Wypracowaliśmy i wprowadziliśmy standardy, teraz zwiększamy dostępność i widzialność kultury - zmiany jakie wprowadziła Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ciągu roku
23.06.2025
W 2024 roku Hanna Wróblewska, ministra kultury i dziedzictwa narodowego, koncentrowała się na odbudowie dialogu między ministerstwem, a artystami i środowiskami kultury i wypracowywaniu standardów, o które środowiska postulowały od lat. Zmierzyliśmy się z zastanymi zaniedbaniami wobec instytucji kultury, nieprzejrzystymi mechanizmami dysponowania środkami publicznymi i brakiem efektywnych rozwiązań instytucjonalnych. Rozpoczęliśmy systemowy proces naprawy całego ekosystemu tworzącego kulturę, którego efekty będą długofalowe. Pierwsza połowa 2025 roku to praca u podstaw. W jej centrum znalazło się wprowadzenie zmian w ustawach i rozporządzeniach, a także reform instytucjonalnych i organizacyjnych. Dostrzegliśmy wszystkie grupy tworzące kulturę w Polsce. Teraz przywracamy kulturze należne jej miejsce w życiu społecznym i publicznym. Pracujemy nad tym z twórcami, instytucjami, organizacjami społecznymi, administracją samorządową i rządową oraz odbiorcami kultury, tworząc fundament dla systemowych działań.
Kultura potrzebuje dostrzeżenia, jasnych zasad i szacunku dla ludzi, którzy ją współtworzą. Od początku kadencji moim celem jest budowanie trwałych fundamentów, opartych na transparentności, dialogu, współpracy i realnym wsparciu. Te działania są konieczne, jeśli chcemy, żeby kultura była obecna w codziennym życiu obywateli. Kultura powinna być dostępna w mniejszych i większych miejscowościach. Wszędzie, gdzie ludzie mają prawo tworzyć, uczestniczyć i pamiętać – bo kultura to też kultura pamięci o naszej historii i dziedzictwie. Edukacja kulturalna to kolejny obszar, który jest moim priorytetem. To ona pozwala na budowanie i wzmacnianie naszej tożsamości. - Hanna Wróblewska, ministra kultury i dziedzictwa narodowego.
Wprowadziliśmy jasne standardy by kultura mogła być wspólna
- przeprowadziliśmy 35 konkursów w instytucjach kultury, do końca roku zapowiedzianych jest kolejnych 11
- zagwarantowaliśmy tantiemy z internetu, weryfikujemy ozz – po raz pierwszy polscy twórcy otrzymają wynagrodzenie za wykorzystanie ich własności intelektualnej w sieci, dyrektywa DSM została wdrożona po trzech latach celowych opóźnień poprzedniego rządu
- zreformowaliśmy Programy Ministra - dzięki przejrzystym zasadom po raz pierwszy od lat rozstrzygnęliśmy je zgodnie z harmonogramem
Konkursy
Jednym z priorytetów ministerstwa było ukonstytuowanie procedury konkursowej jako sposobu powoływania dyrektorów instytucji kultury. Model konkursowy, oparty na jasnych i transparentnych zasadach, odpowiada wieloletnim postulatom środowiska - jest wdrażany konsekwentnie, odrzuca praktykę nominacji partyjnych i doraźnych decyzji personalnych.
Do czerwca 2025 r. przeprowadziliśmy 35 konkursów w prowadzonych i współprowadzonych instytucjach kultury, m.in. w Teatrze Narodowym, Teatrze Wielkim – Operze Narodowej, Filharmonii Narodowej w Warszawie, Narodowej Orkiestrze Symfonicznej Polskiego Radia w Katowicach, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Zamku Królewskim na Wawelu, czy Państwowym Instytucie Sztuki Filmowej. Na rok 2025 zaplanowaliśmy kolejne konkursy, w tym w Wytwórni Filmów Dokumentalnych i Fabularnych, Narodowym Instytucie Architektury i Urbanistyki, czy Polskim Wydawnictwie Muzycznym.
Instytucje kultury nie powinny być zarządzane „według uznania”. Fundamentem muszą być kompetencje, doświadczenie i merytoryczny dorobek kandydatów – mówi Hanna Wróblewska. - Zarówno zrealizowane konkursy i te planowane, to krok ku ustabilizowaniu formuły powoływania kadry kierowniczej i zapewnieniu, że najważniejsze instytucje będą prowadzone z poszanowaniem standardów, a nie w logice doraźnych interesów. To także sposób na dostrzeżenie managerów, którzy są gotowi objąć tę funkcję, a do tej pory nie mieli szans na swoją prezentację - dodaje.
