W dniu 14 listopada 2019 roku Europejski Trybunał Praw Człowieka (dalej: Trybunał lub ETPCz) opublikował decyzje w sprawach przeciwko Polsce

1. o numerze skargi 70345/14 – decyzja zatwierdzająca deklarację jednostronną;
2. o numerze skargi 17570/18 – decyzja zatwierdzająca ugodę;
3. o numerze skargi 45777/18 – decyzja zatwierdzająca ugodę;
4. o numerze skargi 25481/16 – decyzja zatwierdzająca deklarację jednostronną;
5. o numerze skargi 66094/13 – decyzja o niedopuszczalności skargi;
6. o numerze skargi 54127/16 – decyzja o niedopuszczalności;
7. o numerze skargi 5313/12 – decyzja o niedopuszczalności;
8. o numerze skargi 74002/13 – decyzja o niedopuszczalności;
9. o numerze skargi 80959/17 – decyzja o niedopuszczalności;
10. o numerze skargi 373/10 – decyzja zatwierdzająca deklarację jednostronną.

 

W sprawie o numerze skargi 70345/14 skarżący podnosił, że skazanie go prawomocnym wyrokiem w postępowaniu karnym o zniesławienie stanowi naruszenie art. 10 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (dalej: Konwencja). Rząd w deklaracji jednostronnej uznał naruszenie oraz zaproponował sumę pieniężną w wysokości 4 000 euro tytułem słusznego zadośćuczynienia oraz pokrycie kosztów i wydatków. Trybunał zaakceptował treść deklaracji jednostronnej i skreślił skargę z listy spraw.

 

Skargi w sprawach o numerze 17570/18 oraz 45777/18 obejmowały zarzut naruszenia art. 8 i art. 13 Konwencji w związku z dokonanymi wbrew woli skarżących ekshumacjami ich bliskich oraz brakiem środka zaskarżenia od decyzji prokuratora w przedmiocie ekshumacji. Pomiędzy Stronami doszło do ugody, na mocy której zaproponował kwoty zadośćuczynienia tytułem pokrycia wszelkich szkód pieniężnych i niepieniężnych, jak również kosztów i wydatków w łącznej wysokości 16.000 euro skarżącym ze sprawy 17570/18 oraz w łącznej wysokości 16.000 euro skarżącym w sprawie 45777/18. Skarżący w obu sprawach wyrazili zgodę na warunki ugody, którą Trybunał zatwierdził. Skargi zostały skreślone z listy.

 

W sprawie o numerze skargi 25481/16 skarżący podnosił zarzut naruszenia art. 5 ust. 1 oraz 5 ust. 4 Konwencji w związku z jego zatrzymaniem go dokonanym w dniu 16 czerwca 2015 roku, a także braki w postępowaniu mającym na celu stwierdzenie bezprawności zastosowania tego środka. Rząd w deklaracji jednostronnej uznał naruszenie oraz zaproponował sumę pieniężną w wysokości 4 000 euro tytułem słusznego zadośćuczynienia oraz pokrycie kosztów i wydatków. Trybunał zaakceptował treść deklaracji jednostronnej i skreślił skargę z listy spraw.

 

W sprawie o numerze skargi 66094/13 skarżąca zarzucała naruszenie art. 1 Protokołu 1 do Konwencji w związku z brakiem formalnego przejęcia przez władze części jej działki liczącej 49 m², kosztem której poszerzono sąsiadującą z nieruchomością drogę. W postępowaniu krajowym przed właściwym wojewodą, a następnie przed sądami administracyjnymi skarżąca bezskutecznie wnioskowała o potwierdzenie istniejącego stanu faktycznego i przejęcie części jej własności przez władze samorządowe.

Rząd RP podniósł, że skarżąca nie wyczerpała środków krajowych, w szczególności nie skorzystała z ochrony prawnej przewidzianej w art. 224 w związku z art. 225 Kodeksu Cywilnego dającym możliwość wniesienia powództwa o odszkodowania za bezumowne korzystanie ani  nie domagała się odszkodowania na podstawie art. 417 K.c.

Trybunał przychylił się do zarzutu podniesionego przez Władze RP i orzekł o niedopuszczalności skargi na skutek niewyczerpania środków krajowych.

