Polska w Wenezueli

Saint Vincent i Grenadyny to małe państwo wyspiarskie, które jest w dużym stopniu uzależnione od kilku sektorów gospodarki i przez to podatne na wstrząsy zewnętrzne, zwłaszcza klęski żywiołowe w postaci huraganów i erupcji wulkanicznych. W 2021 r. wybuch wulkanu La Soufrière na północy wyspy Saint Vincent zniszczył znaczną część najbardziej żyznych gruntów rolnych. Dochody kraju z eksportu produktów rolnych (głównie bananów) i turystyki są także mocno uzależnione od warunków pogodowych.

Saint Vincent i Grenadyny, podobnie jak inne kraje wschodnich Karaibów, są w dużym stopniu uzależnione od turystyki. Kraj ten dąży do dywersyfikacji swojej gospodarki, a w szczególności do rozwoju międzynarodowych usług finansowych, przetwórstwa rolno-spożywczego, lekkiej produkcji, odnawialnych źródeł energii oraz technologii informacyjno-komunikacyjnych. Stan gospodarki Saint Vincent i Grenadyn w latach 2022–23 uległ poprawie po kryzysie spowodowanym wybuchem pandemii COVID-19 oraz erupcją wulkanu w 2021 r. Udział rolnictwa w strukturze PKB utrzymuje się jednak nadal na niskim poziome ze względu na skutki ww. erupcji wulkanu oraz wystąpienie historycznie wysokich temperatur w 2023 r. Prognozuje się, że wzrost gospodarczy Saint Vincent i Grenadyny wyniesie 4,9% w 2024 r., wspierany przez ciągły wzrost turystyki i duże inwestycje w infrastrukturę, w szczególności projekt budowy portu kontenerowego w Calliaqua na południowym wybrzeżu Saint Vincent. Na wyspach zaczyna nabierać znaczenia uprawa i sprzedaż marihuany leczniczej: w 2020 r. rozpoczęła działalność pierwsza w kraju apteka ją sprzedająca. Zagrożeniem dla dalszego rozwoju tego kraju są zmienność cen towarów eksportowanych, potencjalne opóźnienia w projektach inwestycyjnych, szybko starzejące się społeczeństwo oraz zagrożenia związane z klęskami żywiołowymi i zmianami klimatu.

Zadania z zakresu administracji gospodarczej realizuje rząd, a w szczególności Ministerstwo Finansów i Planowania Gospodarczego; Ministerstwo Rolnictwa, Leśnictwa i Rybołówstwa; Ministerstwo Turystyki;   Ministerstwo Transportu i Robót Publicznych; Ministerstwo Telekomunikacji, Nauki, Technologii i Przemysłu oraz Ministerstwo Spraw Zagranicznych i Handlu Zagranicznego.

Opozycja dąży do uruchomienia programu „Obywatelstwo przez inwestycje”, który jest realizowany w pięciu innych krajach regionu i przynosi spore zyski. Dyskusje na temat zalet i wad takiego programu toczą się od kilku lat między dwiema głównymi partiami politycznymi. 

Strategia gospodarcza Saint Vincent i Grenadynów (SVG) jest zawarta w Narodowy Plan Rozwoju Gospodarczego i Społecznego na lata 2013-2025 i przedstawia długoterminowe strategie rozwoju kraju. Plan ma na celu poprawę jakości życia wszystkich obywateli poprzez realizację kluczowych celów rozwojowych, które są realizowane poprzez strategiczne działania. Zakłada również przedstawienie strategii osiągnięcia zrównoważonego wzrostu gospodarczego, tworzenia miejsc pracy i redukcji ubóstwa. Opracowano pięć celów strategicznych: 1) Przemiany Wzrostu Gospodarczego; 2) Wzrost Rozwoju Ludzkiego i Społecznego;  3) Promowanie Dobrego Ładu Gospodarczego i Zwiększanie Efektywności Administracji Publicznej; 4) Poprawa Infrastruktury Fizycznej, Ochrona Środowiska i Budowanie Odporności na Zmiany Klimatyczne 5) Budowanie Dumy Narodowej, Tożsamości i Kultury.