Tantiemy
Fundamentalną zmianą było zagwarantowanie twórcom prawa do wynagrodzenia z tytułu tantiem z internetu. Ustawa z Dyrektywą DSM, której wdrożenie poprzedni rząd blokował przez lata, weszła w życie 19 lutego 2025 roku. Przełamaliśmy ten impas i doprowadziliśmy do uchwalenia przepisów, które zabezpieczają podstawowe prawa artystów oraz dają im narzędzia i mechanizmy do ich egzekwowania. Pracujemy nad uszczelnieniem działalności organizacji zbiorowego zarządzania (ozz) i zasad ich współpracy z wydawcami i koncernami, by były przygotowane do efektywnego wypłacania środków artystom. Kontrolujemy działalność kolejnych organizacji. Kontrola przeprowadzona w Stowarzyszeniu Filmowców Polskich wykazała szereg nadużyć i nieprawidłowości w dysponowaniu budżetem należnym twórcom. Jesteśmy w trakcie weryfikacji działań pozostałych ozz, w tym STOARTu, który pełni szczególną rolę na polu tantiem za korzystanie z artystycznych wykonań.
Finansowanie projektów
W Programach Ministra wprowadziliśmy bardziej przejrzyste kryteria oceny, zwiększyliśmy dostępność programów dla mniejszych podmiotów rezygnując z wkładu własnego oraz uprościliśmy procedury aplikacyjne, co przełożyło się na większą inkluzywność wspieranych inicjatyw. W programach ministerialnych przyznaliśmy ponad 3200 dofinansowań na różnorodne projekty, na łączną kwotę przekraczającą 500 mln zł. Prowadzimy ewaluację przyjętych w tej edycji rozwiązań, by kolejna jeszcze lepiej odpowiadała potrzebom beneficjentów.
Rozpoczęliśmy także zmianę formuły finansowania jednostek prowadzonych i współprowadzonych ograniczając dotacje celowe na rzecz dotacji podmiotowych. W dłuższej perspektywie zwiększy to stabilność funkcjonowania instytucji kultury oraz podniesie efektywność planowania i wydatkowania środków publicznych.
» Zmiany w Programach Ministra
Finansujemy lokalne inwestycje, modernizujemy budynki i rozwijamy projekty kulturalne poprzez Fundusze Europejskie
- przeznaczyliśmy rekordową kwotę ponad 1,78 mld zł na rozwój infrastruktury kultury w całej Polsce
- zmodernizowaliśmy 152 biblioteki i domy kultury – wartość tych inwestycji to blisko 205 mln zł
- 1,6 mld zł przeznaczyliśmy na budowę nowych obiektów dla 50 instytucji kultury
- stworzyliśmy i wsparliśmy kwotą 3 mln zł Polskie Stolice Kultury - Bielsko-Białą, Katowice, Kołobrzeg
Priorytetem Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego jest realne zwiększanie dostępności kultury w całym kraju. Szczególnie w mniejszych ośrodkach, gdzie dostęp do niej jest często utrudniony. W dwóch naborach FEnIKS i KPO B1.1.4 termomodernizacja przeznaczyliśmy ponad 1,78 mld zł na rozwój infrastruktury kultury w Polsce, inwestując w budowę oraz modernizację ośrodków kultury w różnych regionach. Realizowane projekty wzmacniają lokalną tożsamość, poprawiają dostęp do jakościowej oferty kulturalnej. To inwestycje, które trwale zmieniają otoczenie i pracują latami na rzecz kulturalnego rozwoju regionów. Aktywnie pozyskujemy także dodatkowe mechanizmy finansowania dla projektów na przykład poprzez Fundusze norweskie i EOG. W perspektywie 2026-2028 zagwarantowaliśmy wsparcie sektora kultury zarówno na działania inwestycyjne, jak i współpracę artystyczną na kwotę prawie 106 mln euro.
