Spotkanie odbyło się w ramach Europejskiego Tygodnia Autyzmu (1-7 grudnia) inicjatywy służącej zwiększaniu świadomości społecznej na temat spektrum autyzmu, przeciwdziałaniu dyskryminacji i wykluczeniu oraz wzmacnianiu dostępności w życiu publicznym. To także okazja, by przypominać, że dostępność nie jest przywilejem - jest realizacją praw człowieka.

Uczestnicy rozmów zwrócili uwagę na kwestie związane z funkcjonowaniem osób w spektrum autyzmu w sądach – zarówno jako stron postępowania, jak i świadków. Podkreślili potrzebę systemowego dostosowania warunków przesłuchań do ich indywidualnych potrzeb (np. poprzez zapewnienie spokojniejszego otoczenia sali rozpraw czy możliwość rezygnacji z togi) oraz rozwijania wiedzy sędziów w tym zakresie. Mówili także o konieczności aktualizacji Karty Praw Osób z Autyzmem, tak aby lepiej odpowiadała współczesnym wyzwaniom i realiom.

Minister: potrzebne szkolenia i dobre praktyki

Po wysłuchaniu postulatów młodzieży oraz osób je wspierających szef resortu sprawiedliwości Waldemar Żurek podkreślił konieczność konkretnych działań w systemie szkolenia kadr wymiaru sprawiedliwości.

Widzę, że to Wy jesteście fachowcami i macie ogromną wiedzę. Powinniśmy wprowadzić szkolenia dla sędziów, którzy prowadzą przesłuchanie i wysłuchanie osoby znajdującej się w spektrum autyzmu. To postulat, który należy wykonać już na etapie kształcenia w Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury - powiedział minister Waldemar Żurek.

Minister wskazał też na potrzebę praktycznych warsztatów dla sędziów.

Należy wprowadzić szkolenia i warsztaty o tym, jak należy słuchać osób w spektrum autyzmu na sali sądowej. Warto wspólnie z Wami opracować „kartę dobrych praktyk” dla sędziów - dodał.

Minister zapowiedział kontynuację spotkań i prac we współpracy z osobami w spektrum autyzmu oraz organizacjami je wspierającymi, tak aby zgłaszane postulaty zostały wdrożone w praktyce.

Europejski Tydzień Autyzmu

Europejski Tydzień Autyzmu to coroczna inicjatywa służąca budowaniu wiedzy o autyzmie i neuroróżnorodności, przeciwdziałaniu wykluczeniu oraz wzmacnianiu dostępności w życiu publicznym.

Spotkanie w Ministerstwie Sprawiedliwości było okazją do podkreślenia znaczenia równego traktowania i dostępności sądów oraz do wskazania gotowości wdrażania rozwiązań wspierających neuroróżnorodność. Było także ważnym krokiem w budowaniu kultury instytucjonalnej opartej na empatii i zrozumieniu.

Kontekst prawny

W Polsce kluczowe znaczenie dla ochrony praw osób w spektrum autyzmu mają m.in.:

Karta Praw Osób z Autyzmem (uchwała Sejmu RP z 12 lipca 2013 r.) – dokument deklaratywny wskazujący podstawowe prawa i kierunki działań państwa oraz społeczeństwa wobec osób w spektrum;

Uchwała Senatu RP z 14 kwietnia 2021 r. w sprawie wsparcia i wyrównania szans osób w spektrum autyzmu – podkreślająca obowiązek zapewnienia godnych warunków życia i pracy oraz potrzebę rozwoju systemu opieki, wsparcia, edukacji włączającej i równych szans na rynku pracy.

O Fundacji Autism Team i Klubie Świadomej Młodzieży

Fundacja Autism Team od 2016 roku działa na rzecz poprawy jakości życia osób w spektrum autyzmu i ich rodzin. Prowadzi działania przełamujące bariery i stereotypy, promuje inkluzję społeczną oraz wspiera samostanowienie osób z autyzmem i innymi niepełnosprawnościami, wzmacniając ich rolę jako samorzeczników. Fundacja oferuje m.in. wsparcie terapeutyczne i bezpłatną pomoc w ramach Społecznego Pogotowia Interwencyjnego.

Od 2020 r. fundacja prowadzi Klub Świadomej Młodzieży, który zrzesza młodych ludzi w spektrum autyzmu, także z niepełnosprawnościami sprzężonymi. Klub działa m.in. we Włocławku, gdzie uczestnicy rozwijają świadomość prawną i obywatelską podczas zajęć prowadzonych przez inicjatywę „Co w prawie piszczy”, współtworzoną przez prawników, w tym sędziów.

Zdjęcia: Paweł Mazurek/MS

Baza zdjęc dla mediów: 2025.12.03 | Spotkanie Ministra Sprawiedliwości z młodzieżą przy Fundacji Autism Team | Flickr