– Od początku mówimy jasno: robimy, nie gadamy. To nie są zapowiedzi, tylko konkretne decyzje – ustawy, które są już po Radzie Ministrów albo trafiają do konsultacji, realne pieniądze wypłacane rolnikom i działania na forum europejskim w obronie ich interesów. Efekty tej pracy nie zawsze są widoczne od razu, ale z każdym kolejnym miesiącem widać, że to jest zmiana na rzecz rolników – podkreślił minister Stefan Krajewski podczas konferencji prasowej.

Stanowcze „NIE” dla Mercosur. Kolejne rozmowy w Brukseli

Szef resortu rolnictwa przypomniał, że stanowisko polskiego rządu wobec umowy handlowej Unii Europejskiej z krajami Mercosur pozostaje niezmienne.

– Uchwała Rady Ministrów z 26 listopada 2024 roku obowiązuje. Jesteśmy przeciwko podpisaniu tej umowy w obecnym kształcie i będziemy temu przeciwni do końca – zaznaczył.

Minister poinformował, że 7 stycznia w Brukseli, między innymi z jego inicjatywy, odbędzie się spotkanie z udziałem komisarzy UE oraz państw członkowskich, którego celem będzie dalsza próba zablokowania umowy, a jeśli to okaże się niemożliwe – wprowadzenie jak najszerszych klauzul ochronnych i mechanizmów wsparcia dla rolników narażonych na negatywne skutki liberalizacji handlu.

Trzy ustawy – od zapowiedzi do realizacji

Jednym z głównych punktów konferencji było podsumowanie prac legislacyjnych. Minister przypomniał, że zapowiadane kluczowe ustawy są już na konkretnych etapach procedowania.

Ustawa o aktywnym rolniku została przyjęta przez Radę Ministrów i wprowadza definicję rolnika aktywnego zawodowo, tak aby środki WPR trafiały do osób faktycznie prowadzących działalność rolniczą. Automatycznie za aktywnych uznani będą m.in. rolnicy utrzymujący zwierzęta lub korzystający z określonych płatności i wsparcia inwestycyjnego. Dla ok. 600 tys. najmniejszych gospodarstw przewidziano okres przejściowy w 2026 roku – bez konieczności dokumentowania przychodów i kosztów.

– Nie chcemy nikogo wykluczać. Dajemy czas na dostosowanie się, a jednocześnie porządkujemy system, by wsparcie było sprawiedliwe – wyjaśnił minister.

Przedłużenie ochrony polskiej ziemi przed sprzedażą do 2036 roku zostało przyjęte przez Radę Ministrów i trafiło do prac parlamentarnych.

Projekt ustawy o dzierżawie rolniczej wszedł w kolejny, oczekiwany przez rolników etap – został skierowany do konsultacji publicznych oraz uzgodnień międzyresortowych. Nowe przepisy mają po raz pierwszy kompleksowo uregulować zasady dzierżawy gruntów rolnych, wzmocnić pozycję dzierżawców i zapewnić stabilność planowania produkcji oraz inwestycji.

Trwają też uzgodnienia międzyresortowe w sprawie ustawy o funkcji produkcyjnej wsi tak by wieś pozostała wsią a rolnicy mogli bez przeszkód wykonywać swoją pracę.

Szeroki pakiet zmian legislacyjnych od lipca 2025 r.

Od momentu objęcia urzędu przez ministra Stefana Krajewskiego resort prowadził intensywne prace legislacyjne obejmujące zarówno zmiany ustawowe, jak i regulacje wykonawcze. Rada Ministrów przyjęła pięć projektów ustaw przygotowanych lub współprzygotowanych przez MRiRW. Obejmowały one m.in. wzmocnienie pozycji rolników aktywnych zawodowo, ochronę polskiej ziemi oraz uproszczenie systemów ewidencyjnych i pomocowych.

W tym samym okresie Sejm uchwalił dziewięć ustaw istotnych dla funkcjonowania rolnictwa i rynku rolno-spożywczego, obejmujących m.in. kwestie zdrowia zwierząt, bezpieczeństwa żywności, środków ochrony roślin, nawozów naturalnych oraz zwrotu podatku akcyzowego od oleju napędowego wykorzystywanego w produkcji rolnej.

Równolegle 11 projektów ustaw znajduje się na etapie prac rządowych, w tym projekt ustawy o dzierżawie rolniczej, który został skierowany do konsultacji publicznych i uzgodnień międzyresortowych. Resort prowadzi także prace koncepcyjne nad kolejnymi rozwiązaniami dotyczącymi ochrony funkcji produkcyjnych wsi.

Działania legislacyjne uzupełniają rozporządzenia wykonawcze – od lipca 2025 r. ogłoszono łącznie 52 rozporządzenia MRiRW, porządkujące i upraszczające stosowanie przepisów w praktyce.

Zmiany w Planie Strategicznym WPR

Rada Ministrów we wtorek przyjęła także uchwałę w sprawie zmian w Planie Strategicznym WPR na lata 2023–2027. Najważniejsza z nich to zwiększenie premii dla młodych rolników z 200 do 300 tys. zł w przypadku prowadzenia produkcji zwierzęcej.

Wprowadzono również uproszczenia w realizacji Zielonego Ładu oraz nowe instrumenty wsparcia i doradztwa, m.in. dla sektora owoców i warzyw. Nowe rozwiązania mają wejść w życie 15 marca 2026 roku.

Dopłaty i kredyty – pieniądze szybciej na kontach rolników

Minister poinformował, że do końca 2025 roku Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa wypłaciła blisko 12,5 mld zł dopłat, w tym ok. 10 mld zł płatności bezpośrednich i ponad 2 mld zł płatności obszarowych.

Równolegle uruchomiono kredyty obrotowe z historycznie niskim, 1-proc. oprocentowaniem, które były autorskim rozwiązaniem zaproponowanym przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi jako odpowiedź na problemy z płynnością finansową gospodarstw, wynikające m.in. z niskich cen skupu. Instrument ten, początkowo oceniany sceptycznie, spotkał się z bardzo dużym zainteresowaniem rolników. Na dopłaty do oprocentowania przeznaczono początkowo 507 mln zł, co pozwoliło wygenerować akcję kredytową o wartości ok. 2,2 mld zł. Do 18 grudnia udzielono 10 915 kredytów na kwotę 2,32 mld zł, a po zwiększeniu puli docelowa wartość programu wyniesie ok. 2,9 mld zł.

– To rozwiązanie przygotowaliśmy po to, aby realnie pomóc rolnikom, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji rynkowej. Dane jasno pokazują, że była to potrzebna decyzja – zainteresowanie kredytami obrotowymi potwierdziło, że ten instrument rzeczywiście odpowiadał na konkretne problemy gospodarstw – podkreślił minister Stefan Krajewski.

Nowe rynki zbytu i interwencje na forum UE

2025 rok przyniósł również postępy w otwieraniu nowych rynków eksportowych, m.in. w Korei Południowej, Indiach, Wietnamie, na Filipinach i Malediwach. Resort kontynuuje także rozmowy ze stroną chińską w sprawie uznania regionalizacji dla eksportu drobiu.

Minister poinformował o kolejnych pismach skierowanych do Komisji Europejskiej, dotyczących m.in. podniesienia cen interwencyjnych oraz wsparcia dla hodowców trzody chlewnej dotkniętych trudną sytuacją rynkową i ASF.