Kluczowe Cele i Interwencje:

1. Rewitalizacja Rolnictwa i Rybołówstwa:

• Skupienie na bezpieczeństwie żywnościowym, handlu rolniczym i inwestycjach sektora prywatnego w rolnictwo. Rząd SVG, świadomy ryzyka związanego z nadmiernym uzależnieniem od rolnictwa, szczególnie produkcji bananów, dąży do dywersyfikacji gospodarki poprzez inwestowanie w sektory takie jak turystyka, międzynarodowe usługi finansowe i przetwórstwo rolno-spożywcze. Rząd aktywnie promuje w tych obszarach zagraniczne inwestycje bezpośrednie (FDI), oferując ulgi podatkowe i zwolnienia z cła, w celu przyciągnięcia inwestorów.
• Wprowadzenie legislacji dotyczącej zagospodarowania przestrzennego w celu ochrony rolnictwa, promowanie zrównoważonych praktyk oraz rozwój przetwórstwa rolno-spożywczego.
• Zachęcanie młodzieży do udziału w rolnictwie i wzmocnienie ram legislacyjnych oraz instytucjonalnych rozwoju rolnictwa.

2. Zrównoważone Wykorzystanie Zasobów Naturalnych:

• Promowanie konserwacji gleby, zarządzania wodą i zalesiania.
• Wzmacnianie zarządzania strefą przybrzeżną oraz ochrony bioróżnorodności. Program obejmuje interwencje strategiczne, takie jak ograniczenie osadnictwa na gruntach rolnych w celu zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego i handlu rolnego a także restrykcje w zakresie strefowania użytkowania gruntów w celu ochrony krytycznej równowagi ekologicznej i bioróżnorodności. Oznacza to również stymulowanie inwestycji sektora prywatnego w sektorze rolniczym i zachęcanie do partnerstwa publiczno-prywatnego.
• Opracowanie polityk dla zrównoważonych programów zarobkowych w chronionych obszarach oraz motywowanie do ochrony zasobów naturalnych.

3. Redukcja Ubóstwa:

• Opracowanie Krajowej Strategii Redukcji Ubóstwa.
• Wspieranie współpracy pomiędzy decydentami politycznymi, społeczeństwem obywatelskim i sektorem prywatnym w celu walki z ubóstwem.
• Promowanie samodzielności i inicjatyw spółdzielczych na rzecz zmniejszenia ubóstwa.

4. Zarządzanie Kryzysowe i Odporność na Zmiany Klimatyczne:

• Radzenie sobie z zagrożeniami związanymi z katastrofami naturalnymi, takimi jak osuwiska, susze i erupcje wulkaniczne.
• Opracowanie kompleksowego planu zarządzania kryzysowego, w tym budowanie odporności na poziomie społeczności i zapewnienie przygotowań kryzysowych w budynkach publicznych.
• Wdrażanie działań adaptacyjnych związanych ze zmianami klimatycznymi i promowanie świadomości społecznej na temat zagrożeń klimatycznych.

5. Infrastruktura Fizyczna i Zrównoważony Rozwój Środowiska:

• Poprawa infrastruktury przy jednoczesnej ochronie środowiska naturalnego.
• Wdrażanie i realizowanie działań mających na celu zmniejszenie negatywnych skutków zmian klimatycznych, takich jak wzrost poziomu morza i utrata bioróżnorodności.
• Skupienie się na zrównoważonym rozwoju infrastruktury, szczególnie w obszarach przybrzeżnych i w rolnictwie.

