Wiceminister Sprawiedliwości Dariusz Mazur uczestniczył także w spotkaniu w Federalnym Ministerstwie Sprawiedliwości i Ochrony Konsumentów w Berlinie, gdzie rozmawiał z przedstawicielami niemieckich instytucji prawniczych oraz środowisk sędziowskich na temat praworządności, niezawisłości sądów oraz wymiany doświadczeń w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości. Wizyta w Niemczech (30 września i 1 października) była okazją do pogłębienia współpracy polsko-niemieckiej w obszarze prawa oraz umocnienia dialogu na temat standardów demokratycznego państwa prawa.

Konieczność restytucji porządku konstytucyjnego w Polsce

Podczas seminarium Wiceminister Sprawiedliwości Dariusz Mazur przedstawił zgromadzonym gościom kompleksowy obraz reform, które mają na celu przywrócenie ładu konstytucyjnego oraz niezależności wymiaru sprawiedliwości w Polsce.

W ostatnich latach w Polsce doszło do poważnego kryzysu systemu kontroli konstytucyjności prawa, który rzutował na cały wymiar sprawiedliwości – podkreślił Wiceminister.

Władze podjęły działania mające na celu naprawę stanu rzeczy, w szczególności poprzez uchwalenie ustaw naprawczych dotyczących wadliwie funkcjonującej Krajowej Rady Sądownictwa (KRS) oraz Trybunału Konstytucyjnego, aby przywrócić jego funkcję rzeczywistego i skutecznego strażnika wartości konstytucyjnych – kontynuował.

Kluczowym elementem reform jest także wprowadzenie transparentnych i zgodnych z orzeczeniami Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej zasad dotyczących powoływania sędziów. Projekt ustawy o przywróceniu ładu konstytucyjnego w sądownictwie uwzględnia wyrok pilotażowy ETPC z 2023 roku w sprawie Wałęsa przeciwko Polsce, który wskazał na nieprawidłowości w procedurze powoływania sędziów i funkcjonowaniu Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych. Ustawy zostały jednak skierowane przez poprzedniego Prezydenta RP do obecnego składu Trybunału Konstytucyjnego, którego niezależność i legalność są przedmiotem poważnych wątpliwości.

Wzmacnianie niezależności sądownictwa i prokuratury

Podczas wykładu Wiceminister zwrócił uwagę na ważny element przygotowywanej reformy jakim jest przywrócenie samorządności sędziowskiej. W poprzednich latach została ona istotnie ograniczona, zwłaszcza w zakresie wyboru prezesów i wiceprezesów sądów. W ramach procedowanego projektu ustawy, planowane jest zwiększenie roli samorządu sędziowskiego – to właśnie on będzie przedstawiał kandydatów na prezesów sądów, spośród których Minister Sprawiedliwości będzie zobligowany dokonać wyboru. Ma to przeciwdziałać politycznemu podporządkowaniu sądów i przywrócić równowagę władzom sądowniczym.

Istotnym elementem planowanych reform jest również rozdzielenie funkcji Ministra Sprawiedliwości i Prokuratora Generalnego.

Pozwoli to uwolnić prokuraturę od politycznych nacisków i wzmocnić jej niezależność – powiedział Wiceminister Sprawiedliwości.

 Proponowane zmiany przewidują, że Prokuratora Generalnego będzie powoływał Sejm za zgodą Senatu, na podstawie kandydatur zgłaszanych przez profesjonalne środowiska prokuratorskie oraz organizacje pozarządowe działające na rzecz praworządności i ochrony praw człowieka. Kandydaci będą musieli spełniać rygorystyczne wymagania, co ma zapewnić wysoki poziom niezależności i profesjonalizmu tego stanowiska.

Wśród panelistów znaleźli się również: prof. dr hab. Piotr Girdwoyń, Dyrektor Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury; dr hab. Mirosław Wyrzykowski, prof. UW; sędzia Justyna Koska-Janusz, sędzia Izabela Fountoukidis, dr Monika Smusz-Kulesza, sędzia Bohdan Bieniek, sędzia SN; sędzia Stanisław Gancarz, sędzia Beata Faralisz oraz sędzia Joanna Moroz-Korycka.

Wizyta wiceministra w Wustrau i Berlinie była okazją do wymiany doświadczeń oraz podkreślenia zaangażowania Polski na rzecz wartości demokratycznych, praworządności oraz niezależności sądownictwa, które stanowią podstawę funkcjonowania każdego demokratycznego państwa prawa.

Fot. paweł Mazurek/MS
Baza zdjęć dla mediów: MS_GOV_PL’s albums | Flickr