Wygląd:

Tuszka charakterystyczna dla jagniąt.

Kształt:

Kształt tuszki owczej.

Rozmiar:

Wielkość w zależności od terminu uboju. Ubój jagniąt w wieku od 3 do 6 miesięcy. Waga żywego 3-miesięcznego jagnięcia – 8-14 kg, wówczas waga tuszki ok. 7 kg. Waga żywego 6-miesięcznego jagnięcia – ok. 20 kg, wówczas waga tuszki ok. 10 kg.

Barwa:

Jasnoróżowa, różowa, charakterystyczna dla młodej jagnięciny. Na przekroju jasnoróżowa.

Konsystencja:

Mięso elastyczne, jędrne.

Smak:

Swoisty zapach świeżego mięsa. Nie posiada jednak swoistego zapachu mięsa owczego.

Dodatkowe Informacje:

Mięso jagnięce ze względu na niską zawartość tłuszczu śródmięśniowego oraz wysoki poziom białka i składników mineralnych należy ocenić jako pełnowartościowy dietetyczny produkt spożywczy o wysokich walorach smakowych, tj. żywność funkcjonalną. Mięso jagniąt zawiera znaczne ilości kwasów orotowych o działaniu antynowotworowym oraz regulującym funkcjonowanie organizmu ludzkiego, dlatego wykorzystywane jest do produkcji antyrakowych preparatów medycznych. Dla pacjentów ze schorzeniami degeneracyjnymi centralnego układu nerwowego opracowano specjalną dietę, w której zaleca się podawanie mięsa jagnięcego.

Tradycja:

