Europejski Trybunał Praw Człowieka (dalej: Trybunał lub ETPC) 13 lutego 2025 r. opublikował decyzję z 23 stycznia 2025 r. w sprawie Rutkiewicz przeciwko Polsce (skarga nr 18380/22). Skarżący p. Maciej Rutkiewicz zarzucił Polsce naruszenie art. 6 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (dalej: Konwencja) ze względu na naruszenie jego prawa do rozpatrzenia sprawy przez „niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony ustawą”, ponieważ jego sprawa została rozstrzygnięta przez Izbę Dyscyplinarną Sądu Najwyższego złożoną z sędziów powołanych do tego sądu przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, zgodnie z rekomendacją Krajowej Rady Sądownictwa (dalej: KRS) ustanowionej na mocy ustawy o zmianie ustawy o KRS oraz niektórych innych ustaw z 8 grudnia 2017 r.

Trybunał zauważył, że uchybienia w procedurze powoływania sędziów Sądu Najwyższego, skutkujące naruszeniem prawa skarżącego do rozpoznania sprawy przez „niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony ustawą” chronionego na mocy art. 6 ust. 1 Konwencji zostały stwierdzone w odniesieniu do różnych izb Sądu Najwyższego: Izby Dyscyplinarnej (zob. Reczkowicz przeciwko Polsce, nr 43447/19, 22 lipca 2021 r.), Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych (zob. Dolińska-Ficek i Ozimek przeciwko Polsce, nr 49868/19 i 57511/19, 8 listopada 2021 r.) oraz składów Izby Cywilnej (zob. Advance Pharma sp. z o.o. przeciwko Polsce, nr 1469/20, 3 lutego 2022 r.). W wyroku pilotażowym w sprawie Wałęsa przeciwko Polsce (nr 50849/21, 23 listopada 2023 r.) Trybunał wymienił kilka powiązanych ze sobą problemów systemowych, które pociągały za sobą powtarzające się naruszenia podstawowych zasad praworządności, podziału władzy i niezależności sądownictwa. Trybunał zbadał ostatnio ugody zawarte między stronami w podobnych sprawach przeciwko Polsce i uznał, że jego wnioski mają bezpośrednie zastosowanie do rozpatrywanych spraw (zob. I.G. i Inni przeciwko Polsce (dec.), nr 42668/21, 8 października 2024 r.).

Trybunał otrzymał podpisane przez strony deklaracje ugodowe, na mocy których skarżący zgodził się zrzec wszelkich dalszych roszczeń przeciwko Polsce w odniesieniu do faktów stanowiących podstawę niniejszej skargi, z zastrzeżeniem zobowiązania Rządu do zapłaty na jego rzecz kwoty 20 000 euro. Trybunał wyraził przekonanie, że zawarta pomiędzy stronami ugoda opiera się na poszanowaniu praw człowieka określonych w Konwencji i jej Protokołach, wobec czego nie znalazł powodów uzasadniających dalsze badanie sprawy. Z tych powodów Trybunał jednogłośnie postanowił o skreśleniu skargi z listy spraw zgodnie z art. 39 Konwencji.

Decyzja dostępna jest w języku angielskim w bazie orzeczniczej Trybunału (https://hudoc.echr.coe.int).