Znaczenie społeczeństwa obywatelskiego, edukacji i współpracy międzynarodowej jako fundamentów demokratycznej transformacji

Szef resortu sprawiedliwości w wystąpieniu otwierającym wydarzenie zaznaczył, że wybór Warszawy jako miejsca spotkania jest znamienny – to miasto symboliczne, zarówno ze względu na swoją historię, jak i niedawne doświadczenia Polski związane z kryzysem praworządności.

Przez osiem lat Polska cierpiała z powodu głębokiego kryzysu praworządności – demontażu niezależnych instytucji, nacisków na sędziów, prokuratorów i adwokatów oraz osłabiania wartości demokratycznych. Dziś, po wyborach z października 2023 roku, robimy wszystko, co w naszej mocy, by ten stan odwrócić. Proces przywracania praworządności nie jest łatwy. Mamy jednak przekonanie, że jest możliwy - powiedział minister Bodnar.

Na bazie tych doświadczeń, minister wskazał szereg uniwersalnych wniosków, które mogą być inspiracją dla innych państw zmagających się z podobnymi wyzwaniami.

Lekcje z kryzysu praworządności

Minister Sprawiedliwości zaznaczył, że doświadczenie Polski w walce o praworządność może stać się cenną lekcją dla innych demokracji. Kluczową rolę w przezwyciężeniu kryzysu odegrało społeczeństwo obywatelskie, aktywne środowiska prawnicze oraz współpraca międzynarodowa.

Po latach zaniedbań Polska wprowadza nowy przedmiot szkolny dotyczący państwa prawa, który ma pomóc młodym zrozumieć działanie państwa prawa i sens jego ochrony.

Minister zaznaczył, że praworządność to nie tylko niezależność sądów, ale też skuteczność działania państwa.

Mam nadzieję, że Polska stanie się dobrym przykładem, że przejście od kryzysu praworządności jest możliwe w oparciu o mechanizmy demokratyczne i zasady rządów prawa - powiedział, wskazując na znaczenie Rule of Law Index, który łączy ocenę niezależności z efektywnością instytucji.

Wagę praworządności jako fundamentu Unii Europejskiej podkreślił również Michael McGrath, Komisarz UE ds. demokracji, sprawiedliwości, praworządności i ochrony konsumentów, w swoim wystąpieniu wideo skierowanym do uczestników Forum. Zaznaczył, że praworządność to nie tylko zasada prawna, lecz praktyczny warunek funkcjonowania demokracji, ochrony praw podstawowych oraz wzajemnego zaufania między państwami członkowskimi. Dla Komisji Europejskiej jej ochrona nie jest wyborem, lecz obowiązkiem. Dlatego wzmacnianie rządów prawa, przeciwdziałanie ich naruszeniom oraz wspieranie reform instytucjonalnych w państwach członkowskich pozostają kluczowymi elementami agendy Unii – dziś bardziej niż kiedykolwiek.

Nagroda Rule of Law Award

Podczas Forum Adam Bodnar, jako laureat nagrody World Justice Project Rule of Law Award z 2019 roku, wygłosił laudację na cześć tegorocznego laureata – sędziego Raymonda Zondo, byłego Prezesa Trybunału Konstytucyjnego Republiki Południowej Afryki.  Został on uhonorowany za niezłomną postawę w walce z korupcją i obronę niezależności sądownictwa. Symboliczne przekazanie nagrody między obrońcami rządów prawa z różnych kontynentów było jednym z najbardziej poruszających momentów Forum.

World Justice Forum

Word Justice Forum trwa od 23 do 26 czerwca. To najważniejsze na świecie wydarzenie poświęcone praworządności, organizowane przez Word Justice Project. Celem Forum jest wymiana doświadczeń i najlepszych praktyk w zakresie obrony rządów prawa, identyfikacja zagrożeń dla demokracji i niezależności instytucji oraz tworzenie konkretnych planów działania, które można wdrożyć po zakończeniu wydarzenia. Tegoroczna edycja odbywa się pod hasłem „Standing Up for the Rule of Law” („W obronie praworządności”) i zgromadziła ponad 500 liderów oraz ekspertów ze 100 krajów. W programie znalazły się sesje plenarne, warsztaty, dialogi międzypokoleniowe oraz wydarzenia kulturalne, które mają na celu wzmocnienie globalnych działań na rzecz praworządności i współpracy międzysektorowej.

Fot. Paweł Mazurek/MS

Baza zdjęć dla mediów: https://www.flickr.com/photos/msgovpl/albums/