FEnIKS
Szczególne znaczenie ma program FEnIKS (Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko), który otworzyliśmy na miasta tracące walory społeczno-gospodarcze. Dzięki temu w latach 2024-2025 blisko 1,6 mld zł trafiło do instytucji kultury w 25 miejscowościach w całej Polsce, zarówno dużych, jak i tych mniejszych. Nowy, wprowadzony przez Ministerstwo limit dofinansowania w wysokości do 50 mln zł pozwala na bardziej sprawiedliwą dystrybucję środków i wsparcie większej liczby inicjatyw. Przykłady projektów to: Muzeum Rzemiosła w Krośnie, Centrum Kultury w Żyrardowie, Muzeum Zamkowe w Sandomierzu, Opera Narodowa w Bydgoszczy, Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, czy Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie.
Przeznaczyliśmy też 347 mln zł na modernizację energetyczną 27 budynków należących do 20 Archiwów Państwowych w całej Polsce.
» FEnIKS
KPO na termomodernizację
W ramach Krajowego Planu Odbudowy (B1.1.4 termomodernizacja) w latach 2024 – 2025 przeznaczyliśmy ponad 204,6 mln zł na głęboką modernizację energetyczną 152 obiektów lokalnej aktywności społecznej, w szczególności gminnych ośrodków kultury i bibliotek. To inwestycje, które bezpośrednio wpływają na jakość przestrzeni, w których mieszkańcy mają codzienny kontakt z kulturą. Przykłady placówek poddawanych termomodernizacji to m.in.: Świetlica Wiejska w Nowym Targu, Zielonogórski Ośrodek Kultury, Gminny Ośrodek Kultury w Łuźnej, Miejska Biblioteka Publiczna w Gorlicach czy Ludowy Dom Kultury w Łózkach.
» Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności
Polskie Stolice Kultury
W 2025 roku zdecydowaliśmy się na rozwinięcie idei konkursu o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury, powołując markę Polskie Stolice Kultury. Doceniając ogromne zaangażowanie finalistów europejskiego tytułu: Bielsko-Białą, Katowice i Kołobrzeg, zdecydowaliśmy się wesprzeć realizację ich programów kulturalnych. Każde z miast otrzyma 1 mln zł i będzie pełnić funkcję Polskiej Stolicy Kultury odpowiednio w latach 2026, 2027 i 2028. Partnerem projektu zostało Narodowe Centrum Kultury. Inicjatywa wspierana jest także poprzez Mechanizm Finansowy EOG i Norweski Mechanizm Finansowy na nową perspektywę 2021-2028.
Wprowadzamy kluczowe zmiany legislacyjne - aktualizujemy ustawy ważne dla kultury
- Ustawa o zabezpieczeniu socjalnym osób wykonujących zawód artystyczny
- nowa ustawa, etap: zakończyliśmy konsultacje publiczne - Ustawa o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej z dnia 25 października 1991 r.
- nowelizacja, etap: zebraliśmy blisko 800 propozycji zmian - Ustawa o muzeach z dnia 21 listopada 1996 r.
- nowelizacja, etap: trwają konsultacje wewnątrzresortowe, przed prekonsultacjami eksperckimi - Ustawa o ochronie zabytków z dnia 23 lipca 2003 r. przed prekonsultacjami eksperckimi
- nowelizacja, etap: trwają konsultacje wewnątrzresortowe, po otwartych prekonsultacjach eksperckich - Ustawa medialna z dnia 29 grudnia 1992 r.
- nowelizacja, etap: projekt ustawy wysłany do wpisu do wykazu prac legislacyjnych rządu - Rozporządzenie o opłatach reprograficznych (tzw. opłatach od „czystych nośników” z dnia 2 czerwca 2003 r.
- nowelizacja, etap: trwają konsultacje wewnątrzresortowe
Wiele z ustaw regulujących pole kultury nie uwzględnia współczesnych wyzwań związanych z funkcjonowaniem instytucji lub funkcjonowaniem rynku. Kultura przestaje być zarządzana punktowo i hierarchicznie, jest złożonym system, którego elementy wzajemnie się uzupełniają. Dlatego nad projektami zmian ustaw pracują powołane wewnątrz ministerstwa zespoły eksperckie. Ustawy i regulacje nie są przynoszone w teczkach lobbystów – zapisy są wypracowywane wewnątrz ministerstwa, w dialogu z przedstawicielami środowisk twórczych i instytucjonalnych.
