źródło foto: European Parliament

Przypomnijmy, od 3 dni tryb procedowania umowy UE-Mercosur zaskakuje wyjątkowym tempem. Kiedy w poniedziałek, 24 listopada pojawiła się tzw. szybka ścieżka dla klauzul ochronnych wiadomo było, że niemal każda godzina w tym procesie będzie mieć wyjątkowe znaczenie. Już następnego dnia (wtorek, 25 listopada), parlamentarzystom Europejskiej Partii Ludowej (EPL), udało się to ekspresowe tempo na moment zatrzymać i na poprawki rozszerzające mechanizmy ochronne wywalczyć dodatkowy czas, który kończył się dziś w samo południe.

- Wierzę, że racja jest po naszej stronie, dlatego wspieram naszych europarlamentarzystów, szczególnie posła Krzysztofa Hetmana w trudnym brukselskim boju na czas i argumenty – mówił przed wylotem do Uzbekistanu minister rolnictwa Stefan Krajewski.

Dotychczasowe propozycje rozporządzenia PE i Rady dotyczące stosowania środków ochronnych w imporcie wrażliwych towarów rolnych z bloku krajów Mercosur posiadają zapis mechanizmu, który umożliwia czasowe zawieszenie przez Komisję Europejską preferencji celnych w imporcie określonego produktu, jeśli jego przywóz z Mercosuru wzrośnie i grozić będzie poważnymi szkodami na rynkach krajów UE.

I chociaż przedstawiony przez Komisję Europejską projekt rozporządzenia upraszcza
i przyspiesza wszczęcie postępowania ochronnego w stosunku do wrażliwych towarów rolnych, to jednak propozycja nie jest wystarczająca; polska strona podtrzymuje stanowisko wskazujące na niedostosowanie zapisów umowy z Mercosurem do specyfiki sektora rolnego (zwłaszcza rozdrobnienia produkcji rolnej), co uniemożliwiać będzie podejmowanie szybkich i skutecznych działań w odniesieniu do tego sektora.

Wczoraj, ostateczne wersje rozszerzeń klauzul ochronnych wraz z europosłem Krzysztofem Hetmanem współtworzyła grupa ekspertów, w której uczestniczył także wiceminister Adam Nowak. Zaproponowane przez MRiRW modyfikacje koncentrują się wokół rozszerzenia zakresu towarowego regulacji oraz uproszczenia wymogów udowodnienia szkody powodowanej przez import, a przypomnijmy, że udowodnienie szkody jest warunkiem wprowadzenia przez Komisję środków ochronnych.

- Przygotowaliśmy rozwiązania, które mają chronić nasze rolnictwo. Mamy pełną determinację, ale to głosowanie w Komisji ds. Handlu Międzynarodowego dopiero pokaże, czy mamy szansę na dalsze procedowanie tych zmian – mówił po zakończeniu prac Adam Nowak, podsekretarz stanu w MRiRW.

Walka o zgłoszenie poprawek toczyła się dzisiaj niemal do ostatnich minut przed godz.12-tą:

- Nie jestem zwolennikiem spiskowych teorii, ale doświadczenia z którymi spotykam się w ostatnich dniach i godzinach każą brać pod uwagę różne okoliczności. Dzisiaj okazało się, że skuteczne złożenie naszych poprawek uniemożliwiał system informatyczny Parlamentu, który po prostu był zablokowany. Nigdy wcześniej nie miałem takiego zdarzenia – relacjonował z Brukseli europoseł Krzysztof Hetman.

Ostatecznie, tuż przed samym południem system został naprawiony i poprawki do rozporządzenia ustanawiającego tzw. hamulec bezpieczeństwa do umowy UE z Mercosurem zostały złożone.

- Złożyłem do Komisji INTA szereg propozycji zabezpieczających interesy polskich rolników i przedsiębiorców; na kilkunastu stronach zawarliśmy wszystko, co uważamy za najważniejsze i najpilniejsze wobec planu zawarcia umowy z blokiem krajów Mercosur. Teraz potrzebne jest poszukanie większości w Komisji Handlu Międzynarodowego, ale wiem, że będzie z tym bardzo trudno. To nas jednak nie zatrzymuje i musimy próbować. Jeżeli 8 grudnia w głosowaniu nie uda się przyjąć naszej propozycji – ponowimy te poprawki przed głosowaniem rozporządzenia na sesji plenarnej Parlamentu w trzecim tygodniu grudnia – zapowiada europoseł Krzysztof Hetman.

Proponowane korekty obejmują:

• przedłużenie okresu przejściowego, w którym będzie funkcjonowała klauzula ochronna
• monitorowanie sytuacji co 2 miesiące (aktualne zapisy w projekcie – 2 razy w roku), czyli bardziej szczegółowa analiza zachowań rynkowych
• w przypadku ostrego lub strukturalnego zakłócenia rynku – czasowe zawieszenie importu określonych produktów korzystających z preferencyjnego dostępu
• skrócenie terminu na decyzję komisji, gdy jest wszczęte postępowanie w związku z naruszeniem klauzul ochronnych
• rozszerzenie zakresu produktów, których obowiązują mechanizmy ochronne na tytoń i jajka
• przestrzeganie tych samych wymogów sanitarnych oraz nakaz stosowania kontroli produktów
• możliwość stosowania mechanizmów ochronnych, a nawet zawieszenia handlu, jeżeli produkt nie spełnia wymaganych wymogów sanitarnych i fitosanitarnych

W przypadku przyjęcia propozycji rozszerzających mechanizmy ochronne (wystarczy przyjęcie jednej z szeregu zgłoszonych zmian), dalsze procedowanie rozporządzenia będzie musiało być prowadzone w tzw. trilogu, czyli uzgodnieniach pomiędzy Radą Europejską, Komisją Europejską i Parlamentem, co polskiemu rządowi daje możliwość negocjowania oczekiwanych zmian.