Agencja Restrukturyzacji
i Modernizacji Rolnictwa

Zmiany w normach dobrej kultury rolnej oraz wymogach wzajemnej zgodności podyktowane zostały wejściem w życie ustawy z dnia 20 lipca 2017 r. Prawo wodne (Dz.U. z 2020 poz. 310, ze zm.), która zmieniła sposób realizacji wymogów dyrektywy azotanowej. Dotychczas na terenie kraju wyznaczone były obszary szczególnie narażone na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych tzw. OSN, dla których właściwi dyrektorzy regionalnych zarządów gospodarki wodnej opracowywali w drodze rozporządzenia programy działań mające na celu ograniczenie odpływu azotu ze źródeł rolniczych. Wymogi wynikające z programów działań obowiązywały tylko tych rolników, których gospodarstwo rolne lub jego część były położone na obszarze OSN.

Obecnie zgodnie z zapisem art. 104 ust. 1 ustawy Prawo wodne na obszarze całego kraju został opracowany i wdrożony jeden Program działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu. Program działań przyjęty Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 5 czerwca 2018 r. w sprawie przyjęcia "Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu (Dz. U. poz. 1339) obowiązywał do dnia 14 lutego 2020 r. 

Od dnia 15 lutego 2020 r. obowiązuje nowe rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 lutego 2020 r. w sprawie przyjęcia "Programu działań mających na celu zmniejszenie zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobieganie dalszemu zanieczyszczeniu" (Dz. U. poz. 243).

Program działań obliguje wszystkich rolników, którzy prowadzą produkcję rolną, w tym działy specjalne produkcji rolnej, oraz działalność, w ramach której są przechowywane odchody zwierzęce lub stosowane nawozy do gospodarowania zgodnie z określonymi w nim wymogami.

1. Nawadnianie gruntów rolnych wodami w ilości większej niż średniorocznie 5 m³ na dobę lub pobór wód podziemnych lub wód powierzchniowych w ilości średniorocznie większej niż 5 m³ na dobę w celu nawadniania są możliwe po uzyskaniu pozwolenia wodnoprawnego w trybie określonym w przepisach działu IX Prawa wodnego.

2. Odległości, w jakich stosuje się nawozy, o których mowa w art. 16 pkt 30a Prawa wodnego, na gruntach rolnych graniczących z:

   1. jeziorami i pozostałymi zbiornikami wodnymi,

   2. ciekami naturalnymi, o których mowa w art. 16 pkt 5 Prawa wodnego

   3. rowami, o których mowa w art. 16 pkt 47 Prawa wodnego, z wyłączeniem rowów o szerokości do 5 m liczonej na wysokości górnej krawędzi brzegu rowu,

   4. kanałami, o których mowa w art. 16 pkt 21 Prawa wodnego,

   5. ujęciami wody, jeżeli nie ustanowiono strefy ochronnej na podstawie przepisów Prawa wodnego,

   6. obszarami morskiego pasa nadbrzeżnego,

   - są określone w przepisach wydanych na podstawie art. 106 ust. 4 Prawa wodnego.

Zgodnie z art. 104. 1. ustawy Prawo wodne w celu zmniejszenia zanieczyszczenia wód azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych oraz zapobiegania dalszemu zanieczyszczeniu został opracowany i wdrożony na obszarze całego państwa program działań.

Program działań zawiera:

1. określone z uwzględnieniem najlepszych dostępnych technik środki oraz sposoby postępowania w zakresie praktyki rolniczej, w szczególności związanej z procesami nawożenia, gospodarki nawozami w gospodarstwach rolnych obejmujące:

1. ograniczenie rolniczego wykorzystania nawozów, w tym sposoby i warunki nawożenia na glebach zamarzniętych, zalanych wodą, nasyconych wodą lub przykrytych śniegiem, w pobliżu wód powierzchniowych i na terenach o dużym nachyleniu, a także równowagi między możliwym do przewidzenia zapotrzebowaniem upraw na azot a zasilaniem upraw azotem z gleby oraz z nawożenia,

2. wskazanie okresów, w których dozwolone jest rolnicze wykorzystanie nawozów, oraz dawek nawozów i sposobów nawożenia,

3. określenie warunków, w których wykorzystanie niektórych rodzajów nawozów jest zabronione,

4. określenie warunków przechowywania odchodów zwierzęcych, w tym powierzchni i pojemności urządzeń do ich przechowywania,

5. planowanie prawidłowego nawożenia azotem poszczególnych roślin,

6. określenie listy upraw intensywnych,

7. określenie współczynników przeliczeniowych sztuk rzeczywistych zwierząt gospodarskich na duże jednostki przeliczeniowe,

8. określenie sposobu obliczania sztuk przelotowych zwierząt gospodarskich i ich stanu średniorocznego,

9. określenie sposobu obliczania minimalnej wielkości miejsc do przechowywania odchodów zwierzęcych,

10. określenie średnich rocznych wielkości produkcji odchodów zwierzęcych i koncentracji zawartego w nich azotu w zależności od gatunku zwierzęcia gospodarskiego, jego wieku i wydajności oraz systemu utrzymania,

11. określenie sposobu obliczania dawki nawozów azotowych mineralnych,

12. określenie maksymalnych dawek nawozów azotowych dla upraw w plonie głównym,

13. określenie sposobu ustalania wielkości rocznej dawki odchodów 170 kg azotu w czystym składniku na 1 ha użytków rolnych;

14. określenie odległości, w jakich nie stosuje się nawozów w pobliżu wód powierzchniowych, w tym na terenach o dużym nachyleniu, w zależności od rodzaju stosowanego nawozu, występowania uprawy roślin, rodzaju wód powierzchniowych oraz sposobu stosowania nawozu,

15. warunki przechowywania kiszonek;

2. sposób dokumentowania realizacji programu działań;

3. określenie harmonogramu rzeczowego i czasowego realizacji środków, o których mowa w pkt 1 lit. a-e.