kiewnarska pisała Kresy północno-wschodnie mają (...) naleciałości tatarskie. Są niemi wszędzie w Polsce, a nigdzie prawie dobrze nie przyrządzane kołduny (...). (O kuchni kresowej, Bluszcz, nr 23, 1930 r.). Kołduny tatarskie są jednak większe od litewskich i mają grubsze ciasto. Kołduny były powszechnie znane: (...) te prawdziwe, robione z baraniny, łoju baraniego, i te z mielonego mięsa, na wzór rosyjskich pielmieni. (...) Organizowano konkursy jedzenia kołdunów, trafiali się tacy, co zjadali po 100 sztuk. Na głuchej prowincji kołduny robiono często, po miastach – od święta. (A. Mieroniuk, A. Petera, C. Wrębiak, Kultura ludowa południowego Podlasia..., s. 15). Maleńkie, bardzo tłuste kołduny uchodzą za typowo litewską specjalność. Jak pisze Jadwiga Siedlecka: Zacznijmy od słynnych kołdunów litewskich, które musiały być tak małe, żeby można było je zjeść na raz. (J. Siedlecka, Druskienniki nad Niemnem, Kuchnia Litewska, Wydawnictwo Agart, 1997 r.). Również w książce Kuchnia litewska autorzy opisują kołduny litewskie z zaznaczeniem, że Kołduny powinny być odpowiednio małe, by mogły być wkładane do ust w całości. (N. i M. Druto, Kuchnia Litewska, Krajowa Agencja Wydawnicza, 1987 r.). Na przełomie XIX i XX wieku były jednak popularne nie tylko na Litwie: przepisy na „kołduny litewskie” czy „prawdziwe litewskie kołduny” znajdujemy w większości polskich książek kucharskich. Każdy z autorów podawał „jedyny prawdziwy” przepis na ich sporządzanie. Jednak we wszystkich najbardziej znanych polskich książkach kucharskich, przeznaczonych dla zamożnych domów, opisuje się kołduny jako przepis litewski. Nadziewano je jednak rozmaicie. Tak na przykład Wincentyna Zawadzka w Kucharce litewskiej, której pierwsze wydanie ukazało się już w XIX wieku, podaje kilka przepisów na kołduny, między innymi przepis na tradycyjne litewskie kołduny z majerankiem. Zauważyć należy, że przyprawa ta jest typowa dla litewskich potraw. Kołduny to potrawa wyłącznie świąteczna – tradycyjnie serwowana w pierwszy dzień świąt (Wielkanocy bądź Bożego Narodzenia). Kołduny litewskie można podawać również bezpośrednio w rosole w głębokim talerzu lub jako dodatek do czerwonego barszczu. Obecnie wiedza o przepisie na kołduny przekazywana jest na Sejneńszczyźnie z pokolenia na pokolenie, a każdy dom pielęgnuje swoje tradycje i zwyczaje.