 

W sprawie o numerze skargi 54127/16 skarżący podnosił naruszenie art. 5 ust. 3 Konwencji o ochronie praw człowieka i  podstawowych wolności (dalej: Konwencja) z uwagi na zbyt długi okres stosowania wobec niego tymczasowego aresztowania.

Na wstępnym etapie postępowania Trybunał przedłożył stronom propozycję mającą na celu polubowne załatwienie sprawy. Wraz z nią skarżący otrzymał notę ​​informacyjną wskazującą, że zgodnie z Regułą 62 ​​ust. 2 Regulaminu Trybunału negocjacje ugodowe są ściśle poufne oraz że komunikacja pisemna lub ustna oraz oferty złożone w ramach postępowania ugodowego nie mogą być podnoszone w postępowaniach spornych.

Niedługo po tym Rząd stwierdził, że skarżący nie przestrzegał poufności negocjacji ugodowych, ponieważ jego przedstawiciel ujawnił mediom treść propozycji Trybunału dotyczącej ugodowego rozstrzygnięcia sporu. Na poparcie swoich zarzutów Rząd przedłożył kopie artykułów opublikowanych na stronach internetowych kilku dzienników, artykuł opublikowany na stronie magazynu internetowego oraz kopię wycinka z gazety.

Trybunał zwrócił uwagę w szczególności na fragmenty opublikowanych artykułów, w których adwokat skarżącego potwierdzał, że w związku z trwającym od ponad 6 lat aresztowaniem wstępna propozycja Trybunału wynosi niespełna 8 000 euro i że skarżący na taką kwotę się godzi.

Trybunał przypomniał, że ​​zgodnie z art. 39 ust. 2 Konwencji i Regułą 62 ust. 2 Regulaminu negocjacje ugodowe są poufne. Zasada ta jest bezwzględna i nie pozwala na indywidualną ocenę tego, ile szczegółów zostało ujawnionych (zob. Lesnina Veletrgovina d.o.o. przeciwko Byłej Jugosłowiańskiej Republice Macedonii (dec.), nr 37619/04, 2 marca 2010 roku).

Trybunał podkreślił również, że ​​zasada poufności służy ochronie zarówno stron, jak i Trybunału przed wszelkimi próbami wywierania nacisków, zarówno politycznych jak i innych. Ma zatem na celu ułatwienie polubownego rozwiązania sporu, zapewniając jednocześnie, aby informacje przekazane w trakcie negocjacji nie były ujawniane i podawane do wiadomości publicznej. Jednocześnie zasada 62 ust. 2 in fine chroni również Trybunał i jego bezstronność, gwarantując, że w przypadku niepowodzenia negocjacji ugodowych ich treść nie wpłynie na wynik postępowania spornego (zob. Heldenburg przeciwko Republice Czeskiej (sprawiedliwe zadośćuczynienie), nr 65546/09, § 25, 9 lutego 2017 roku, oraz Ramkovski przeciwko Byłej Jugosłowiańskiej Republice Macedonii, nr 33566/11, § 42, 8 lutego 2018 roku).

Biorąc pod uwagę znaczenie powyższej zasady, Trybunał przypomniał, że ​​naruszenie poufności może uzasadniać stwierdzenie, że skarga jest niedopuszczalna. Aby można było je uznać za nadużycie prawa do skargi, ujawnienie poufnych informacji musi być celowe. Ponadto bezpośrednia odpowiedzialność skarżącego lub jego pełnomocnika za takie ujawnienie musi zostać ustalona z wystarczającą pewnością (zob. np. Hadrabová przeciwko Czechom (dec.), nr 42165/02, 25 września 2007 roku; Miroļubovs i Inni przeciwko Łotwie, nr 798/05, § 68, 15 września 2009 roku; Benjocki i Inni przeciwko Serbii (dec.), nr 5958/07, 6561/07, 8093/07 i 9162/07, 15 grudnia 2009 roku; oraz Lesnina Veletrgovina doo, cytowana powyżej; Arsovski przeciwko Byłej Jugosłowiańskiej Republice Macedonii, nr 30206/06, § 41, 15 stycznia 2013 roku; oraz Barreau i Inni przeciwko Francji (dec.), nr 24697/09, 13 grudnia 2011 roku).

