Wyrok w sprawie Szypuła i Inni przeciwko Polsce (skarga nr 78030/14)
27.02.2025
Europejski Trybunał Praw Człowieka (dalej: Trybunał lub ETPC) 27 lutego 2025 r. wydał wyrok w sprawie Szypuła i Inni przeciwko Polsce (skarga nr 78030/14). Mając na uwadze podobny przedmiot skarg, Trybunał rozpoznał łącznie sprawę ze skargi: p. Urbanika i Alonso Rodrigueza przeciwko Polsce (skarga nr 23669/16). Obie skargi dotyczyły zarzutu naruszenia art. 8, 12 i 14 Konwencji w związku z art. 8 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (dalej: Konwencja), w związku z odmową wydania skarżącym zaświadczeń stwierdzających brak okoliczności wyłączających zawarcie związku małżeńskiego za granicą. Rząd wniósł wstępne zastrzeżenie dotyczące tego, że skarżący nie ponieśli żadnej znaczącej szkody, ponieważ nadal żyli razem w swoich związkach i nie ponieśli żadnej szkody z powodu decyzji krajowych. Trybunał stwierdził, że nie zapewniając skarżącym konkretnych ram prawnych przewidujących uznanie i ochronę, władze polskie pozostawiły ich w próżni prawnej i nie zapewniły podstawowych potrzeb w zakresie uznania i ochrony par osób tej samej płci pozostających w stabilnym i zaangażowanym związku. Stwierdził również, że żadna z przesłanek interesu publicznego przedstawionych przez Rząd nie przeważa nad interesem skarżących w odpowiednim uznaniu i ochronie prawnej ich związków. ETPC dodał, że państwa członkowskie mają szerszy margines oceny przy określaniu dokładnego charakteru systemu prawnego, który ma być dostępny dla par tej samej płci. Zwrócił uwagę, że ważne jest jednak, aby ochrona przyznana przez państwa parom tej samej płci była odpowiednia. Trybunał stwierdził ponadto, że pozwane państwo przekroczyło swój margines oceny i nie wywiązało się ze swojego pozytywnego obowiązku zapewnienia skarżącym konkretnych ram prawnych przewidujących uznanie i ochronę ich związków jednopłciowych. Stanowiło to, zdaniem Trybunału, naruszenie prawa skarżących do poszanowania ich życia prywatnego i rodzinnego. Trybunał orzekając w przedmiotowych sprawach opierał się na swoim ugruntowanym w tym zakresie orzecznictwie, m.in. w sprawach przeciwko Polsce: Przybyszewska i Inni przeciwko Polsce, skarga nr 11454/17 i Formela i Inni przeciwko Polsce, skarga nr 58828/12. Trybunał uznał, że nie ma potrzeby rozpoznawania pozostałych zarzutów skarżących (art. 8, 12 i 14 w związku z art. 8 Konwencji). Odnośnie zadośćuczynienia, ETPC stwierdził, że stwierdzenie naruszenia samo w sobie stanowi wystarczające zadośćuczynienie za wszelkie szkody niemajątkowe poniesione przez skarżących i oddalił roszczenia skarżących o słuszne zadośćuczynienie.