W całym kraju w 78. rocznicę apogeum tego ludobójstwa w obchodach udział biorą osoby, które przeżyły zbrodnię, ich rodziny i żołnierze 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej, a także kombatanci i przedstawiciele władz państwowych.

W 2016 r. Sejm RP ustanowił 11 lipca Narodowym Dniem Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II RP. To rocznica zbrodni, kwalifikowanej przez pion śledczy IPN jako ludobójstwo, której dokonali nacjonaliści ukraińscy z OUN-B i UPA na ludności polskiej Wołynia, Galicji Wschodniej, a także części Lubelszczyzny, Podkarpacia i Polesia. Szacuje się, że w latach 1943-45 zamordowano ok. 100 tys. Polaków.

11 lipca 1943 r. oddziały UPA zaatakowały ok. 150 polskich miejscowości. Była to niedziela, więc ludzie gromadzili się w kościołach na mszach. Do mordów doszło w katolickich świątyniach, m.in. w Porycku (dziś ukraińska Pawliwka) i Kisielinie. Około 50 kościołów na Wołyniu zostało spalonych i zburzonych.

Zbrodni na Polakach dokonano w 1865 miejscach na Wołyniu. Do największych masakr doszło w Woli Ostrowieckiej, gdzie zamordowano 628 Polaków, w kolonii Gaj – 600, w Ostrówkach - 521, Kołodnie - 516. Zbrodnie popełniano z niebywałym okrucieństwem: ludzi palono żywcem, wrzucano do studni, używano siekier i wideł, torturowano ofiary.

Według szacunków polskich historyków, 40-60 tysięcy Polaków zginęło na Wołyniu, 20-40 tys. w Galicji Wschodniej, co najmniej 4 tysiące na terenie dzisiejszej Polski. Terror UPA spowodował, że setki tysięcy Polaków opuściły domy, uciekając do centralnej Polski. Zbrodnia Wołyńska spowodowała polski odwet, w wyniku którego zginęło ok. 10-12 tys. Ukraińców, w tym 3-5 tys. na Wołyniu i w Galicji Wschodniej.

W listopadzie 2017 r. na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie zostały odsłonięte dwie tablice pamiątkowe poświęcone obrońcom polskich miejscowości na Wołyniu, w Małopolsce Wschodniej i Lubelszczyźnie. Na jednej z nich wymieniono Przebraże – symbol skutecznego polskiego oporu zbrojnego przeciwko Ukraińcom. W tej wsi w powiecie łuckim przeżyło ok. 10 tysięcy osób.

W 1945 r. zarówno stali mieszkańcy Przebraża, jak i uchodźcy. którzy się tam schronili, zmuszeni zostali do wyjazdu w ramach wysiedleń Polaków. Komunistyczne władze zmieniły też nazwę miejscowości na Hajowe.

 

Biuro Komunikacji i Promocji
Ministerstwo Sprawiedliwości