Celem nowych regulacji jest przyspieszenie postępowań frankowych oraz zmniejszenie obciążenia sądów. Zaproponowane rozwiązania prawne zostały ukształtowane przy poszanowaniu orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z zakresu ochrony konsumentów.

 Nowe przepisy zdecydowanie wzmacniają pozycję konsumentów w sporach z bankami. Dzięki automatycznemu zabezpieczeniu roszczeń frankowicze nie będą musieli obawiać się egzekwowania rat kredytu w trakcie procesu – powiedział Wiceminister Sprawiedliwości Arkadiusz Myrcha.

Zakres stosowania

Nowe przepisy obejmą sprawy cywilne między konsumentami a bankami, dotyczące kredytów i pożyczek indeksowanych lub denominowanych do CHF oraz umów przekształconych aneksami w kredyty waloryzowane do CHF.

Przepisy znajdą zastosowanie również wobec spadkobierców konsumenta, osób, które przystąpiły do długu lub poręczyły jego spłatę, osób ponoszących odpowiedzialność rzeczową za dług. Ostateczną decyzję o zastosowaniu przepisów w danej sprawie podejmie sąd.

 Projekt tworzy mechanizmy pozwalające na szybkie i sprawne rozpoznawanie spraw frankowych. Dzięki temu sądy zostaną odciążone, a obywatele szybciej doczekają się rozstrzygnięć swoich spraw – wskazał wiceminister Myrcha.

Usprawnione postępowanie sądowe w sprawach frankowych

• Sprawy frankowe będą mogły być rozpatrywane na posiedzeniach niejawnych.
• Dopuszczalne będzie składanie zeznań przez strony na piśmie oraz prowadzenie przesłuchania świadka poza salą sądową, w ramach posiedzenia zdalnego, nawet mimo sprzeciwu stron.
• Referendarze sądowi będą mogli umarzać postępowania po cofnięciu pozwu lub apelacji.

Zabezpieczenie roszczeń konsumentów

• Roszczenia konsumentów zostają automatycznie zabezpieczone z chwilą doręczenia odpisu pozwu konsumenta.
• Od momentu doręczenia pozwu bankowi wstrzymany będzie obowiązek spłaty rat przez konsumenta – bez potrzeby wydawania odrębnej decyzji przez sąd. Od chwili wejścia ustawy w życie, rozwiązanie obejmie również pozwy złożone przed jej wejściem w życie.
• W związku ze wstrzymaniem obowiązku spełniania świadczeń z umowy kredytu frankowego nie będzie można zgłaszać konsumenta do rejestrów dłużników z informacjami o jego zaległościach, a już wpisane dane zostaną wykreślone.
• Sądy zostaną zwolnione z konieczności rozpoznawania wniosków o zabezpieczenie roszczeń oraz zażaleń na postanowienia w przedmiocie zabezpieczenia w sprawach frankowych prowadzonych z powództwa konsumentów.

Ułatwienia dotyczące rozliczeń między stronami

• Pozwany będzie mógł powołać się na zarzut potrącenia, czyli wskazać, że również ma wierzytelność wobec powoda, która powinna zostać rozliczona, aż do zakończenia postępowania w drugiej instancji.
• Wprowadzone zostają specjalne zasady powództwa wzajemnego, umożliwiające sprawne rozliczenie roszczeń konsumenta i banku w jednym postępowaniu.
• Przewidziano zachęty do polubownego zakończenia sporu na każdym etapie postępowania, szczególnie w zakresie zwrotu kosztów sądowych. Zwrot 50% opłaty sądowej będzie przysługiwał, jeśli pozew, apelacja lub skarga kasacyjna zostaną cofnięte w ciągu 6 miesięcy od wejścia ustawy w życie.
• Nowe przepisy pozwolą Sądowi Najwyższemu odmówić rozpoznania skarg kasacyjnych banków w sprawach frankowych, które zostały już przyjęte do rozpoznania, jeśli nie zachodzi potrzeba wykładni zagadnienia prawnego lub nie ma rozbieżności w orzecznictwie. Decyzję Sąd Najwyższy podejmie na posiedzeniu niejawnym w składzie jednego sędziego. Pozwoli to na szybszą finalizację spraw konsumenckich i umożliwi Sądowi Najwyższemu rozładowanie zaległości.
• Projekt nie obejmuje spraw wieczysto-księgowych, powództw przeciwegzekucyjnych, postępowań grupowych oraz upadłościowych.

Ustawa zacznie obowiązywać po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.