W przedmiotowej sprawie Trybunał zauważył, że ​​kilka gazet poinformowało o wywiadzie z pełnomocnikiem skarżącego, bezpośrednio cytując jego oświadczenia. Wszystkie te artykuły zawierały informacje dotyczące skargi wniesionej przez skarżącego przeciwko Polsce oraz szczegóły negocjacji ugodowych z Rządem, które wyraźnie obejmowały kwotę zawartą w propozycji ugodowej przedstawionej przez Trybunał. Pełnomocnik skarżącego potwierdził, że odpowiedział na pytania dziennikarzy i nie zaprzeczył jednoznacznie, że jest odpowiedzialny za ujawnienie poufnych informacji. W związku z powyższym Trybunał uznał, że ​​naruszenie poufności miało wyraźny związek z osobą pełnomocnika skarżącego, a nie z żadną inną stroną (zob. Gorgadze przeciwko Gruzji (dec.), nr 57990/10, § 21, 2 września 2014 roku).

ETPCz zauważył ponadto, że instrukcje załączone do pisma Trybunału zawierały informację, że charakter wszystkich negocjacji ugodowych jest ściśle poufny. Pełnomocnik skarżącego był zatem świadomy tego wymogu i powinien był go przestrzegać na wszystkich etapach postępowania (zob. Benjocki i Inni przeciwko Serbii, cyt. powyżej).

Biorąc pod uwagę, że pełnomocnik skarżącego celowo podał do publicznej wiadomości propozycję warunków ugody, Trybunał uznał, że ​​jego działanie stanowiło naruszenie zasady poufności, co należało również uznać za nadużycie prawa do skargi indywidualnej.

W związku z powyższym skarga jest niedopuszczalna na podstawie art. 35 ust. 3 lit. a) Konwencji.

 

W sprawie o numerze skargi 5313/12 skarżąca zarzuciła naruszenie art. 8 Konwencji z uwagi na brak odpowiedniej reakcji władz na jej sytuację rodzinną, a w szczególności długość postępowania w przedmiocie opieki nad dzieckiem.

Trybunał zauważył, że ​​decyzja sądu krajowego o odebraniu skarżącej syna i umieszczeniu go u ojca miała na nią ogromny wpływ. Środek ten bezsprzecznie stanowił ingerencję w prawo skarżącej do poszanowania życia rodzinnego. Każda taka ingerencja jest sprzeczna z art. 8 Konwencji, chyba że jest zgodna z prawem, zmierza do zasadnego celu na podstawie art. 8 ust. 2 i może zostać uznana za „niezbędną w społeczeństwie demokratycznym”.

Odnosząc powyższą zasadę do okoliczności niniejszej sprawy Trybunał odnotował, że środek polegający na ponownym połączeniu syna skarżącej z ojcem został podjęty zgodnie z prawem, w szczególności odpowiednimi przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, i nie ma powodu wątpić, że miał na celu ochronę „praw i wolności” dziecka.

Trybunał przypomniał, że istnieje szeroki konsensus, również w prawie międzynarodowym, że we wszystkich decyzjach dotyczących dzieci ich dobro ma pierwszorzędne znaczenie (zob. m.in. Paradiso i Campanelli przeciwko Włochom [GC], nr 25358/12, § 208, ETPC 2017).

W tym względzie Trybunał zauważył, że ​​w swoich orzeczeniach sądy krajowe podnosiły, że najlepszy interes dziecka jest czynnikiem nadrzędnym. W postanowieniu o zabezpieczeniu, opierając się na opiniach biegłych, sąd rejonowy stwierdził, że skarżąca w rzeczywistości nadużywała swojej władzy rodzicielskiej, pozbawiając dziecko obecności ojca w jego życiu. Następnie sąd rozważył dostępne możliwości i doszedł do wniosku, że brak ojca w życiu dziecka byłby dla niego bardziej szkodliwy niż konieczność przystosowania się do życia z ojcem.

W tym kontekście Trybunał uznał, że ​​władze krajowe stanęły przed trudnym i delikatnym zadaniem znalezienia właściwej równowagi między sprzecznymi interesami w złożonej sprawie. Chociaż Trybunał wyraził zrozumienie dla emocjonalnych trudności, jakie postanowienie o zabezpieczeniu miejsca pobytu dziecka musiało przysporzyć skarżącej, to jej prawa nie mogą być uznane za ważniejsze od najlepszego interesu dziecka.

