„Kiedy tydzień temu dowiedziałem się, że będę przesłuchiwany, nie mogłem o niczym innym myśleć. A im dłużej czekałem na ten dzień i o nim myślałem, tym więcej różnych strachów zbierało się w mojej głowie. Zjawiały się, potem niby gdzieś się chowały, ale okazało się, że cały czas mi towarzyszyły.

— Jakich strachów? — zapytała Mania.

Wojtkowi zwykle trudno przyznać się do tego, że się czegoś boi, ale Mani zawsze może powiedzieć o wszystkich swoich lękach. Ona rozumie, że każdy, nawet najbardziej odważny człowiek, czasem się czegoś boi i że jest to zupełnie normalna sprawa”.

Bajka opowiada historię Wojtka, który pokonuje lęki związane z przesłuchaniem. Kiedy Wojtek pierwszy raz słyszy słowo „przesłuchanie”, w jego głowie natychmiast pojawia się mnóstwo strachów. Co zrobić, aby zniknęły bez śladu?

Spotkanie miało na celu zapoznanie uczestników z publikacją, która wkrótce trafi do sądów, prokuratur i organizacji świadczących pomoc osobom pokrzywdzonym przestępstwem. Będzie służyć jako wsparcie dzieci pokrzywdzonych przestępstwem lub będących ich świadkami i ich opiekunów. Bajka pomaga ukoić napięcie, dodaje odwagi i wspiera rozwój umiejętności potrzebnych najmłodszym do poradzenia sobie w tak wymagającej sytuacji. Zawiera także poradnik prawny dla opiekunów dzieci biorących udział w przesłuchaniach, wzbogacony o infografiki, które w przystępny sposób objaśniają najważniejsze zagadnienia.

Seminarium stanowiło przestrzeń do omówienia najważniejszych zagadnień dotyczących przesłuchania osoby małoletniej w sądzie. Podczas spotkania przedstawiona została analiza Ministerstwa Sprawiedliwości na temat stanu przyjaznych pokoi przesłuchań w świetle aktualnych regulacji prawnych, a uczestnicy wydarzenia mogli zapoznać się z projektem „Wirtualnego Pokoju Przesłuchań”.

Eksperci i praktycy o standardach przesłuchania dziecka

W wydarzeniu udział wzięli eksperci i praktycy, którzy podzielili się swoją wiedzą oraz doświadczeniem m.in.: Sławomir Pałka - Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości; Dorota Łopalewska - Dyrektor w Departamencie Spraw Rodzinnych i Nieletnich w Ministerstwie Sprawiedliwości; Aleksandra Chudaś - Pełnomocniczka Ministra Sprawiedliwości ds. Edukacji Konstytucyjnej, Zastępca Dyrektora w Biurze Ministra; Prof. dr hab. SSN Paweł Wiliński z UAM w Poznaniu; dr hab. Lucyna Talejko-Kwiatkowska – prof. UAP w Poznaniu; Joanna Grygiel-Zasada z INP PAN; Małgorzata Wojciechowska - biegła psycholog w Instytucie Ekspertyz Sądowych im. Prof. dr Jana Sehna w Krakowie;  Mateusz Korzeniowski - Zastępca Dyrektora w Departamencie Spraw Rodzinnych i Nieletnich w Ministerstwie Sprawiedliwości; dr Katarzyna Osiak-Krynicka; dr Jakub Kosowski; dr Agnieszka Tomasik z Wydziału Edukacji Prawnej; Małgorzata Duszyńska - prokuratorka, Prokuratura Rejonowa w Lublinie; Natalia Klima-Piotrowska -  adwokatka, Naczelna Rada Adwokacka; Katarzyna Piotrowska - sędzia Sądu Rejonowego Gdańsk-Południe, prezes Stowarzyszenia Sędziów Rodzinnych w Polsce; Justyna Żukowska-Gołębiewska - psycholożka i psychotraumatolożka, mediatorka w sprawach rodzinnych, biegła sądowa.

O publikacji

Projekt jest wynikiem pracy zespołu prawników, pedagogów i grafików prowadzonej pod nadzorem prof. Pawła Wilińskiego z Uniwersytetu im. A. Mickiewicza oraz prof. Lucyny Talejko-Kwiatkowskiej z Uniwersytetu Artystycznego im. M. Abakanowicz w Poznaniu. Inicjatorką projektu jest Joanna Grygiel-Zasada.

Publikację ilustrowaną przez Paulinę Krynicką można pobrać bezpłatnie. Link do książki: https://www.gov.pl/attachment/749c7ccc-e652-4305-a702-82b3ae084351

Obowiązki przesłuchiwanego dziecka

Dziecko, które doświadczyło krzywdy lub było świadkiem przestępstwa, jest dla organów ważnym źródłem informacji o tym, co się stało. W związku z tym ma pewne obowiązki, które pomagają organom wyjaśnić sprawę i ukarać sprawcę. Policjanci, prokuratorzy i sędziowie zadbają o to, aby udział dziecka w procesie był dla niego jak najmniej uciążliwy – bez zbędnej presji i stresu.

Dziecko odgrywa istotną rolę w sprawie, dlatego ma równie ważne obowiązki, do których należy:

• obowiązek stawiennictwa na wezwanie organu (art. 177 § 1 k.p.k.),
• obowiązek składania zeznań (art. 177 § 1 k.p.k.),
• obowiązek zeznawania prawdy,
• obowiązek poddania się oględzinom i badaniom (art. 192 § 1 i 2 k.p.k.).

Prawa przesłuchiwanego dziecka

Dziecko, które zeznaje jako pokrzywdzony, ma określone prawa. Są one przyznane po to, aby chronić jego interesy. Organy powinny jasno poinformować, jakie prawa można realizować w imieniu dziecka. Dziecko również powinno otrzymać te informacje – w sposób zrozumiały i dostosowany do jego wieku oraz poziomu rozwoju.

Najważniejsze prawa dziecka to:

• prawo odmowy składania zeznań (art. 182 k.p.k.),
• prawo odmowy udzielenia odpowiedzi na poszczególne pytania (art. 183 § 1 k.p.k.)
• prawo do zwolnienia od złożenia zeznań lub odpowiedzi na pytanie (art. 185 k.p.k.),
• prawo do bycia przesłuchanym w miejscu pobytu (art. 177 § 2 k.p.k.),
• prawo do zwrotu kosztów podróży (art. 618a–618d k.p.k.).

Zdjęcia: Cezary Strawianko/MS

Baza zdjęć dla mediów: 2025.11.21 | Seminarium na temat przyjaznego przesłuchania osoby małoletniej | Flickr