„ZIELONOGÓRSKI LAS ODRZAŃSKI” symbolicznie zwieńcza inicjatywę „100 rezerwatów na 100-lecie Lasów Państwowych”
15.12.2025
Po ponad roku wytężonych prac i weryfikacji ponad 200 zgłoszonych propozycji, 12 grudnia br. ustanowiony został ostatni z rezerwatów w ramach inicjatywy 100 rezerwatów na 100-lecie Lasów Państwowych. To „ZIELONOGÓRSKI LAS ODRZAŃSKI”.
Uroczystego podpisania zarządzenia ustanawiającego nowy rezerwat dokonała Agnieszka Nowak, Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim. W uroczystości udział wzięli m.in. wiceminister klimatu i środowiska Mikołaj Dorożała, główny konserwator przyrody oraz Anna Ronikier-Dolańska, Zastępca Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska.
„To historyczny moment” – powiedziała Anna Ronikier-Dolańska, podczas otwarcia wydarzenia i dodała: „Pierwszy raz, przy okazji tej akcji, pojawił się tak aktywy udział społeczności lokalnych. Otworzyliśmy się bardzo na społeczności lokalne, zapewniliśmy udział społeczeństwa. Można było zająć stanowisko”.
Rezerwat „ZIELONOGÓRSKI LAS ODRZAŃSKI” został ustanowiony w ramach inicjatywy „100 rezerwatów na 100-lecie Lasów Państwowych”, której celem jest ochrona i zabezpieczenie najcenniejszych przyrodniczo fragmentów rodzimych lasów i przyrody, która znajduje się na ich obszarze.
REZERWAT PRZYRODY „ZIELONOGÓRSKI LAS ODRZAŃSKI”
Powierzchnia i lokalizacja rezerwatu
Rezerwat powstał w ramach inicjatywy Lasów Państwowych „100 rezerwatów na 100-lecie LP”. Jest to aktualnie największy rezerwat przyrody w województwie lubuskim o powierzchni 529,77 ha.
Charakterystyka obszaru
Obszar rezerwatu stanowi niezwykle cenną przyrodniczo mozaikę ekosystemów. Najbardziej charakterystyczne są cztery duże starorzecza Odry, będące dawnymi zakolami meandrującej rzeki, odcięte już od głównego nurtu.
Cenne zbiorowiska leśne to grąd środkowoeuropejski (Galio-Carpinetum) oraz łęg dębowo-wiązowo-jesionowy (Ficaro-Ulmetum), wraz ze związaną z nimi unikatową w skali ponadregionalnej, cenną różnorodnością biologiczną.
Łącznie występuje tutaj 6 typów siedlisk przyrodniczych Natura 2000 z załącznika I Dyrektywy Siedliskowej Unii Europejskiej.
Duży udział starodrzewów warunkuje niezwykłe bogactwo gatunkowe różnych grup organizmów. Samych grzybów zinwentaryzowano ponad 250 gatunków, w tym dla 6 gatunków są to jedyne znane stanowiska z Polski. A kolejne 11 gatunków znanych jest z 1-5 stanowisk w kraju.
Niezwykle cenne jest występowanie nadrzewnych porostów i mszaków, będących tzw. „reliktami puszczańskimi”. Najrzadsze z nich to kobiernik orzęsiony (porost) oraz miechera pierzasta (mech), które znane są z nielicznych stanowisk niżowych.
Spośród roślin na uwagę zasługuje występowanie niezwykle rzadkiej, związanej z brzegami wód - krwawnicy wąskolistnej, leśnego storczyka - kruszczyka szerokolistnego, natomiast w starorzeczach występują: rzadka paproć wodna – salwinia pływająca, owadożerne pływacze oraz kotewka orzech wodny. W całym Lesie Odrzańskim stwierdzono prawie 1300 gatunków.
W rezerwacie występuje 57 gatunków motyli dziennych, 33 gatunki ważek oraz 84 gatunki wodnych chrząszczy. Wśród pozostałych chrząszczy w rezerwacie stwierdzono 15 gatunków z czerwonej listy gatunków zagrożonych, w tym 6 „reliktów puszczańskich”.
Śródleśne bagienka i oczka wodne w rezerwacie są miejscem rozrodu rzadkich płazów - rzekotki drzewnej i kumaka nizinnego. Jednak najciekawszym płazem jest traszka górska osiągająca tutaj północny zasięg występowania w Polsce. Spośród gadów najcenniejszym gatunkiem jest żółw błotny.
Na terenie rezerwatu wykazano ponad 140 gatunków ptaków, z czego 90 gatunków gniazdujących. Wśród najcenniejszych taksonów warto wymienić liczną populację dzięcioła średniego, który jest dobrym wskaźnikiem starych lasów. W całym kompleksie leśnym występuje ich ponad 160 par. Gniazduje tu również kolejnych 6 gatunków dzięciołów, a także gągoł, żuraw, zimorodek, kania ruda, kania czarna, muchołówka mała. Wśród ssaków ciekawymi gatunkami są: wilk, bóbr, wydra oraz jadowity rzęsorek rzeczek. Poza tym stwierdzono 10 gatunków nietoperzy. Podczas migracji wzdłuż Odry widywany jest łoś.
Uzasadnienie ochrony
Rezerwat stanowi jeden z najcenniejszych fragmentów dwóch dużych obszarów Natura 2000: siedliskowego, o nazwie „Krośnieńska Dolina Odry” PLH080028 oraz ptasiego, o nazwie „Dolina Środkowej Odry” PLB080004.
***
Co charakteryzuje rezerwaty i kto je wyznacza?
Rezerwaty przyrody obejmują obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin, siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieożywionej, które wyróżniają się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi.
Wyznaczają je regionalni dyrektorzy ochrony środowiska. Proces ten odbywa się na podstawie przepisów ustawy o ochronie przyrody.