Istotne jest również to, że po początkowej kilkumiesięcznej przerwie skarżącej przyznano prawo do kontaktów, w następstwie czego była ona w stanie utrzymać osobiste relacje z synem. W związku z powyższym, uwzględniając w szczególności wynik postępowania, Trybunał uznał, że okres separacji nie mógł mieć nieodwracalnych konsekwencji dla relacji skarżącej z dzieckiem (zob. Z. przeciwko Słowenii, nr 43155 / 05, § 155, 30 listopada 2010 roku).

Trybunał podkreślił, że ​​decyzja o miejscu pobytu dziecka została poddana weryfikacji, gdy tylko sytuacja uległa zmianie, a wola dziecka się ugruntowała - w ostatecznym postanowieniu sąd krajowy zdecydował, aby miejsce zamieszkania dziecka było przy matce.

W niniejszej sprawie nic nie wskazywało na to, że ustalenia sądów krajowych, które miały bezpośredni kontakt ze wszystkimi zainteresowanymi, były nieuzasadnione, a zatem aby wykraczały poza ich zakres uznania. W ocenie Trybunału, biorąc pod uwagę, że organy krajowe są zasadniczo w lepszej pozycji w stosunku do sędziów międzynarodowych jeżeli chodzi o ocenę przedstawionych dowodów, nie jest zadaniem Trybunału zajmowanie ich miejsca w ustalaniu i ocenie faktów oraz decydowanie, co leżało w najlepszym interesie dziecka w przedmiotowej sprawie.

Trybunał zauważył również, że ​​skarżąca korzystała z pomocy prawnika w postępowaniu przed sądami krajowymi i była zaangażowana w proces decyzyjny, postrzegany jako całość, w stopniu wystarczającym do zapewnienia niezbędnej ochrony jej interesów.

Ponadto, w odpowiedzi na zarzut nadmiernej długości postępowania, Rząd argumentował, że skarżąca nie złożyła skargi na podstawie ustawy z 17 czerwca 2004 roku o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki, w zgodzie z wymogami proceduralnymi związanymi z tym środkiem. Trybunał zauważył, że ​​podczas postępowania skarżąca złożyła skargę na podstawie ustawy z 2004 roku, jednak skarga ta nie została rozpatrzona co do istoty i została odrzucona z powodu niespełnienia wymogów proceduralnych.

Biorąc pod uwagę, że skarżąca podnosiła nadmierną długość postępowania w sprawie opieki i praw rodzicielskich, Trybunał stwierdził, że ​​w szczególnych okolicznościach niniejszej sprawy dostępny środek krajowy - skarga na podstawie ustawy z 2004 roku - był w stanie bezpośrednio zaradzić przedstawionemu problemowi. W tym względzie sprawę skarżącej należy odróżnić od innych spraw, w których stwierdzono, że skarżący nie byli zobowiązani do skorzystania z tego środka (zob. Kijowski przeciwko Polsce, nr 33829/07, § 44, 5 kwietnia 2011 roku oraz Oller Kamińska przeciwko Polsce, nr 28481/12, § 75, 18 stycznia 2018 roku).

Mając na uwadze powyższe, Trybunał uznał, że ​​skarżąca nie skorzystała ze środków dostępnych w prawie krajowym w sposób, który dałby organom krajowym możliwość zaadresowania jej zarzutu naruszenia art. 8 ze względu na nadmierną długość postępowania w sprawie opieki oraz, jeżeli zarzut ten zostałby uznany za uzasadniony, zapobieżenia lub naprawienia tego naruszenia.

W świetle powyższego Trybunał stwierdził, że ​​skarga jest częściowo oczywiście bezzasadna, a częściowo niedopuszczalna z powodu niewyczerpania krajowych środków odwoławczych i musi zostać odrzucona zgodnie z art. 35 ust. 1, 3 (a) i 4 Konwencji.

 

W sprawie o numerze skargi 74002/13 skarżący zarzucił naruszenie art. 8 Konwencji podnosząc, że sądy krajowe nie zdołały ochronić jego dobrego imienia w związku z postępowaniem cywilnym o ochronę jego dóbr osobistych, ponieważ nie udało im się zachować właściwej równowagi między poszanowaniem jego prawa do ochrony życia prywatnego a prawem do wolności wypowiedzi pozwanych.

