Tryb i szczegółowe zasady tworzenia i znoszenia ośrodków kuratorskich, zakres działania i organizację ośrodków oraz sposób wykonywania nadzoru określa rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 5 października 2001 r. w sprawie ośrodków kuratorskich (Dz. U. nr 120, poz. 1294). Ośrodki tworzy się przy sądach rejonowych w ilości zależnej od potrzeb lokalnych, uwzględniając w szczególności liczbę spraw nieletnich oraz stopień ich demoralizacji. Ośrodki kuratorskie w obszarze właściwości sądu okręgowego tworzy i znosi prezes sądu okręgowego na wniosek prezesa sądu rejonowego po zasięgnięciu opinii kuratora okręgowego. Przy sądzie rejonowym może działać więcej niż jeden ośrodek kuratorski. Prezes sądu rejonowego powierza obowiązki kierownika ośrodka rodzinnemu kuratorowi zawodowemu po zasięgnięciu opinii kuratora okręgowego. Obowiązki w ośrodku kuratorskim powierza kuratorowi rodzinnemu prezes sądu rejonowego na wniosek kierownika ośrodka.

Przyjęcie uczestnika do ośrodka następuje na podstawie orzeczenia sądu. Zajęcia z uczestnikami prowadzą kierownik ośrodka oraz rodzinni kuratorzy zawodowi i społeczni.

Nadzór nad ośrodkami sprawuje Minister Sprawiedliwości osobiście lub przez wyznaczone osoby.