W ciągu zaledwie roku w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego rozpoczęliśmy prace nad kilkoma rozporządzeniami oraz pięcioma kluczowymi projektami ustaw, które odpowiadają na potrzeby środowisk kultury:
- Ustawa o zabezpieczeniu socjalnym osób wykonujących zawód artystyczny, dzięki której po raz pierwszy państwo dostrzega specyfikę pracy twórczej i proponuje konkretne mechanizmy wsparcia dla osób wykonujących zawody artystyczne. W Polsce środowisko artystyczne to ponad 60 tys. osób, z których większość nie ma stałego zatrudnienia, a ich dochody są często poniżej średniej krajowej. Ustawa wprowadza możliwość uzyskania statusu artysty zawodowego, potwierdzającego stan faktyczny oraz czasowych dopłat do składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, do momentu, w którym dana osoba będzie w stanie samodzielnie je odprowadzić. To wsparcie przejściowe, a nie system stałych świadczeń. Jego celem jest umożliwienie kontynuowania działalności artystycznej w momentach niestabilności. Warunki przyznawania tego statusu są precyzyjnie określone, a ocena powierzona została Komisji Opiniującej, złożonej z przedstawicieli środowisk i instytucji publicznych. System ma przejrzysty charakter i opiera się na rzeczywistym dorobku artystycznym.
» Konsultacje publiczne ustawy o zabezpieczeniu socjalnym osób wykonujących zawód artystyczny
- Ustawa o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, to przepisy, które od dekad stanowią podstawę funkcjonowania instytucji kultury. Katalizatorem zmian były postulaty środowisk zgłoszone podczas zorganizowanego w listopadzie 2024 roku współKongresu Kultury. Uruchomiliśmy szeroki proces konsultacyjny, który trwał od maja do połowy czerwca br. i przyniósł blisko 800 zgłoszeń propozycji zmian. Wśród najważniejszych postulatów znalazły się m.in.: wprowadzenie formuły społecznej instytucji kultury, reforma procedury powoływania dyrektorów, uregulowanie zasad wynagradzania pracowników kultury oraz zapisanie zasad zrównoważonego rozwoju. Jesienią 2025 roku planujemy przekazanie pierwszego projektu nowelizacji do konsultacji społecznych.
» Rozpoczynamy prace nad nowelizacją ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej
- Ustawa o muzeach, w obecnym kształcie przepisy funkcjonują od lat. Rozmowy o zmianach dotyczą zwiększenia przejrzystości i aktualności ram prawnych funkcjonowania muzeów w Polsce - od definicji muzeum po procedury powoływania dyrektorów, organizowania konkursów, struktury rad muzealnych oraz funkcjonowania rad powierniczych i klasyfikacji zawodowej muzealników. Projekt jest obecnie przedmiotem konsultacji wewnątrzresortowych. Kolejny etap – zbieranie uwag środowiska, które nastąpi w drugiej połowie 2025 roku.
- Ustawa o ochronie zabytków, celem zmian jest zarówno uproszczenie procedur administracyjnych, jak i wzmocnienie kompetencji organów ochrony zabytków – w szczególności wojewódzkich urzędów konserwatorskich. Chcemy uregulować kwestie związane z procesami inwestycyjnymi przy zabytkach, wpisami do rejestru oraz ochroną miejsc światowego dziedzictwa UNESCO. Opracowaliśmy szczegółową ankietę konsultacyjną, z której wyniki zostaną przeanalizowane przez ministerialny zespół legislacyjny jako materiał wyjściowy do sformułowania założeń projektowych. Pierwszy projekt ustawy trafi do wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów w II kwartale 2026 roku.
» Powołaliśmy członków Zespołu do opracowania projektu nowelizacji ustawy o ochronie zabytków
- Ustawa medialna, wprowadzimy transparentny model finansowania mediów publicznych by był on stały i niezależny od sfery politycznej, a także transparentny model powoływania władz i ciał doradczych mediów publicznych. To kluczowe zmiany dla mediów, które powinny spełniać misję publiczną. Projekt zakłada m.in. likwidację Rady Mediów Narodowych, odpolitycznienie organów zarządzających, stałe finansowanie ze środków budżetowych zamiast abonamentu oraz ograniczenie możliwości wydawania prasy przez jednostki samorządu terytorialnego. W prekonsultacjach społecznych założeń do ustawy wzięło udział 107 podmiotów i organizacji. Projekt ustawy został wysłany do wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów.
