Konferencja „Conference on Advancing Child Justice in the New Crimes Against Humanity Treaty” skupiała się na kilku kluczowych obszarach dotyczących ochrony praw dziecka w kontekście przyszłego traktatu o zbrodniach przeciwko ludzkości.  

Ministra Zuzanna Rudzińska-Bluszcz wygłosiła przemówienie, prezentując polską propozycję podejścia skoncentrowanego na prawach dziecka w kontekście przyszłego Traktatu o zbrodniach przeciwko ludzkości (Traktat CAH). Polska aktywnie zabiega o włączenie do przyszłej konwencji rozbudowanego przepisu poświęconego ochronie praw dzieci, podkreślając ich szczególną wrażliwość jako ofiar, świadków, a czasem i sprawców tych zbrodni.

Potrzeba solidnych i uniwersalnych ram, które nie tylko kryminalizują zbrodnie przeciwko ludzkości, ale także systematycznie zapobiegają ich występowaniu, jest pilna. W każdym międzynarodowym instrumencie mającym na celu zapobieganie i karanie zbrodni przeciwko ludzkości, szczególne potrzeby dzieci muszą być priorytetem

– podkreślała wiceministra, dodając, że Polska historycznie opowiada się za prawami dziecka i była państwem, które zainicjowało prace nad Konwencją o prawach dziecka.

Dzieci są jednymi z najbardziej wrażliwych ofiar zbrodni przeciwko ludzkości. Są porywane, rekrutowane jako żołnierze, wykorzystywane seksualnie, porywane i przymusowo znikają, pozbawione dzieciństwa w strefach konfliktu

– mówiła Zuzanna Rudzińska-Bluszcz, zaznaczając, że Przyszła Konwencja nie tylko pomoże skutecznie zapobiegać takim aktom okrucieństwa, lecz również stanie się symbolem naszego wspólnego zobowiązania do sprawiedliwości i poszanowania ludzkiej godności.

Traktat o zapobieganiu i karaniu zbrodni przeciwko ludzkości

Mimo że zbrodnie przeciwko ludzkości należą – obok ludobójstwa i zbrodni wojennych – do tzw. zbrodni o największym znaczeniu dla całej społeczności międzynarodowej, brakowało dotąd odrębnej konwencji kompleksowo regulującej obowiązki państw w zakresie zapobiegania, karania i współpracy. Konwencja CAH ma uzupełnić lukę pomiędzy Konwencją o ludobójstwie (1948) a czterema Konwencjami genewskimi (1949) i ich protokołami, które obejmują jedynie wojny.

W 2019 r. Komisja Prawa Międzynarodowego ONZ opublikowała Projekt artykułów o zapobieganiu i karaniu zbrodni przeciwko ludzkości, który stał się podstawą dyskusji oraz konsultacji państw członkowskich ONZ, organizacji międzynarodowych i innych interesariuszy. Projekt przekazany został do komisji Komitetu VI (prawnego) Zgromadzenia Ogólnego ONZ, którego mandat obejmuje wspieranie postępującego rozwoju i kodyfikacji prawa międzynarodowego. 

22 listopada 2024 r. Komisja postanowiła jednomyślnie przejść do formalnych negocjacji zmierzających do opracowania i zawarcia prawnie wiążącego instrumentu dotyczącego zapobiegania i karania zbrodni przeciwko ludzkości. Państwa mają czas do 30 kwietnia 2026 r. na zgłoszenie propozycji poprawek do Projektu Artykułów, które zostaną ujęte w skompilowanym tekście Sekretarza Generalnego ONZ. Negocjacje traktatowe odbędą się w latach 2028 i 2029.

Fot. Katherine La Puente/Human Rights Watch