Główne sektory gospodarki i ich udział w PKB

W 2023 r. największy udział w PKB Saint Vincent i Grenadyn miał sektor usług (64,2%), przemysł (14,2%) oraz rolnictwo (4,2%). Podstawą gospodarki jest turystyka, która wraz z innymi sektorami usługowymi (np. sektorem finansów offshore) zatrudnia 70% czynnej zawodowo populacji na wyspie. Istotnym sektorem jest także rolnictwo, zdominowane przez produkowane na eksport banany.

Polityka kursowa

Saint Vincent i Grenadyny są członkami Unii Kredytowej Wschodniego Wybrzeża (ECCU) i Centralnego Banku Karaibskiego (ECCB). Walutą wymiany jest dolar wschodniokaraibski (XCD). W związku z członkostwem w Organizacji Państw Wschodniokaraibskich (OECS) system wymiany walut państwa jest w pełni zliberalizowany. XCD jest powiązany od 1976 r. z dolarem amerykańskim po kursie XCD 2,70 do 1,00 USD W rezultacie dolar wschodniokaraibski nie podlega wahaniom, co tworzy stabilne środowisko walutowe dla handlu i inwestycji. Jednocześnie dolar amerykański jest powszechnie akceptowaną walutą.

Surowce i technologie krytyczne

Saint Vincent i Grenadyny nie posiadają bogactw naturalnych.

Stan infrastruktury

Drogi na St. Vincent i Grenadynach są w dobrym stanie. Obowiązuje ruch lewostronny. Na St. Vincent i Grenadynach nie ma linii kolejowych. Argyle International Airport to międzynarodowe lotnisko otworzone w 2017 r., aby zastąpić istniejące lotnisko E.T. Joshua. Lotnisko Argyle znajduje się na wschodnim wybrzeżu wyspy, około 8,3 km od Kingstown. Transport większości towarów odbywa się drogą morską, a główny port jest zlokalizowany w stolicy.

Kalendarz dni wolnych od pracy

Nowy Rok – 1 stycznia

Dzień Bohaterów Narodowych – 14 marca

Wielki Piątek – święto ruchome

Wielkanoc – święto ruchome

Święto Pracy – 4 maja

Boże Ciało – święto ruchome

Karnawał – święto ruchome przypadające w lipcu

Dzień Emancypacji - 3 sierpnia

Święto Niepodległości - 27 października

Boże Narodzenie  - 25 i 26 grudnia

Najważniejsi partnerzy handlowi

Eksport (procent udziału w całości eksportu w 2022 roku):

Malezja (33,7%); Stany Zjednoczone (9,87%); Grecja (9,44%); Barbados (8,29%); Hiszpania (6,29%); Polska (4,92%); Antigua i Barbuda (4,24%); Japonia (3,63%); Grenada (3,37%); Chorwacja (3,28%); Cypr (2,51%); Trynidad i Tobago (2,14%).

Import (procent udziału w całości importu w 2022 roku):

Stany Zjednoczone (39,7%); Trynidad i Tobago (9,6%); Chiny (6,46%); Wielka Brytania (5,83%); Turcja (4,91%); Barbados (4,22%); Brazylia (2,6%); Gwatemala (2,6%); Jamajka (2,16%).

Podstawowe produkty i usługi importowe i eksportowe

W 2022 roku wartość eksportu Saint Vincent i Grenadyn osiągnęła 82,5 mln USD, natomiast importu 335 mln USD. Głównymi produktami importowanymi była ropa naftowa, mięso drobiowe, statki pasażerskie i transportowe, cukier oraz pszenica. Eksportowano przede wszystkim statki rekreacyjne, pasażerskie, transportowe oraz handlowe, a także owoce morza i ryby oraz inne produkty spożywcze (głównie banany, kokosy, maniok, gałkę muszkatołową, owoce cytrusowe, bawełnę, kakao i bataty).

Istnieje system licencjonowania dla niektórych produktów importowanych, takich jak żywność i produkty rolne. Importowanie fajerwerków, a także skuterów i rowerów wodnych jest zabronione. Eksport niektórych produktów rolnych i morskich (muszle, homary) wymaga licencji eksportowej.

