W dniu 17 marca 2022 r. Europejski Trybunał Praw Człowieka (dalej: „Trybunał”) wydał dwa wyroki w sprawach Moga przeciwko Polsce (nr skargi 80606/17) i Normantowicz przeciwko Polsce (nr skargi 65196/16) oraz opublikował decyzję z dnia 24 lutego 2022 r. w sprawie Smith przeciwko Polsce (nr skargi 38923/19).

W sprawie Moga przeciwko Polsce skarżący podniósł zarzut naruszenia art. 8 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (dalej: „Konwencja”) (prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego), wskazując, że polski sąd nie nakazał powrotu jego dzieci na podstawie Konwencji dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę, sporządzonej w Hadze w dniu 25 października 1980 r. (Dz.U. z 1995 r., Nr 108, poz. 528 – zwanej w dalszej części „Konwencją Haską”) oraz nie rozpoznał jego wniosku o powrót dzieci niezwłocznie (sąd rozpatrzył wniosek po 8 miesiącach).

Trybunał zauważył, że pomimo obowiązku władz sądowych do podejmowania niezwłocznych działań w celu powrotu dzieci oraz pomimo, że art. 11 Konwencji Haskiej przewiduje sześciotygodniowy termin na rozpoznanie wniosku o powrót dzieci, między dniem wpłynięcia wniosku skarżącego o powrót dzieci do sądu rejonowego, a jego rozpoznaniem, upłynął okres ośmiu miesięcy. W konsekwencji, Trybunał stwierdził, że nie został spełniony wymagany w tej sytuacji wymóg niezwłoczności i obowiązek sprawnego działania w postępowaniu o powrót dzieci (zob. wyrok z dnia 21 lipca 2015 r. w sprawie R.S. przeciwko Polsce (nr skargi 63777/09)).

Ponadto Trybunał nie dostrzegł żadnych okoliczności mogących zwolnić sądy krajowe z obowiązku przestrzegania terminu wskazanego w Konwencji Haskiej i stwierdził, że ogólna długość postępowania nie była uzasadniona. W związku z tym Trybunał uznał, że władze sądowe nie zajęły się niniejszą sprawą, zgodnie z wymogami Konwencji Haskiej, w odniesieniu do tego rodzaju sprawy.

Z uwagi na powyższe, Trybunał uznał, że doszło do naruszenia art. 8 Konwencji w trybie Konwencji Haskiej oraz nakazał wypłacenie skarżącemu kwotę 9 000 euro tytułem zadośćuczynienia i kwotę 5 000 euro tytułem zwrotu kosztów i wydatków.

W sprawie Normantowicz przeciwko Polsce skarżący podniósł zarzut naruszenia art. 3 Konwencji (zakaz nieludzkiego lub poniżającego traktowania) oraz art. 6 ust. 1 Konwencji (prawo do rzetelnego procesu sądowego) wskazując, że władze państwowe nie zapewniły w odpowiednim terminie skarżącemu – osadzonemu specjalnej potrzeby – dostępu do koniecznej operacji oraz zwlekały ponad rok przy rozpoznaniu jego wniosku o udzielenie przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności, o którą ubiegał się ze względów zdrowotnych.

Trybunał stwierdził, że władze państwowe wykazały wystarczającą staranność w podejmowaniu odpowiednich działań w celu zapewnienia skarżącemu operacji w szpitalu, który specjalizował się w złożonych schorzeniach kręgosłupa, oraz uważnie i stale monitorowały inne, liczne schorzenia skarżącego. Trybunał ponadto podzielił opinię władz, iż skarżący otrzymał w zakładzie karnym odpowiednią opiekę medyczną. Ponadto wreszcie zauważył, że władze należycie zbadały kwestię zdatności skarżącego do odbywania kary pozbawienia wolności i bez zbędnej zwłoki rozpatrzyły jego wniosek o udzielenie przerwy w odbywaniu kary pozbawienia wolności, biorąc pod uwagę wyjątkowe okoliczności sprawy.

Z uwagi na powyższe Trybunał uznał, że nie doszło do naruszenia artykułu 3 Konwencji oraz uznał, że nie jest konieczne badanie skargi skarżącego na podstawie art. 6 ust. 1 Konwencji.

W sprawie Smith przeciwko Polsce skarżący podniósł zarzut naruszenia art. 5 ust. 3 Konwencji z uwagi na dziewięciodniową zwłokę w postawieniu go przed sędzią po przekazaniu go władzom polskim.

W sprawie tej strony zawarły ugodę. Rząd przyznał, że doszło do naruszenia art. 5 ust. 3 Konwencji z powodu zwłoki w postawieniu skarżącego przed sędzią po przekazaniu go władzom polskim oraz zobowiązał się do wypłacenia skarżącemu zadośćuczynienia w wysokości 5 000 euro.

Trybunał zatwierdził powyższą ugodę uznając, że jej warunki są zgodne z przepisami Konwencji i jej protokołów i przyznał skarżącemu kwotę w wysokości 5 000 euro stwierdzając jednocześnie, że dalsze rozpatrywanie skargi nie jest uzasadnione. Skarga została skreślona z listy spraw zgodnie z art. 39 Konwencji.

Orzeczenia są dostępne w języku angielskim w bazie orzeczniczej Trybunału (https://hudoc.echr.coe.int). Wyroki staną się ostateczne zgodnie z warunkami określonymi w art. 44 ust. 2 Konwencji.