Skarżący był związany z polityką od lat 80. W latach 1991–1993, 1997–2001 oraz 2001–2004 był posłem na sejm. W latach 1997–2001 był członkiem polskiej delegacji do Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy (PACE), a w latach 1998–2001 pełnił funkcję wiceprzewodniczącego PACE. W 2004 roku został wybrany na posła do Parlamentu Europejskiego (MEP).

W 2007 roku Instytut Pamięci Narodowej w swoim oficjalnym biuletynie opublikował informacje o dokumentach komunistycznych służb bezpieczeństwa odnoszących się do skarżącego. Dokumenty dotyczyły m.in. zaangażowania skarżącego w działania operacyjne tajnych służb („operacyjne wykorzystanie”) i jego statusu „kontaktu operacyjnego”.

Jedna z gazet opublikowała na swojej stronie artykuł dotyczący rzekomej współpracy skarżącego z wywiadem PRL. Na pierwszej stronie znalazło się także zdjęcie skarżącego. Artykuł został opublikowany na trzeciej stronie gazety i zawierał oświadczenia wskazujące, że skarżący współpracował z komunistycznymi tajnymi służbami. Artykuł był pierwszym z serii artykułów opublikowanych w tej samej gazecie przez kolejne półtora roku.

Skarżący w oświadczeniu lustracyjnym stwierdził, że nie współpracował, nie służył ani nie pracował dla służb bezpieczeństwa z czasów PRL. Oświadczenie to zostało następnie potwierdzone przez sąd lustracyjny.

Skarżący wniósł pozew cywilny przeciwko redaktorowi naczelnemu gazety oraz jej wydawcy o ochronę prawną jego dóbr osobistych i zadośćuczynienie za szkody majątkowe i niemajątkowe. Mimo, iż skarżący wygrał częściowo w I instancji, to na skutek apelacji pozwanych wyrok ten został zmieniony na jego niekorzyść. Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia do rozpoznania skargi kasacyjnej skarżącego.

Trybunał zauważył, że ​​w tego typu sprawach problemem nie jest działanie podjęte przez państwo, lecz ewentualny brak odpowiedniej ochrony życia prywatnego osób ze strony sądów krajowych. Pozytywny obowiązek wynikający z art. 8 Konwencji może zobowiązywać państwo do przyjęcia środków mających na celu zapewnienie poszanowania życia prywatnego, nawet w zakresie relacji pomiędzy jednostkami. Niemniej, należy wziąć pod uwagę zachowanie równowagi między sprzecznymi interesami (zob. Von Hannover przeciwko Niemcom (nr 2) [GC], nr 40660/08 i 60641/08, §§ 98 i 99, ECHR 2012).

W związku z powyższym, Trybunał uznał, że ​​niniejsza sprawa wymaga zbadania kwestii, czy zapewniono właściwą równowagę między prawem skarżącego do ochrony jego życia prywatnego na podstawie art. 8 Konwencji a prawem dziennikarzy do wolności wypowiedzi zagwarantowanego w art. 10. Trybunał odwołał się do ogólnych zasad ustanowionych w orzecznictwie dotyczącym każdego z praw, o których mowa (zob. Axel Springer AG, cytowany powyżej, §§ 78-88; Von Hannover (nr 2), cytowany powyżej, §§ 95-107; oraz Couderc i Hachette Filipacchi Associés przeciwko Francji [GC], nr. 40454/07, §§ 83‑92, ECHR 2015 (fragmenty)).

Przechodząc do okoliczności niniejszej sprawy, Trybunał zauważył, że ​​zarzuty współpracy ze służbami komunistycznymi były wystarczająco poważne, aby mógł zostać zastosowany art. 8 Konwencji. Trybunał podniósł ponadto, że skarżący jest znaną postacią publiczną, w stosunku do której granice dopuszczalnej krytyki są określone szerzej niż w stosunku do osoby prywatnej, a zatem musi wykazywać większy stopień tolerancji. Co więcej, zarzuty w niniejszej sprawie zostały przedstawione w kontekście debaty publicznej na temat uzasadnionego interesu publicznego - mianowicie działań operacyjnych komunistycznych tajnych służb.

