Wielkopolska wieprzowina złotnicka pstra
10.10.2025
W dniu 9 października 2025 r. na Listę Produktów Tradycyjnych została wpisana w kategorii: Produkty mięsne: „wielkopolska wieprzowina złotnicka pstra”.
Wygląd (zewnętrzny i na przekroju)
Tusze silnie otłuszczone i słabo umięśnione – mięsność 41-45%. Warstwa słoniny grzbietowej o przeciętnej grubości ok. 25-35 mm. Najgrubsza słonina w okolicach łopatek, nawet do 50 mm. Zawartość tłuszczu śródmięśniowego 2-3,5%. Mięso ciemne, z wyraźną marmurkowatością.
Kształt (zewnętrzny i na przekroju)
Tusze średnio-długie ze słabo wysklepionymi żebrami. Głowa duża, szynki szczupłe.
Wielkość
Półtusze uzyskiwane przy masie ubojowej 100–130 kg, cechują się średnią wydajnością rzeźną na poziomie 74-78%. Przy masie ubojowej 105 kg, długość tuszy wynosi ok. 80-85 cm.
Elementy kulinarne (szynki, łopatki, karkówki, schaby, szynki, polędwiczki) zdecydowanie mniejsze niż uzyskane od świń z pogłowia masowego. Powierzchnia „oka” polędwicy niewielka – 30-35 mm.
Barwa (zewnętrzna i na przekroju)
Wieprzowina złotnicka pstra posiada barwę ciemniejszą niż powszechna wieprzowina dostępna na polskim rynku. Na przekroju mięśnie z wyraźną marmurkowatością spowodowaną większą zawartością tłuszczu śródmięśniowego. Słonina jasna biała lub kremowo-biała.
Konsystencja, „wrażenie w dotyku”
Konsystencja charakterystyczna dla mięsa wieprzowego świeżego, jędrna, zwarta.
Smak i zapach
Charakterystyczny dla świeżego mięsa wieprzowego
Tradycja, pochodzenie oraz historia produktu rolnego, środka spożywczego lub napoju spirytusowego
Rasa złotnicka pstra została wyhodowana ponad 70 lat temu, tuż po zakończeniu II wojny światowej, na Uniwersytecie Przyrodniczym w Poznaniu. Powstała na bazie prymitywnych świń pochodzących z okolic Wilna i Nowogródka. Rasa ta charakteryzuje się dużą zdolnością adaptacji, dobrze wykorzystuje pasze o wysokiej zawartości włókna, jest długowieczna i odporna na trudne warunki środowiskowe. Badania wykazały, że doskonale nadaje się do chowu ekstensywnego i ekologicznego.
Materiał zwierzęcy stanowią świnie rodzimej rasy złotnickiej pstrej, objęte Programem ochrony zasobów genetycznych świń w Polsce. Do tuczu przeznacza się osobniki obu płci, pochodzące z kojarzeń czystorasowych. Knurki są wcześnie kastrowane – w wieku około tygodnia życia – co gwarantuje brak tzw. „knurzego” zapachu mięsa. Po okresie odchowu przy maciorze, który ze względu na wolne tempo przyrostów tej rasy trwa przeciętnie 6–8 tygodni, warchlaki tuczy się do osiągnięcia masy ubojowej 100–120 kg. Tucz prowadzony jest w sposób tradycyjny – na ściółce, z wykorzystaniem pasz o podwyższonej zawartości włókna.
Surowiec mięsny pozyskiwany od świń tej rasy cechuje się wysoką jakością i bardzo dobrą przydatnością technologiczną. Wielkopolska wieprzowina złotnicka pstra ma barwę ciemniejszą niż mięso pozyskiwane z intensywnej produkcji towarowej, powszechnie dostępne na rynku. Na przekroju mięśnie wykazują wyraźną marmurkowatość, wynikającą z większej zawartości tłuszczu śródmięśniowego.
Surowiec ten może być – i jest – wykorzystywany, choć w ograniczonym zakresie, do produkcji wyrobów typu premium. Stanowi również cenny komponent przy wytwarzaniu wędlin z mięsa pochodzącego od świń z pogłowia masowego. Elementy kulinarne (szynki, łopatki, karkówki, schaby, polędwiczki) uzyskiwane od świń rasy złotnickiej pstrej są mniejsze niż pochodzące od świń z intensywnej hodowli, lecz wyróżniają się wyjątkowym smakiem i strukturą.