» Raport z konsultacji społecznych założeń do ustawy medialnej
- Zarządzenie o opłatach reprograficznych (tzw. opłatach od „czystych nośników”), obecne wpływy z opłat reprograficznych w Polsce należą do najniższych w całej UE. To konsekwencja przestarzałych przepisów w tym zakresie, które do dzisiaj za „czyste nośniki” uznają magnetofony, magnetowidy, faksy, odtwarzacze mp3 czy nagrywarki CD. Prowadzimy prace nad nowelizacją przepisów o opłatach reprograficznych, które uwzględnią współczesne funkcjonowanie rynku.
Pozostajemy w dialogu ze środowiskami i wprowadzamy systemowe zmiany
- zorganizowaliśmy po 8 latach przerwy współKongres Kultury. Program wydarzenia był pierwszym przygotowanym w ze środowiskami i przez środowiska
- wdrożyliśmy „Procedurę zapobiegania mobbingowi i innym niepożądanym zachowaniom”, zaleciliśmy wdrożenie procedur antymobbingowych w podległych instytucjach i zobowiązaliśmy dyrektorów do ewaluacji procedur
- po 17 latach uregulowaliśmy prawnie formę zatrudnienia dyrektora Biblioteki Narodowej – kolejnym etapem będzie ogłoszenie konkursu
- podnosimy wynagrodzenie z tytułu wypożyczeń bibliotecznych z 5% do 10% - do twórców i tłumaczy trafi ponad 10 mln zł.
- przywróciliśmy działanie Forum Prawa Autorskiego, Zespołu do Zwalczania Naruszeń Prawa Autorskiego i Praw Pokrewnych oraz powołaliśmy Zespół ds. Pola Literackiego
Działania antymobbingowe
Pracujemy nad podnoszeniem standardów pracy w kulturze, zarówno w wymiarze organizacyjnym, jak i etycznym.
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego jako pierwszy resort wprowadziło jasne wytyczne oraz konkretne narzędzia reagowania i procedury interwencji na mobbing. Opracowaliśmy i wdrożyliśmy „Procedurę zapobiegania mobbingowi i innym niepożądanym zachowaniom”, która obejmuje zarówno ministerstwo, jak i prowadzone i współprowadzone instytucje kultury. Zobowiązaliśmy dyrektorów i dyrektorki instytucji podległych do ewaluacji i aktualizacji wewnętrznych procedur oraz złożenia raportu z ich wdrażania. Aktywnie uczestniczyliśmy także w konsultacjach z Ministerstwem Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej dotyczących zmian w definicji mobbingu w Kodeksie Pracy. Ministra Hanna Wróblewska wzięła udział w konferencji zapowiadającej aktualizację zapisów. Zapisy dotyczące działań antymobbingowych stały się też integralną częścią kontraktów dla nowo powoływanych dyrektorów instytucji.
Dofinansowujemy także otwarcie nowego kierunku studiów podyplomowych na warszawskiej Akademii Teatralnej pt. Akademia Bezpiecznej Kultury. Studia mają obejmować kształcenie kadr kultury w kierunku tworzenia bezpiecznego, czyli pozbawionego mobbingu i innych nadużyć środowiska pracy, kształcenia ekspertów.
Porządkowanie zaszłości
Po 20 latach zaktualizowaliśmy zapisy zarządzenia określającego zasady powoływania dyrektora Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej. Zapewniliśmy pełną reprezentację środowiska w Komisji konkursowej, jak i zwiększyliśmy transparentność całej procedury.
Po 17 latach dostosowaliśmy formę zatrudnienia dyrektora Biblioteki Narodowej do obowiązującego prawa. Dzięki wskazaniu czasu obowiązywania kontraktu, ogłosimy konkurs na dyrektora Biblioteki Narodowej. Ogłoszenie zamiaru przeprowadzenia konkursu nastąpi z wyprzedzeniem, by kandydaci mogli przygotować aplikacje uwzględniające skalę i rangę tej instytucji.
Sektorowe wsparcie dla branż
Konsekwentnie rozwijamy wsparcie dla poszczególnych segmentów kultury. Powołaliśmy Zespół ds. pola literackiego, który systemowo rozpoznaje potrzeby środowiska pisarek, pisarzy, wydawców i tłumaczy. Jednym z pierwszych, efektów prac będzie podniesienie wynagrodzenia wynikającego z zakupów bibliotecznych – z 5 do 10% wartości zakupów, co oznacza dwukrotny wzrost wsparcia dla twórców i wydawców. Do środowiska trafi w ten sposób ponad 10 mln zł.
