Kapuśniak z burakiem cukrowym i ziemniakami z Leonina
13.11.2025
W dniu 12 listopada 2025 r. na listę produktów tradycyjnych został wpisany w kategorii: Gotowe dania i potrawy: „kapuśniak z burakiem cukrowym i ziemniakami z Leonina”.
Wygląd (zewnętrzny i na przekroju)
Płynna ciecz o z widocznymi kawałkami kapusty kiszonej, buraka cukrowego, buraka ćwikłowego, grzybów oraz ziemniaków
Kształt (zewnętrzny i na przekroju)
W zależności od naczynia, w którym jest podawany
Wielkość
W zależności od naczynia, w którym jest podawany
Barwa (zewnętrzna i na przekroju)
Lekko czerwona ciecz, ciemno - żółte kawałki kapusty, jasno-brązowe kawałki grzybów, czerwone kawałki buraka ćwikłowego oraz jasno-żółte kawałki buraka cukrowego oraz ziemniaków
Konsystencja, „wrażenie w dotyku”
Płynna ciecz z delikatnie twardymi kawałkami kapusty, buraków oraz grzybów
Smak i zapach
Kwaśny, charakterystyczny dla kiszonej kapusty
Tradycja, pochodzenie oraz historia produktu rolnego, środka spożywczego lub napoju spirytusowego
Kapuśniak z burakiem cukrowym i ziemniakami z Leonina to danie wytwarzane w miejscowości Leonin od końca XIX w., czyli od czasu, kiedy w pałacu w Kluczkowicach mieszkał Jan Kleniewski wraz ze swoją rodziną. To właśnie ten ziemianin był prekursorem uprawy buraków cukrowych w obecnym powiecie opolskim. Liczni mieszkańcy wsi Leonin znajdowali zatrudnienie w posiadłości państwa Kleniewskich. Wśród zatrudnionych były również kucharki i pomoce kuchenne. Pani domu - Maria była osobą światową, dużo podróżowała, odkrywała najnowsze trendy, w tym także kulinarne, dbała o to, by na stołach były same doskonałości. Nie wszystkie przepisy dań na „dworski stół” można było wykorzystywać na biednej, lubelskiej wsi, ale kapuśniak jak najbardziej się do tego nadawał, bo wszystkie składniki można było pozyskać z własnego gospodarstwa. Potrawa zagościła więc na stołach mieszkańców Leonina.
Wiodącym składnikiem tego dania jest kapusta kiszona, która kiszona była w każdym domu w dużych ilościach. Jednym ze składników tego dania jest burak ćwikłowy, który także królował na przydomowych zagonach. W związku z tym, że burak cukrowy był uprawą wiodącą na tych terenach, toteż nie mogło zabraknąć go również w lokalnych potrawach, w tym w kapuśniaku. Danie przygotowywane było praktycznie przez cały rok, szczególnie często jednak w dni postne, których kiedyś w kalendarzu katolickim było znacznie więcej niż obecnie. Dodatkiem był także olej rzepakowy tłoczony na ciepło. Służył do przygotowania wywaru oraz omasty, czyli smażonej cebuli na oleju. Rzepak to uprawa znana w Polsce już w XVI w., a tłoczenie oleju było tak samo popularne jak tkactwo i odbywało się ono w przydomowych lokalnych olejarniach na tak zwanych drewnianych „klinach”. W dawnej polskiej, wiejskiej kuchni prym wiodły ziemniaki, szczególnie często gotowane w mundurkach i polewane okrasą. Takie też podawane są do kapuśniaku z Leonina. Danie to najczęściej serwowane jest na dwóch osobnych półmiskach.