Główni inwestorzy

Saint Vincent i Grenadyny posiadają bilateralne umowy inwestycyjne (BIT) z Niemcami (od 1986 r.), Tajwanem (od 2010 r.) oraz Zjednoczonymi Emiratami Arabskimi (od 2018 r.).

Główne kierunki inwestycji zagranicznych

Rząd Saint Vincent i Grenadyn zachęca do inwestycji zagranicznych za pośrednictwem Invest SVG, szczególnie w branżach, które tworzą miejsca pracy i sprzyjają pozyskiwaniu waluty. Rząd jest otwarty na wszelkie inwestycje, ale obecnie priorytetowo traktuje inwestycje w turystykę, międzynarodowe usługi finansowe, przetwórstwo rolno-spożywcze, lekką produkcję, branże kreatywne oraz technologie informacyjne i komunikacyjne. Ustawa Fiscal Incentives Act zawiera wiele zachęt do inwestowania, jak również informacji nt. przepisów, kryteriów i procedur dot. składania wniosków. Lista zachęt obejmuje m.in. zwolnienia z opłat celnych lub ich obniżenie w przypadku importu lub zakupu materiałów i innego sprzętu do wykorzystania w budownictwie i prowadzeniu działalności gospodarczej.

Rząd Saint Vincent i Grenadyn nie stosuje barier w dostępie do rynku dla zagranicznych towarów i usług. W latach 90. kraj zyskał reputację raju podatkowego i centrum finansów offshore. Po naciskach ze strony UE i OECD dot. wprowadzenia sankcji gospodarczych za domniemane pranie brudnych pieniędzy przez instytucje finansowe działające na wyspie, Saint Vincent i Grenadyny zdecydowanie ograniczyły liczbę wydawanych pozwoleń i licencji na zakładanie banków offshore przez klientów zagranicznych oraz wprowadziły bardziej restrykcyjne zapisy w prawie podatkowym i finansowym. ​​​

Saint Vincent i Grenadyny posiada dwustronne traktaty podatkowe ze Stanami Zjednoczonymi, Kanadą, Wielką Brytanią, Danią, Norwegią, Szwecją i Szwajcarią. W 1989 r. Niemcy i Saint Vincent i Grenadyny podpisały traktat o wspieraniu i wzajemnej ochronie inwestycji. W 2018 r. Saint Vincent i Grenadyny oraz ZEA zawarły umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania dochodów oraz umowę o promowaniu i ochronie inwestycji.

Saint Vincent i Grenadyny są również stroną następujących wspólnot i organizacji gospodarczych: Karaibskiej Wspólnoty i Wspólnego Rynku - CARICOM (The Caribbean Community and Common Market); stowarzyszenia Petrocaribe, Organizacji Państw Wschodniokaraibskich (OECS), Umowy o partnerstwie gospodarczym (EPA) CARIFORUM-UE, Inicjatywy Basenu Karaibów, Umowy handlowej Karaibów/Kanady (CARIBCAN), Światowej Organizacji Handlu (WTO) i brytyjskiej Wspólnoty Narodów (Commonwealth of Nations).

Dwustronne relacje handlowe i inwestycyjne

Według danych Eurostatu w 2023 r. wartość eksportu towarów z Polski do Saint Vincent i Grenadyn osiągnęła 2 620 377 EUR. W Saint Vincent i Grenadyny nie ma jak dotąd żadnych polskich inwestycji bezpośrednich.

