Wygląd (zewnętrzny i na przekroju)

Półkoliste pierogi z charakterystyczną falbanką w miejscu zlepienia brzegów, na przekroju widoczne nadzienie

Kształt (zewnętrzny i na przekroju)

Kształt półkolisty, w przekroju owalny

Wielkość

Średnica jednego krążka pieroga ok. 6–7 cm, długość pieroga ok. 6–7 cm

Barwa (zewnętrzna i na przekroju)

Zewnętrzna warstwa koloru kremowego z widocznym ciemniejszym prześwitującym kształtem śliwki; na przekroju widoczna wewnętrzna ciemna część farszu i zewnętrzna jasnego ciasta

Konsystencja, „wrażenie w dotyku”

Konsystencja stała, w dotyku wyczuwalne miękkie ciasto

Smak i zapach

Słodki, lekko kwaskowy smak. Wyczuwalny silny aromat śliwki suszonej dymem (wędzony)

 

Tradycja, pochodzenie oraz historia produktu rolnego, środka spożywczego lub napoju spirytusowego

Pierogi z suszonymi śliwkami to tradycyjna potrawa goszcząca zwłaszcza jesienią i zimą na zagórzańskich stołach. Tradycja ta, bardzo rozpowszechniła się na tym terenie (części Beskidu Wyspowego i północnej stronie Gorców) jeszcze w okresie międzywojennym. Tamtejsze gospodarstwa przygotowywały się do zimy przetwarzając spore ilości owoców tj. gruszki, śliwki i jabłka, najczęściej susząc je, w celu zabezpieczenia owoców przed gniciem.

Suszenie śliwek w suszarniach przypominało proces wędzenia przy użyciu dymu z twardego drewna drzew liściastych. Metoda podsuszania i podwędzania polegała na rozkładaniu warstwy owoców na specjalnych sitach, a następnie powolnym ich odymianiu. W celu zachowania walorów smakowych i pozyskaniu wędzonego aromatu śliwek proces odymiania trwał od 4 do 6 dni. Śliwki suszono całe wraz z pestką, aby dodatkowo nie tracić soku podczas drylowania. Tak przygotowane owoce zazwyczaj wykorzystywano do gotowania pierogów z suszonymi śliwkami, które były obowiązkowym daniem na wigilijnym stole podczas świąt Bożego Narodzenia w regionie zagórzańskim.

Dawniej do przygotowania ciasta na pierogi z suszonymi śliwkami wykorzystywano: mąkę pszenną mieloną na żarnach całkowicie odsianą z otrębów, zimną wodę oraz odrobinę mleka. Dodatkowo można było dodać jedno jajko, lecz nie była to częsta praktyka wśród gospodyń. Wszystkie składniki wyrabiano na gładko tak, aby ciasto miało jednolitą konsystencję bez widocznych grud. Od lat 60. XX w. do ciasta na pierogi używano mąki pszennej mielonej typ 450 pozyskiwanej z młynów.

Przed lepieniem pierogów suszone śliwki (w tym regionie powszechnie zwane płonkami) należy zalać wrzątkiem, namoczyć, a następnie gotować ok. 10-15 minut, aby były miękkie i mniej ciężkostrawne. W kolejnym kroku śliwki odsączano z wody, studzono i usuwano pestki. Tak przygotowane śliwki zawijano po jednej sztuce w krążek pierogowego ciasta. Ulepione pierogi wrzucano na wrzątek i gotowano do momentu ich wypłynięcia na wierzch. Gotowe danie wyjmowano na jeden talerz i okraszano roztopionym masłem oraz posypywano cukrem.

Pierogi z suszonymi śliwkami są wizytówką regionu i cieszą się ogromną popularnością. Lokalne społeczeństwo przygotowuje to danie na różnorodne uroczystości związane z promocją regionu tj. jarmarki, kiermasze, wstawy oraz dożynki, podczas, których każdy ma możliwość jego spróbowania.