Jeśli chodzi o treść opublikowanych artykułów, sąd krajowy uznał, że stanowią one sądy wartościujące. Skarżący twierdził jednak, że artykułom brakowało wystarczających podstaw faktycznych i poważnie zaszkodziły one jego reputacji. W związku z tym Trybunał powtórzył, że sąd wartościujący może zostać uznany za nadużycie, jeżeli nie ma faktycznych podstaw na jego poparcie (zob. Jerozolima przeciwko Austrii, nr 26958/95 , § 43, ECHR 2001-II oraz Turhan przeciwko Turcji, nr 48176/99, § 24, 19 maja 2005 roku). W niniejszej sprawie sąd krajowy, po przeanalizowaniu wszystkich przytoczonych artykułów i treści akt skarżącego w Instytucie Pamięci Narodowej, stwierdził, że taka podstawa faktyczna istniała. Dokumenty, których prawdziwości skarżący nie zakwestionował, potwierdziły, że został on zarejestrowany jako tajny kontakt operacyjny. W związku z tym dziennikarze mieli powody aby dociekać prawdziwej natury związków skarżącego z tajnymi służbami komunistycznymi. Trybunał nie widział powodu, by odstąpić od tej oceny.

W tym względzie Trybunał zauważył z satysfakcją, że sąd krajowy drugiej instancji dokonał dokładnej i szczegółowej analizy wszystkich kwestionowanych artykułów. Trybunał docenił ponadto, że sąd uzasadnił wyciągnięte przez siebie wnioski w sposób zgodny z zasadami określonymi w orzecznictwie strasburskim (zob. Feldek przeciwko Słowacji, nr 29032/95, § 72‑74, ECHR 2001– VIII oraz Scharsach and News Verlagsgesellschaft przeciwko Austrii, nr 39394/98, § 30, ECHR 2003– XI).

W świetle powyższego Trybunał uznał, że równoważąc konkurujące ze sobą prawa podstawowe wynikające z art. 8 i 10 Konwencji, sądy krajowe dokonały oceny na podstawie zasad wynikających z ugruntowanego orzecznictwa ETPCz.

W związku z powyższym, niniejsza skarga została uznana za oczywiście bezzasadną i musiała zostać odrzucona zgodnie z art. 35 ust. 3 (a) i 4 Konwencji.

 

W sprawie o numerze skargi 80959/17 skarżący podniósł następujące zarzuty:

Na podstawie artykułów 10 i 11 Konwencji, skarżący zarzucił, że aresztowanie i proces związany z jego udziałem w działaniach operacyjnych obcego wywiadu przeciwko Polsce w kontekście jego działalności politycznej i wyrażania poglądów politycznych stanowiły ograniczenie jego praw.

Skarżący zarzucił również, że jego tymczasowe aresztowanie było niezgodne z prawem, a zatem naruszało art. 5 ust. 1 Konwencji. W szczególności, biorąc pod uwagę niejasne i nieprecyzyjne elementy przestępstwa polegającego na udziale w działaniach operacyjnych obcego wywiadu przeciwko Polsce na podstawie art. 130 polskiego kodeksu karnego, jego działalność publiczna została niesłusznie uznana za służbę na rzecz tajnego wywiadu rosyjskiego i chińskiego.

Skarżący podniósł również na podstawie art. 5 ust. 3 Konwencji, że jego tymczasowe aresztowanie nie było wystarczająco uzasadnione.

Ponadto, skarżący zarzucił, powołując się na art. 6 ust. 1 i 3 Konwencji w związku z art. 5 ust. 1 Konwencji, że procedura kontroli tymczasowego aresztowania została dotknięta szeregiem nieprawidłowości i naruszała jego prawo do obrony.

Skarżący zarzucił również, że tymczasowe aresztowanie i postępowanie karne przeciwko niemu stanowiły naruszenie art. 7 ust. 1 Konwencji z powodu rzekomej błędnej kwalifikacji jego działalności publicznej jako przestępstwa polegającego na udziale w działaniach obcego wywiadu przeciwko Polsce.

Skarżący podniósł także zarzut na podstawie art. 6 Konwencji dotyczący przewlekłości postępowania karnego przeciwko niemu.