Świniarka jest prymitywną rasą owiec występującą pierwotnie na terenie Europy Środkowej i Zachodniej, która stanowiła przewagę ówczesnego, prymitywnego pogłowia. Wypierana poprzez krzyżowanie z bardziej kulturalnymi rasami i odmianami, najdłużej zachowała się we wschodniej części Europy Środkowej (Herman, 1936 rok). Literatura okresu międzywojennego (Rostafiński, 1921 rok; Starnowski, 1927 rok; Kączkowski, 1929 rok; Prawocheński 1937 rok i inni) potwierdza jej liczne występowanie na terenach całej niemal Polski. Stanowiła wówczas podłoże do kształtowania w drodze krzyżowania późniejszych szlachetnych typów owiec krzyżówkowych (Polskie rasy zachowawcze – Atlas zwierząt gospodarskich objętych programem ochrony w Polsce – Kraków 2006, Instytut Zootechniki, opracowanie redakcyjne prof. dr hab. Jędrzej Krupiński, Program ochrony zasobów genetycznych zwierząt gospodarskich). Zgodnie z danymi European Farm Animal Biodiversity Information System, XVIII wiek uważa się za okres powstania tej rasy (http://efabis.izoo.krakow.pl/cgi-bin/EfabisWeb). Na obszarze Polski w naturalnym chowie utrzymała się najdłużej na terenach województw wschodnich. W 1987 roku, kiedy uznana została za całkowicie zaginioną rasę podjęto próbę jej restytucji. Wyszukano i zakupiono na terenie województw wschodnich 17 sztuk maciorek i 3 sztuki tryków świniarkopodobnych i podjęto żmudną pracę nad rekonstrukcją i restytucją stada, zgodnie z „Programem hodowlanym ochrony zasobów genetycznych owiec rasy świniarka” (www.bioroznorodnosc.izoo.krakow.pl/node/27). Miało to miejsce w owczarni w Piekoszewie, a później w Lasocinie w byłym województwie kieleckim, oddalonym zaledwie 16 km od Krzętowa – miejsca, w którym dzisiaj znajduje się największe stado zachowawcze na terenie województwa łódzkiego. Świniarkę cechuje specyficzne zestawienie genów warunkujących dużą zmienność i elastyczność dziedziczenia cech w obrębie rasy, uważanej za niejednolitą genetycznie. Jest to owca mała, drobna, o wyglądzie zwierzęcia prymitywnego z licznymi wadami pokroju, niezwykle odporna na choroby, trudne warunki bytowania, posiadająca małą wybredność w żywieniu. Świniarka jest zwierzęciem bardzo czujnym, płochliwym, stosunkowo trudno ją oswoić, łatwo się jednak uczy i przyzwyczaja do zajęć rutynowo z nią wykonywanych. Owca rasy świniarka objęta jest programem ochrony zasobów genetycznych w ramach pakietu „Ochrona lokalnych ras zwierząt gospodarskich” (PROW 2004-2006 oraz PROW 2007-2013). Świniarki utrzymywały tereny w dobrej kulturze rolnej, nie pozwalały na degradację gruntów, działały jak naturalne kosiarki, powstrzymując łąki przed zalesieniem. Obecnie stada tej rasy w Polsce liczą około 680 maciorek, co powoduje, że owca ta w dużym stopniu zagrożona jest wyginięciem. Uzasadniona jest konieczność ochrony i popularyzacji wśród społeczeństwa walorów tej rasy, co przywróciłoby świniarce miejsce w ekosystemie. Wykorzystanie jej jako alternatywnego czynnika służącego ochronie środowiska, czy też jako swoistego rodzaju elementu folkloru agrarnego, przysporzy korzyści hodowcom, konsumentom, a także samej świniarce. Owce tej rasy jeszcze kilkanaście lat temu przynosiły rolnikom wiele korzyści. Hodowano je na mięso, sprzedawano wełnę, z której w pobliskim Przedborzu tkano piękne zapaski. Skóry wyprawiano i szyto z nich kożuchy. Liczne łąki nad Pilicą służyły świniarkom jako naturalne pastwiska i dlatego gatunek ten zadomowił się tutaj tak dobrze. O bardzo dobrej aklimatyzacji świadczyło to, że nie chorowały nawet na bardzo często występującą wśród owiec chorobę, tzw. kulawkę. Inne gatunki owiec, ze względu na podmokłe tereny, nie chowały się tutaj tak dobrze, jak świniarka. W Krzętowie znajduje się największe w Polsce stado zachowawcze owcy Świniarki. W 2001 roku gospodarstwo zakupiło 30 sztuk matek z jagniętami oraz trykiem zarodowym ze stada podstawowego z Lasocina. Obecnie stado liczy 428 sztuk w tym 228 maciorek objętym programem rolnośrodowiskowym. Z mięsa świniarki przygotowuje się np. jagnięcinę po krzętowsku. Potrawa ta prezentowana była na wielu targach i wystawach, m.in. w 2002 roku na targach ITB w Berlinie i na Targach Turystycznych w Warszawie. W 2003 roku w konkursie na najlepszy regionalny produkt żywnościowy „Nasze Kulinarne Dziedzictwo”, mięso Świniarki otrzymało I nagrodę w województwie łódzkim, w kategorii produktów zwierzęcych. Następnie jagnięcina po krzętowsku otrzymała prestiżową nagrodę Perły podczas rozstrzygnięcia konkursu na Międzynarodowych Targach Rolnych POLAGRA Farm 2003. W 2004 roku na Dniach Ziemi potrawa ta była prezentowana na „Stołach Darów Ziemi” wraz z innymi nominowanymi produktami do kategorii rodzimej żywności wyjątkowej. W 2005 roku na targach POLAGRA Farm 2005, ponownie przyznano jej nagrodę Perły, tym razem za kontynuację i promocję produktu. Jagnięcina promowana jest także przy okazji różnych imprez regionalnych, np. corocznie od 2001 roku podczas Pikników Pilica. Od 2004 roku owce Świniarki prezentowane są na Wystawach Ras Rodzimych podczas Międzynarodowych Targów Rolniczych POLAGRA Farm w Poznaniu. Corocznie zdobywają najwyższe nagrody. W 2007 roku tryki zdobyły 2 złote medale, maciorki srebrny i złoty, a jedno z najwyższych wyróżnień vice-championat otrzymała maciorka. Mięso świniarki jest bardzo smaczne, jędrne, delikatne, w smaku zbliżone do dziczyzny. Ze względów dietetycznych mięso jagnięce jest bardzo zdrowe, gdyż nie zawiera cholesterolu i jest praktycznie beztłuszczowe. Dzięki temu, że mięso świniarek ma bardzo charakterystyczny smak i zapach, czasami trudno uwierzyć, że jest to mięso owcze. Żeby uzyskać takie mięso, starsze baranki, które osiągnęły dojrzałość płciową, ubija się jedynie jesienią i zimą. Mięso młodych zwierząt jest smaczne przez cały rok. Na wszystkich imprezach, na których prezentowana była jagnięcina ze świniarki, cieszyła się ona wielkim uznaniem smakoszy. Cechą charakterystyczną potraw z tego mięsa jest to, że pełnię smaku uzyskuje się wyłącznie z mięsa gorącego. Jagnięcina ta ze względu na walory smakowe cieszy się wielką popularnością na terenie Krzętowa i okolic i jest traktowana jako rarytas, niestety nadal rzadko dostępny na rynku.