Relacje z UE

Stosunki handlowe pomiędzy państwami krajami AKP (w tym Saint Vincent i Grenadyn) a UE zostały ustalone w konwencjach z Lome, Umowie z Kotonu oraz Umowie z Samoa. UE jest bardzo ważnym partnerem gospodarczym Saint Vincent i Grenadyn, które wspiera w dążeniu do zrównoważonego i inkluzywnego rozwoju, zgodnie ze Strategią Global Gateway w następujących obszarach:

• Przejścia na energię odnawialną poprzez wspieranie inwestycji w technologię słoneczną, wiatrową, geotermalną i zielonego wodoru.
• Zmniejszenia chronicznych niedoborów wody i poprawa systemów ściekowych dzięki połączeniu badań, innowacji, transferu technologii, opracowywania polityki, ochrony przed ryzykiem, funduszu zalążkowego i większych projektów infrastrukturalnych.
• Łagodzenia lub dostosowywanie się do skutków zmiany klimatu (zielone finanse i zrównoważone finanse).
• Wspierania różnorodności biologicznej Karaibów i walka z zanieczyszczeniem oceanów.
• Wykorzystania glonów Sargassum (np. biopaliwo, oczyszczanie wody, rolnictwo).
• Poprawy łączności morskiej na Karaibach w celu wspierania integracji regionalnej, wzrostu gospodarczego i bezpieczeństwa żywnościowego.
• Odporności systemów opieki zdrowotnej i cyfrowej transformacji placówek służby zdrowia.

Baza traktatowa (między Saint Vincent i Grenadyny a Polską i UE)

UE ma specjalne stosunki z regionem Karaibów od ponad 30 lat, które zostały zagwarantowane Konwencją z Lome, a następnie Umową o partnerstwie z Kotonu, którą zastąpiła Umowa z Samoa. Od 1 stycznia 2008 r. w stosunkach UE – AKP (w tym Saint Vincent i Grenadyny) zaczęły obowiązywać Umowy o partnerstwie gospodarczym (Economic Partnership Agreement – EPA), które wprowadziły istotne zmiany we wcześniejszych relacjach EU z krajami AKP. Od tego dnia zarówno preferencje handlowe na mocy Umowy z Kotonu, jak i ulgi zapewnione w 2001 r. przez Światową Organizację Handlu (WTO), przestały obowiązywać. U podstaw EPA leży polityka wzajemności, która ma na celu dostosowanie się do zasady wzajemności obowiązującej w ramach WTO. W praktyce oznacza ona, że kraje AKP, aby móc wejść ze swoimi produktami na rynki Unii Europejskiej, muszą w pełni otworzyć w zamian swoje rynki dla produktów z Unii oraz usunąć wszelkie bariery celne i cła importowe. Saint Vincent i Grenadyny korzystają też z unijnej pomocy rozwojowej.

Saint Vincent i Grenadyny są również objęte Generalnym Systemem Preferencji Celnych UE (GSP). Założeniem tego systemu jest udzielanie przez kraje unijne preferencji celnych wszystkim krajom rozwijającym się i najmniej rozwiniętym, w myśl hasła ”Rozwój poprzez handel”. W praktyce dla krajów karaibskich i członków CARICOM, z których wszystkie objęte są systemem GSP, oznacza to znaczące redukcje taryf celnych na takie produkty jak: tytoń (redukcja taryfy celnej o 52%), soki owocowe (30%), owoce (20%), warzywa (14%), ryby (20%). Od 2009 r. Saint Vincent i Grenadyny objęte są również unijnym systemem GSP+. GSP+ jest dalszą redukcją stawek celnych (w niektórych przypadkach do 0) oferowanych przez UE krajom, które dodatkowo spełniają warunki poza-gospodarcze (tj. stosowanie polityki zrównoważonego rozwoju, praktyki dobrego rządzenia, a zwłaszcza przestrzeganie praw człowieka i praw pracowniczych, udziału w walce z przestępczością zorganizowaną etc.).

Saint Vincent i Grenadyny eksportują swoje produkty do Włoch, Francji, Hiszpanii i Niemiec. Kraje UE są odbiorcą ok. 30% eksportu Saint Vincent i Grenadyny. 

Polska nie ma podpisanej żadnej dwustronnej umowy gospodarczej z Saint Vincent i Grenadynami.