Wygląd:

Pstrąg potokowy (Salmo trutta m. fario) – ciało krępe o przekroju wrzecionowatym, z pełną linią boczną, łuski drobne, głowa o tępym pysku z szerokim otworem gębowym. W okresie tarła u samców na dolnej szczęce widoczny jest wzgórek, niekiedy stwarzający wrażenie haka.

Kształt:

Torpedowaty, ciało wydłużone, bocznie lekko spłaszczone, o szerokim trzonie ogonowym.

Rozmiar:

Średnia wielkość pstrąga potokowego: długość ok. 35-40 cm, waga ok. 0,35-0,5 kg – do takich rozmiarów w warunkach hodowlanych pstrąg potokowy dorasta w ciągu ok. 2,5-3 lat, a w warunkach naturalnych ok. 5 lat.

Barwa:

Pstrąg potokowy posiada zazwyczaj ciemny grzbiet, w kolorach od zielonkawego do brązowego, pokryty czarnymi plamami. Na bokach plamki są mniejsze, koloru czerwonego, często z jasno-kremową obwódką. Brzuch pstrąga potokowego jest żółtobiały lub żółty. W okresie tarła samce są intensywniej ubarwione. Kolor mięsa zależy od sposobu odżywiania: od jasnoróżowego po ciemnoróżowy i łososiowy.

Konsystencja:

Zwarta forma, ciało pokryte śluzem o konsystencji charakterystycznej dla gatunku.

Smak:

Typowy dla świeżej ryby słodkowodnej. Niewyczuwalny zapach mułu.

Dodatkowe Informacje:

Tradycja:

Pierwsze wzmianki o gospodarstwie rybackim u wylotu Doliny Sąspowskiej pochodzą z grudnia 1935 roku, kiedy to Jan Kowerski – ówczesny pełnomocnik z Zarządu Dóbr Książąt Czartoryskich, wspomina o hodowli pstrągów w Ojcowie. „Wtedy też rodzina Czartoryskich doszła do wniosku, że oprócz drewna pozyskiwanego z dóbr ojcowskich, dochód mogłyby przynieść stawy hodowlane zlokalizowane na Sąspówce” (Wywiad przeprowadzony z mieszkańcami powiatu krakowskiego). W kolejnym roku, na gruntach księżnej Ludwiki Czartoryskiej powstała pstrągarnia, którą następnie oddano w dzierżawę. „I tak zgodnie z projektem hydrologa Władysława Kołdera w 1937 r. powstało dziewięć zbiorników ziemnych” (Wywiad przeprowadzony z mieszkańcami powiatu krakowskiego). Pierwsze zyski z hodowli pstrągów w Ojcowie odnotowano w latach 1937-1938. Hodowla intensywnie się rozwijała i działała również w okresie II wojny światowej. Jesienią 1942 r. było około 11 000 sztuk „zaoczkowanej” ikry pstrągów potokowych, które przenoszono do wylęgarni. W planach był dalszy rozwój gospodarstwa i jego unowocześnianie. Jednakże, w 1944 roku, na mocy ustawy o reformie rolnej, pstrągarnia jak i pozostałe dobra Czartoryskich zostały upaństwowione – stawy ojcowskie przejęło Nadleśnictwo Ojców. Od 1970 do 1986 roku hodowla zarządzana była przez Zjednoczenie Przedsiębiorstw Rybackich w Krakowie, a następnie przez Ojcowski Park Narodowy. Pstrągi hodowane są od prawie 80 lat w kameralnych stawach ziemnych na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego. Piękne ubarwienie i delikatny smak mięsa pstrąg zawdzięcza czystej źródlanej wodzie z potoku Młynówka, powstałego na potrzeby zaopatrzenia stawów w wodę. Lokalizacja stawów między akweduktem Młynówka a rzeką Prądnik, przy wykorzystaniu ukształtowania terenu, pozwoliła na zastosowanie jednej z pierwszych i najstarszych metod hodowli pstrągów w stawach przepływowych, imitując naturalne warunki panujące w rzekach. „Pstrąg potokowy ma niesamowite wymagania, jest to ryba która zdycha bez odpowiedniej ilości tlenu lub gdy przebywa w zabrudzonym środowisku wodnym. Woda musi być krystalicznie czysta i o odpowiedniej temperaturze (…)” (Wywiad przeprowadzony z mieszkańcami powiatu krakowskiego). Przy produkcji pstrąga potokowego używany jest tradycyjny sprzęt, taki jak sieci, kasarki do odłowu ryb czy drewniane szczypce i aparaty wylęgowe. Ze względów krajobrazowych oraz konieczności zachowania integralności z charakterem OPN, odtworzone zostały również naturalne mnichy drewniane. Dzięki zachowanym tradycyjnym warunkom hodowli mięso pstrąga ojcowskiego potokowego jest bardzo cenione przez mieszkańców małopolski, a także turystów, którzy: „(…) chętnie próbują pstrągów i podkreślają jego walory smakowe” (Wywiad przeprowadzony z mieszkańcami powiatu krakowskiego).