Jesteśmy także w stałym kontakcie z Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów w zakresie przeciwdziałania występowaniu niepożądanych zjawisk dla tego rynku.
» Zmieniamy system wynagrodzeń za wypożyczenia biblioteczne
Wprowadzane zmiany objęły także kinematografię i obszar produkcji audiowizualnych, zarówno w zakresie sposobu przyznawania wsparcia, jak i jego wysokości. W 2024 r. zwiększyliśmy dotację celową na „Zachęty” o 40 mln zł, debiuty o 2,75 mln zł. Zatwierdziliśmy rekordową alokację środków na rok 2025 w wysokości 237 mln zł. Przygotowaliśmy także kompleksowy „Plan działań na rzecz rozwoju polskiej kinematografii” tworząc system wsparcia dla produkcji filmowych.
» Tworzymy system wsparcia dla produkcji filmowej w Polsce
Po 9 latach przywróciliśmy Forum Prawa Autorskiego, czyli platformę dialogu między twórcami, wykonawcami, wydawcami i producentami. To powrót do systemowego podejścia do ochrony praw autorskich, zwłaszcza w kontekście nowych wyzwań cyfrowych. Za nami dwie edycje Forum (10 września 2024 i 16 marca 2025). Obie zgromadziły przedstawicieli kilkudziesięciu organizacji społecznych – reprezentatywnych dla całego spektrum środowiska. Forum jest stałą platformą wymiany wiedzy i poglądów, zwłaszcza w kontekście nadchodzących zmian legislacyjnych wynikających z przepisów unijnych, orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE, a także nowych zjawisk technologicznych, takich jak generatywna sztuczna inteligencja. W ramach Forum omawiane będą także możliwe kierunki wsparcia produkcji audiowizualnej i kinowej.
» Forum Prawa Autorskiego – 10 września 2024 r.
» Forum Prawa Autorskiego – 16 marca 2025 r.
Po 10 latach przerwy reaktywowaliśmy Zespół do Zwalczania Naruszeń Prawa Autorskiego i Praw Pokrewnych. Jego zadaniem jest nie tylko monitorowanie przypadków naruszeń, ale także opracowanie rozwiązań, które zapewnią realną ochronę twórczości w środowisku cyfrowym i analogowym.
» Spotkanie Zespołu do Zwalczania Naruszeń Prawa Autorskiego i Praw Pokrewnych
Inwestujemy w edukację artystyczną i przyszłość kultury
- nadzorujemy łącznie 558 szkół artystycznych, w 2025 r. do listy dołączyły Liceum Szkół Plastycznych im. Tadeusza Kantora i Zespół Szkół Muzycznych w Dąbrowie Górniczej, w 2026 r. dołączy Liceum Sztuk Plastycznych oraz Zespołu Państwowych Szkół Muzycznych w Kaliszu
- otworzyliśmy kierunek fortepianomistrzostwo w Kaliskich Szkołach Artystycznych, to trzeci taki kierunek na świecie
- 217 wydarzeń i 351 963 widzów programu zagranicznego polskiej prezydencji w Radzie UE oraz 342 wydarzenia i 83 800 widzów programu krajowego
- 23 wydarzenia w ramach Sezonu Polsko-Brytyjskiego
- 21 wydarzeń w ramach Sezonu Polsko-Rumuńskiego
- 15 wydarzeń w ramach Expo w Osace: tradycja, innowacyjność, relacje
- „Młoda Polska” w Kyoto – pierwsza retrospektywna wystawa dzieł z okresu Młodej Polski w Japonii
Szkoły artystyczne
Zakupiliśmy nowe nieruchomości dla Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu, Zespołu Szkół Muzycznych w Poznaniu oraz pozyskaliśmy siedzibę dla Szkoły Muzycznej I stopnia w Nowej Soli, co umożliwi rozszerzenie oferty edukacyjnej na terenie województwa lubuskiego. Jednocześnie podpisaliśmy porozumienie ws. przejęcia prowadzenia Kaliskich Szkół Artystycznych, których oferta od 1 września tego roku zostanie wzbogacona o unikatową specjalizację – fortepianomistrzostwo. To rzadki kierunek o wysoko wyspecjalizowanym profilu. Obok Polski oferują go jedynie Niemcy i Wielka Brytania, co podkreśla wyjątkową pozycję naszego kraju w rozwijaniu tej dziedziny. Specjalizacja chroni rzemiosło, ale również rozwija kompetencje techniczne i artystyczne potrzebne w międzynarodowym środowisku muzycznym.
