Państwa członkowskie Unii Europejskiej i kraje Partnerstwa Wschodniego powinna łączyć wiara w podstawowe wartości: w demokrację, rządy prawa i ochronę praw człowieka. Powinniśmy tworzyć sieć współpracy oraz dzielić się dobrymi praktykami, aby wzajemnie inspirować się do reformowania naszych krajów

– podkreślił minister Adam Bodnar podczas dzisiejszego (12 maja br.) otwarcia warsztatów Instytucie Wymiaru Sprawiedliwości.

Minister podkreślił znaczenie organizacji pozarządowych w budowaniu i funkcjonowaniu państwa prawa.

Nie można chronić rządów prawa bez silnego społeczeństwa obywatelskiego, które inwestuje swój czas i energię na wspieranie ofiar represji i nadużyć

– ocenił. Dodał, że pomocne w budowaniu rządów prawa są publikowane co roku sprawozdania Komisji Europejskiej na temat praworządności w państwach Unii Europejskiej i krajach kandydujących do Unii.

Szef resortu sprawiedliwości zwrócił uwagę na kwestie wyzwań, z którymi musi poradzić sobie sądownictwo w wielu państwach.

To przede wszystkim wykorzystanie sztucznej inteligencji, ale również efektywność procedur, udział biegłych sądowych w postępowaniach i inne elementy, które przyczyniają się do efektywności sądownictwa i skrócenia czasu postępowań

– stwierdził.

Przez dwa dni przedstawiciele Unii Europejskiej i krajów Partnerstwa Wschodniego będą dyskutować o kwestiach związanych z praworządnością oraz efektywnością i jakością wymiaru sprawiedliwości.

Są to zagadnienia bliskie misji Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości. Rzetelna analiza stanu i kondycji wymiaru sprawiedliwości powinna służyć poprawie jego jakości

– powiedział Dyrektor Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości prof. Piotr Rylski. Dodał, że rządy prawa są fundamentem Unii Europejskiej, a jednocześnie najbardziej wrażliwym elementem systemu unijnego. – Dlatego konieczne jest stałe monitorowanie przestrzegania tych zasad w państwach członkowskich.

Mam nadzieję, że warsztaty będą dobrą okazją do zaprezentowania i przedyskutowania głównych metod opisu przestrzegania tej zasady, a także sposobów radzenia sobie z pojawiającymi się zagrożeniami

– stwierdził prof. Piotr Rylski.

Podczas warsztatów odbędzie się pięć sesji tematycznych:  

• Podsumowanie wdrażania reform praworządności i wymiaru sprawiedliwości w krajach Partnerstwa Wschodniego oraz kluczowe elementy przyszłych priorytetów.  
• Jakość i efektywność wymiaru sprawiedliwości: nacisk na liczbę spraw i czas trwania postępowań sądowych: Analiza porównawcza w regionie na podstawie raportów CEPEJ i prezentacja narzędzi zwiększających efektywność wymiaru sprawiedliwości.  
• Alternatywne rozwiązywanie sporów Skupienie się na mediacji: prezentacja różnych typów mechanizmów i narzędzi mediacji w regionie PW.
• Teoria i praktyka europejskiego systemu praw człowieka: Europejska Konwencja Praw Człowieka i system praw człowieka UE (Karta praw podstawowych UE).
• Raport UE na temat praworządności.

Partnerstwo Wschodnie to polityka zewnętrzna Unii Europejskiej, skierowana do sześciu państw: Armenii, Azerbejdżanu, Białorusi, Gruzji, Mołdawii i Ukrainy. Białoruś w 2021 r. zawiesiła swój udział w Partnerstwie.

Głównymi inicjatorami utworzenia PW były Polska i Szwecja. Inicjatywę zainaugurowano w maju 2009 r. w Pradze na szczycie szefów państw i rządów UE oraz państw partnerskich.

Dzięki Partnerstwu rozwinięto kontakty między UE a państwami partnerskimi, w tym m.in. poprzez proces liberalizacji wizowej, otwierania unijnych programów na państwa partnerskie  i aktywizację młodzieży.

Fot. Paweł Mazurek/MS