Wygląd:

Kiszka upieczona w naturalnym jelicie wieprzowym lub wołowym, przypominająca wyglądem kiszkę pasztetową, końce spięte szpilą drewnianą lub wełnianą przędzą, po przekrojeniu widoczne białe pasemka macy przypominające mięso drobiowe

Kształt:

Podłużna, naturalnie skręcona (zakrzywiona) kiszka, na przekroju kształt owalny, spłaszczony

Rozmiar:

Wielkość zależy od wymiarów stosowanej brytfanny oraz długości odcinków jelit, najczęściej 25-40 cm, grubość 32-36 mm

Barwa:

Na zewnątrz złota do złotobrunatnej, na przekroju delikatny kolor różowy z biało-kremowymi pasemkami

Konsystencja:

Ścisła

Smak:

Smak i zapach właściwy dla wyrobów wędliniarskich pieczonych – swoisty i przyjemny

Dodatkowe Informacje:

Dzionie rakowskie najlepiej smakuje następnego dnia po wychłodzeniu, pokrojeniu w plastry i obsmażeniu.

Tradycja:

Od wielu lat w województwie świętokrzyskim w gminie Raków gospodynie dawniej na Wielkanoc, a później także na Boże Narodzenie, obowiązkowo piekły dzionie – potrawę charakterystyczną dla tego regionu i niespotykaną nigdzie indziej. Nie było jednolitej receptury na przygotowanie dzionia, choć wszystkie przepisy były podobne. 15 września 2005 r. zaproszono na spotkanie najstarsze mieszkanki Rakowa potrafiące piec dzionie (Przegląd Rakowski Nr 3 z 2005 r., artykuł pt. Dzionie rakowskie). Na podstawie informacji od nich uzyskanych oraz zawartych w ankiecie przeprowadzonej w późniejszym terminie wśród 70-letnich kobiet, udało się ustalić, że receptury dzionia gospodynie poznały od swoich prababek. W ten sposób rodowód potrawy udało się wyprowadzić od XIX wieku. Był niemały problem z ujednoliceniem przepisu, nie obyło się bez sporów: czy dodać cynamonu, czy imbiru i czy podgardle powinno być w części wędzone. Przez wieki każda z gospodyń nadawała tej potrawie nieco inny charakter. Po przywołaniu rad babek i prababek została ustalona najbardziej klasyczna postać dzionia. Fakt ten został przypieczętowany własnoręcznym podpisem obecnych na spotkaniu kobiet. Powstała najbardziej wiarygodna receptura, której należy przestrzegać. Zgodzono się jednocześnie na dopuszczenie niewielkich modyfikacji w zależności od potrzeb poszczególnych domostw. Gospodarstwa agroturystyczne w gminie Raków wprowadziły dzionie do swojego oferty żywieniowej. Dzionie wyprodukowane w gospodarstwie agroturystycznym w Pągowcu zostało natychmiast zauważone i uzyskało pierwsze miejsce w konkursie Nasze Kulinarne Dziedzictwo 2003 (Gazeta Wyborcza – Kielce z dn. 10 września 2003 r., artykuł pt. Zamiast schabowego). Nagrodą za zdobycie pierwszego miejsca w tym konkursie było prawo do reprezentowania rakowskiego przysmaku podczas Targów Polagra-Farm 2003 w Poznaniu (Przegląd Rakowski Nr 17 z 2003 r., artkuł pt. Polagra-Farm). Od tamtej chwili dzionie stało się bardzo popularne, uczestniczyło we wszystkich, konkursach, pokazach, dożynkach organizowanych przez jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego oraz instytucje i organizacje sektora rolno-spożywczego regionu świętokrzyskiego.