» Obejmujemy opieką szkoły artystyczne w Kaliszu
» Nowa siedziba Zespołu Szkół Muzycznych w Poznaniu
Promowanie polskiej kultury w kraju i za granicą
Połączyliśmy potencjał Instytutu Adama Mickiewicza, Narodowego Centrum Kultury, Centrum Rozwoju Przemysłów Kreatywnych oraz Filmoteki Narodowej Instytutu Audiowizualnego, tworząc spójną ofertę, dzięki której realizujemy różnorodne i strategiczne programy kulturalne na poziomie międzynarodowym.
Przygotowany przez ministerstwo program kulturalny towarzyszący Polskiej Prezydencji w Radzie Unii Europejskiej obejmował realizację ponad 550 wydarzeń w kraju i za granicą. Wspieraliśmy młode artystki i artystów oraz prowadziliśmy dialog na temat digitalizacji i dostępności kultury. Przeznaczyliśmy 32 mln zł na realizację projektów wspierających polskie priorytety prezydencji, realizowanych w ramach czterech programów dotacyjnych: „Synergie”, „Edukacja artystyczna”, „Promocja kultury polskiej za granicą” oraz „Kultura inspirująca”. Podczas trwania Prezydencji silnie zaakcentowaliśmy temat kultury w debacie europejskiej. W wypracowanych konkluzjach zwróciliśmy uwagę na potrzebę długofalowego wspierania różnorodności kulturowej, ochrony wolności twórczej oraz rozwoju kompetencji cyfrowych w sektorze kultury.
» Program kulturalny polskiej Prezydencji w Radzie UE
Równolegle realizowaliśmy program kulturalny na EXPO 2025 w Osace. To kontynuacja przyjętej na początku kadencji ministry Hanny Wróblewskiej strategii wzmacniania pozycji polskiej kultury na arenie międzynarodowej. Polska obecność na Światowej Wystawie opierała się na trzech filarach: tradycji – jako świadomego odniesienia do dziedzictwa kulturowego; innowacyjności – reprezentowanej przez branże kreatywne i nowe technologie oraz relacjach – budowanych poprzez obecność polskich twórczyń i twórców, instytucji oraz projektów artystycznych. Skoncentrowaliśmy się na obszarach, które dają realną szansę na rozwój długofalowych relacji kulturalnych i gospodarczych. W programie znalazły się m.in. sektor gamingu oraz sztuk wizualnych, jako jedne z najdynamiczniej rozwijających się filarów współczesnej kultury. W Kyoto zaprezentowaliśmy również pierwszą w Japonii retrospekcyjną wystawę dzieł sztuki okresu Młodej Polski (1890-1918).
» Program kulturalny na EXPO 2025 w Osace
W czerwcu 2024 r. zainaugurowaliśmy pierwszy w historii Sezon Kulturalny Polska–Rumunia, który potrwa do października 2025 roku. W ramach programu, pod hasłem „Mamy wspólny język”, w obu krajach realizowane są wydarzenia muzyczne, teatralne, literackie, filmowe i wystawiennicze, których celem jest pogłębienie wzajemnego zrozumienia przez pryzmat kultury i sztuki. Sezony kulturalne mają na celu budowanie długofalowych relacji, które przekładają się na współprace artystyczne oraz trwałe więzi społeczne, edukacyjne, jak instytucjonalne.
» Sezon Kulturalny Polska–Rumunia
W marcu 2025 roku rozpoczął się także Sezon Kulturalny Polska–Wielka Brytania 2025, którego program obejmuje wszystkie dziedziny sztuki, a także kluczowe wyzwania współczesności: migracje, wykluczenie społeczne, perspektywę kobiet w sztuce, niepełnosprawność, tożsamość kulturową i przemiany klimatyczne. Sezon nie tylko umacnia relacje kulturalne między krajami, ale także stanowi przykład zaangażowanej dyplomacji kulturalnej, opartej na otwartości i różnorodności.
