Nowelizacja ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej – większa dostępność i uproszczenie procedur
16.04.2025
Rada Ministrów przyjęła 15 kwietnia br. przygotowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości projekt nowelizacji ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej. Proponowane rozwiązania wpisują się w deregulacyjną politykę rządu poprzez wprowadzenie prawa przyjaznego obywatelom.
Nowelizacja zwiększy dostępność bezpłatnych usług prawnych, zwłaszcza dla osób z ograniczoną mobilnością lub mieszkających w mniejszych miejscowościach. W latach 2026-2035 rząd zamierza przeznaczyć na finansowanie nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego oraz edukację prawną 1,2 mld złotych
zapowiedziała wiceministra sprawiedliwości Zuzanna Rudzińska-Bluszcz, która w resorcie nadzoruje m.in. Departament Funduszy i Nieodpłatnej Pomocy Prawnej. Dodała, że ministerstwo równolegle pracuje nad większą reformą systemu nieodpłatnej pomocy prawnej.
Kluczowe zmiany w projekcie
- Zniesienie obowiązku składania oświadczeń – uproszczenie procedur
Osoby uprawnione nie będą już musiały składać pisemnych oświadczeń o niemożności poniesienia kosztów odpłatnej pomocy prawnej. Zlikwidowany zostanie także wymóg składania oświadczeń przez przedsiębiorców o niezatrudnianiu pracowników w ciągu ostatniego roku.
Celem tej zmiany jest usunięcie bariery psychologicznej i formalnej, która zniechęcała część osób do korzystania z pomocy prawnej. Odformalizowanie procesu ubiegania się o pomoc ma przełożyć się na większą liczbę udzielanych porad i lepszą efektywność systemu.
- Porady zdalne na stałe
Wprowadzona zostanie możliwość udzielania porad prawnych i obywatelskich za pośrednictwem środków porozumiewania się na odległość (np. telefon, internet).
Tą nowelizacją zwiększamy dostępność systemu dla osób uprawnionych oraz upraszczamy procedury ubiegania się o nieodpłatną pomoc prawną. Z pewnością przełoży się to na większą liczbę udzielanych porad i lepszą efektywność systemu
– podkreślił wiceminister Arkadiusz Myrcha.
Gdzie szukać wsparcia?
Nieodpłatną pomoc można uzyskać w punktach nieodpłatnej pomocy prawnej i poradnictwa obywatelskiego w całej Polsce, po wcześniejszym umówieniu wizyty przez Internet, telefon lub osobiście w urzędzie. Punkty te prowadzone są przez adwokatów, radców prawnych lub organizacje pozarządowe.
Porady zdalne umożliwiają dostęp do specjalistów w całej Polsce, bez względu na miejsce zamieszkania.
Lista punktów udzielających nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego w powiecie jest dostępna na stronie internetowej każdego starostwa.
Nowe przepisy mają wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.