Temat spotkania

Tematem spotkania, które odbyło się 12-13 czerwca w Sztokholmie, był wkład rolnictwa i leśnictwa UE w bezpieczeństwo żywnościowe, paszowe, włókiennicze i energetyczne w kontekście długoterminowych działań na rzecz biogospodarki, efektywnie korzystającej z zasobów w zrównoważonym świecie o zerowej emisji netto.

Ministrowie dyskutowali o wyzwaniach i możliwościach sektorów rolnictwa i leśnictwa w wymiarze europejskim – o pełnym wykorzystaniu ich potencjału w zakresie przyczyniania się do zielonej transformacji.

Ministrowie rozmawiali też o narzędziach i środkach, które na szczeblu krajowym byłyby najbardziej odpowiednie w tym zakresie.

Zielona transformacja – wyzwania i możliwości

W dyskusji ministrowie wskazywali, że rolnictwo i leśnictwo odgrywają znaczącą rolę w zielonej transformacji. Dostrzegli potrzebę wzmocnienia wysiłków w tym obszarze. Podkreślano rolę biogospodarki i gospodarki obiegu zamkniętego, których wdrożenie może przyczynić się do poprawy odporności na kryzysy, a jednocześnie stanu środowiska naturalnego. Wielu ministrów zwróciło uwagę na priorytetową rolę bezpieczeństwa żywnościowego i potrzebę zrównoważonego podejścia i balansu między trzema wymiarami zrównoważonego rozwoju. Powszechnie zgłaszanym postulatem było zapewnienie spójności między różnymi politykami i inicjatywami.

Minister Robert Telus podkreślił, że włączenie rolnictwa w zieloną transformację niesie ze sobą wiele szans, ale i poważnych wyzwań. Największym z nich jest przekonanie rolników do realizacji celów tej polityki. Minister Telus zwrócił także uwagę, że transformacja systemów żywnościowych nie może ograniczać produkcji rolnej w UE i bezpieczeństwa żywnościowego. Nie może ulec obniżeniu konkurencyjność europejskiego rolnictwa.

Szef resortu rolnictwa stwierdził, że konieczne jest zapewnienie odpowiednich środków finansowych na wsparcie zielonej transformacji. Podkreślił także, że konieczne są działania w zakresie wsparcia inwestycyjnego oraz stabilizowania dochodów w sektorze rolnym.

– Rozwiązania i środki w tym zakresie powinny być zabezpieczone na poziomie UE – podkreślił polski minister rolnictwa.

Szef polskiej delegacji stwierdził, że potrzebna jest równowaga pomiędzy potrzebami ochrony środowiska a koniecznością zapewnienia ochrony upraw przed nowymi zagrożeniami.

– Wprowadzanie ograniczeń w stosowaniu środków ochrony roślin powinno być poprzedzone zapewnieniem dla rolnictwa i leśnictwa skutecznych i efektywnych metod alternatywnych. Ograniczenie stosowania środków ochrony roślin jest zasadne, ale sposób zdefiniowania celów redukcyjnych, bez względu na dzisiejsze zużycie, jest niesprawiedliwy – powiedział minister Robert Telus.

Transformacja rolnictwa – narzędzia i środki

Minister Robert Telus podkreślił, że należy doceniać znaczenie rozwiązań regulacyjnych dla pobudzania transformacji rolnictwa.

– Istotne, aby takie rozwiązania oparte były na dowodach. Powinny być też powiązane
z instrumentami łagodzącymi ich niekorzystne efekty oraz wspierającymi ich wdrażanie – dodał polski minister rolnictwa.

Szef polskiej delegacji poinformował, że wymagania wynikające z zielonej transformacji muszą obowiązywać w stosunku do produktów importowanych z państw trzecich. Bez tego spadnie konkurencyjność europejskich produktów. Zdaniem ministra konieczne jest wsparcie rozwoju biogospodarki w ramach środków Wspólnej Polityki Rolnej (WPR), ale także z innych polityk, np. skierowanych na badania i innowacje. Obecna sytuacja kryzysowa, będąca skutkiem wojny w Ukrainie, wymaga zwiększenia rezerwy rolnej.

Szef resortu rolnictwa uznał, że konieczna jest rewizja unijnej polityki w odniesieniu do odnawialnych źródeł energii. Dodał, że trzeba uprościć zasady lokalnego wykorzystania biomasy.

– Należy nadać priorytet tym źródłom odnawialnym, które wytwarzają energię w sposób stabilny i niezależny od warunków pogodowych. Należy także znieść kryteria zrównoważonego rozwoju w stosunku do biomasy wytworzonej na gruntach rolnych, objętych wymogami wynikającymi z przepisów WPR – poinformował minister Robert Telus.

Minister zwrócił uwagę, że cele w zakresie bioróżnorodności i cele klimatyczne UE bazują na ograniczaniu produkcji drewna. Zdaniem ministra może to wpływać negatywnie na możliwości realizacji celów społeczno-gospodarczych, zwłaszcza w zakresie biogospodarki. Minister podkreślił, że Polska jest przeciwna rozwiązaniom, które odbierałyby państwom wyłączne kompetencje w zakresie leśnictwa i ingerowałyby w krajową gospodarkę leśną. Dodał, że z punktu widzenia leśnictwa kluczowe jest tworzenie bardziej elastycznych przepisów, uwzględniających różnorodność lasów w Europie.

Rozmowy na marginesie spotkania

Na marginesie spotkania minister Telus prowadził konsultacje polityczne z wieloma ministrami ds. rolnictwa z innych państw członkowskich UE. Tematem tych rozmów była przede wszystkim sytuacja na rynkach rolnych i konieczność wsparcia dla rolników ze strony KE.