Trybunał Konstytucyjny – strażnik zgodności z Konstytucją

Minister rozpoczynając lekcję wyjaśnił uczniom, czym zajmuje się Trybunał Konstytucyjny i dlaczego jego rola jest tak istotna w państwie prawa. Mówił też, jak ważna dla ogółu obywateli jest niezależność sędziów i wymiaru sprawiedliwości. W przejrzysty sposób wyjaśniał młodym ludziom polski system prawny, podkreślił, że obywatel w konfrontacji z aparatem państwa nie jest bezsilny, ponieważ może odwołać się do sądu i liczyć na sprawiedliwość.

Można iść do sądu pod warunkiem, że za stołem sędziowskim znajdzie się sędzia, który się nie obawia władzy wykonawczej, ustawodawczej, polityków, którzy tworzą prawo – mówił minister Żurek.

To był wstęp do tematu, jak ważna dla obywateli jest niezależność sędziów i wymiaru sprawiedliwości.

Trybunał Konstytucyjny pełni rolę swoistego kontrolera jakości prawa. Parlament może uchwalić ustawę, ale jeśli pojawią się wątpliwości – ktoś może powiedzieć: chwila, to rozwiązanie stoi w sprzeczności z Konstytucją. A Konstytucja jest fundamentem – została uchwalona przez Sejm i Senat, podpisana przez Prezydenta i zatwierdzona w ogólnonarodowym referendum. Wszystkie kolejne akty prawne muszą być z nią zgodne. W przeciwnym razie system traci spójność. Bo czym w istocie jest prawo? To narzędzie, które ma regulować kluczowe aspekty naszego życia – powiedział minister.

Kryzys konstytucyjny i zagrożenie dla demokracji

Ważnym wątkiem rozmowy była również kwestia praworządności i roli niezależnych sądów w systemie demokratycznym.

Demokracja opiera się na trzech filarach - ustawodawczym, wykonawczym i sądowniczym. Gdy jedna z tych nóg – jak w stole – zostanie podpiłowana, całość się chwieje – kontynuował minister.

Szczególną uwagę zwrócił na to, jak łamanie zasad Konstytucji może doprowadzić do długotrwałego kryzysu w Państwie.

Jeśli minister – jako polityk jednej partii – przejmuje kompetencje, które powinien mieć wyłącznie niezależny sąd, to wówczas dochodzi do łamania Konstytucji i zasad demokracji. Właśnie w taki sposób rozpoczął się kryzys praworządności w Polsce, gdy politycy wybrali pięciu sędziów Trybunału Konstytucyjnego, choć zgodnie z prawem mogli powołać jedynie trzech. Nowa władza zignorowała orzeczenie Trybunału, a prezydent zaprzysiągł osoby wybrane niezgodnie z prawem – podkreślił minister.

Rozmowa ponad podziałami – młodzi pytają, minister odpowiada

Podczas spotkania nie zabrakło także trudnych pytań, dotyczących zarówno aktualnych wyzwań społecznych, jak i działania systemu prawnego. Młodzi uczestnicy wykazali się dużym zaangażowaniem i dociekliwością, a minister podejmował próby rzeczowego tłumaczenia poruszanych kwestii. Spotkanie przebiegało w atmosferze konstruktywnego dialogu, co stworzyło przestrzeń do otwartej wymiany poglądów i lepszego zrozumienia skomplikowanych zagadnień prawnych.

Zdjęcia: Paweł Mazurek/MS

Baza zdjęć dla mediów: 2025.09.05 | „Granice władzy – o co chodzi w kryzysie praworządności?” - lekcja dla licealistów na terenie SA w Rzeszowie | Flickr