» Sezon Kulturalny Polska–Wielka Brytania 2025
Zadbaliśmy o kulturę pamięci
- pierwsze od 2017 roku prace ekshumacyjne w Puźnikach w Ukrainie
- wypracowaliśmy standard współpracy, którzy przyczynił się do drugiej zgody na ekshumacje w dawnej wsi Zboiska
- pracujemy nad polem kultury pamięci
Nieodłącznym elementem tożsamości jest dbałość o pamięć historyczną, zwłaszcza tam, gdzie dotyczy ona relacji międzynarodowych, wspólnej historii i szacunku dla ofiar.
Ekshumacje
Zakończone w maju 2025 roku ekshumacje we wsi Puźniki oraz druga zgoda na prace w Zboiskach to wydarzenia o dużym znaczeniu społecznym, politycznym i dyplomatycznym. To przełamanie wieloletniego impasu w upamiętnieniach ofiar, które zostały zatrzymane dekadę temu w wyniku błędnych decyzji politycznych. Godny pochówek ofiar jest priorytetem ministerstwa. Proces ten realizujemy w ścisłej współpracy z partnerami międzynarodowymi, lokalnymi społecznościami, instytucjami i organizacjami odpowiedzialnymi za politykę pamięci. Doprowadziliśmy do historycznego momentu wypracowania standardu współpracy miedzy Polską a Ukrainą. Wypracowaliśmy także silny i wspólny przekaz Rzeczpospolitej Polski w sprawie ekshumacji.
Pole kultury pamięci Rzeczpospolitej Polski
We współpracy z instytucjami i środowiskami pracujemy nad kulturą pamięci, jednostką wiodąca na tym polu jest Muzeum Historii Polski, we współpracy z innymi ośrodkami. Opowiadanie o historii poprzez wspólne wartości, które nas kształtują wzmocnią współpracę międzyinstytucjonalną, która uwzględni wyzwania jakie stawia współczesność. Ochrona dziedzictwa, ale także prawda historyczna, powinny łączyć, a nie dzielić.
Weryfikujemy działanie instytucji, w tym efektywność prowadzeń i współprowadzeń
- utworzyliśmy Departament Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego
- rozdzielimy Narodowy Instytut Muzyki i Tańca wzmacniając podmiotowość środowisk tańca
- prowadzimy ewaluację zasadności prowadzenia i współprowadzenia instytucji państwowych
W dobie pojawiających się zagrożeń, skoncentrowaliśmy się na wypracowaniu dobrze działających procedur i standardów bezpieczeństwa. Departament Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego skupia wiedzę o newralgicznych zdarzeniach, ale także pracuje nad uspójnieniem wiedzy i procedur właściwego zabezpieczenia dóbr instytucji kultury.
Zwiększamy efektywność instytucji będących w system kultury. Rozpoczynamy prace nad rozdzieleniem Narodowego Instytutu Muzyki i Tańca na dwie wyspecjalizowane instytucje – jedną dedykowaną muzyce, drugą tańcowi. Tym samym zwiększymy widzialność segmentów, które dotąd pozostawały niedostatecznie widzialne, m.in. tańca współczesnego, czy muzyki alternatywnej. Nowa struktura pozwoli lepiej odpowiadać na potrzeby środowisk twórczych, wzmocnić ich podmiotowość, a także wspierać rozwój artystów i organizacji.
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Kultura jest wspólna - Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego prowadzi politykę państwa w obszarze kultury, ochrony dziedzictwa, pamięci historycznej oraz rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, odpowiadając za stabilność i spójność całego ekosystemu kultury. Działania resortu koncentrują się na wzmacnianiu roli kultury jako fundamentu wspólnoty – zarówno narodowej, jak i obywatelskiej. Kultura to przestrzeń pamięci, dialogu, wolności i współdziałania, a jej rozwój stanowi podstawę budowania świadomego i otwartego społeczeństwa. Ministerstwo wspiera twórczość artystyczną, instytucje kultury, edukację kulturalną oraz dba o dziedzictwo materialne i niematerialne – tak, by kultura była dostępna, żywa i obecna w codziennym życiu wszystkich Polek i Polaków.
Materiały
Podsumowanie roku Hanny Wróblewskiej na stanowisku Ministra Kultury i Dziedzictwa NarodowegoPODSUMOWANIE_prezentacja.pdf 1.60MB