Jeżeli chodzi o zarzuty postawione na podstawie art. 10 i 11 Konwencji, Trybunał przywołał dwie sprawy przeciwko Turcji – Dilipak przeciwko Turcji skarga nr 29680/05 15 września 2015, oraz Döner i Inni pprzeciwko Turcji skarga nr 29994/02 7 marca 2017, w których uznano, że ingerencja w prawa skarżących istniała ze względu na efekt mrożący zastosowanych środków. W pierwszym przypadku był to efekt postępowania karnego prowadzonego przeciwko skarżącemu (dziennikarzowi piszącemu artykuły rzekomo oczerniające siły zbrojne), które, niezależnie od ostatecznego wyniku, stanowiło samo w sobie rzeczywiste i skuteczne ograniczenie wolności wypowiedzi. W drugiej sprawie ingerencja wynikała z szeregu środków, takich jak aresztowanie i pozbawienie wolności skarżących za składanie petycji do władz państwowych w kwestii „interesu publicznego”.

Niemniej, Trybunał dokonał wyraźnego rozróżnienia tych spraw od obecnej, zwracając uwagę, ze skarżący nie jest obecnie pozbawiony wolności, a postępowanie przeciwko niemu, oparte na konkretnych przepisach kodeksu karnego, jest nadal w toku przed pierwszą instancją. W rezultacie Trybunał uznał, że przyjęcie skargi do merytorycznego rozpoznania przed zakończeniem postępowania przeciwko skarżącemu stanowiłoby naruszenie zasady subsydiarności, a samą skargę w zakresie art. 10 i 11 Konwencji uznał za przedwczesną.

Jeżeli chodzi o zarzuty związane z art. 5 Konwencji, Trybunał uznał niedopuszczalność skargi w tym zakresie z uwagi na fakt, że jej charakter był co do istoty identyczny ze sprawą, która została już poddana innej międzynarodowej procedurze dochodzenia lub rozstrzygnięcia gdyż Grupa robocza ONZ ds. arbitralnego pozbawienia wolności wydała opinię w odniesieniu do skarżącego i stwierdziła niezgodność jego tymczasowego aresztowania z Powszechną deklaracją praw człowieka.

Trybunał badał już w przeszłości procedurę zastosowaną przez Grupę roboczą i stwierdził, że stanowi ona „inną międzynarodową procedurę” w rozumieniu art. 35 ust. 2 lit. b) Konwencji (zob. Peraldi przeciwko Francji (dec.), nr 2096/05, 7 kwietnia 2009 roku; Gürdeniz przeciwko Turcji (dec.), nr 59715/10, § 39, 18 marca 2014 roku; Uça przeciwko Turcji (dec.), nr 73489/12, § 42, 30 września 2014 roku; i Hilal Mammadov przeciwko Azerbejdżanowi, nr 81553/12, § 106, 4 lutego 2016 roku).

Wszystkie trzy zarzuty skarżącego na podstawie art. 5 Konwencji dotyczące jego tymczasowego aresztowania podniesione w skardze przed Trybunałem zostały co do istoty zawarte w sprawie przedłożonej Grupie roboczej i skarga w tym zakresie uznana została przez Trybunał za niedopuszczalną.

W zakresie zarzutów opartych na art. 6 i 7 Konwencji, Trybunał zauważył, że skarżący nie wniósł do sądu krajowego skargi na przewlekłość na podstawie ustawy z 2004 roku. W związku z powyższym, skarga na podstawie art. 6 jest niedopuszczalna z powodu niewyczerpania środków krajowych. Ponadto wciąż trwa postępowanie przed sądem pierwszej instancji dotyczące zarzutu udziału skarżącego w działaniach operacyjnych obcego wywiadu przeciwko Polsce. Skarga na podstawie art. 7 jest zatem przedwczesna.

W świetle powyższych ustaleń Trybunał uznał skargę za niedopuszczalną.

 

W sprawie o numerze skargi 373/10, czterech skarżących podniosło zarzuty naruszenia art. 6 i 13 Konwencji w związku z przewlekłością postępowań administracyjnych oraz brakiem skutecznego środka zaradczego. Z uwagi na niepowodzenie prób zawarcia ugody między stronami, Rząd RP wyszedł z propozycją deklaracji jednostronnej w stosunku do każdego ze skarżących (5500 EUR, 1200 EUR, 4800 EUR, 800 EUR). Skarżący odrzucili powyższe propozycje, jednakże Trybunał uznał deklaracje Rządu. Skarga została skreślona z listy spraw na mocy art. 37 ust. 1 c) Konwencji.

 

Orzeczenia są dostępne w języku angielskim w bazie orzeczniczej Trybunału (https://hudoc.echr.coe.int).