Wartością wielostronnej współpracy bałtyckiej są wielorakie połączenia partnerów - rządowych, samorządowych oraz pozarządowych, które sprzyjają budowaniu unikalnych sieci eksperckich, umożliwiają wymianę informacji i dobrych praktyk oraz podejmowanie wspólnych, skoordynowanych działań. Międzyrządowa współpraca polityczna jest uzupełniona o cenny wymiar projektowy. Z jednej strony Bałtyk to niezwykle ważni partnerzy jak Niemcy i państwa bałtyckie i nordyckie, z którymi udało się stworzyć gęstą sieć powiązań. Z drugiej – szereg możliwości, jakie oferuje kilkadziesiąt struktur współpracy wielostronnej takich jak: Rada Państw Morza Bałtyckiego, Komisja Helsińska HELCOM, Komitet Rozwoju Przestrzennego Regionu Morza Bałtyckiego VASAB, Konferencja Parlamentarna Morza Bałtyckiego, Subregionalna Organizacja Współpracy Państw Morza Bałtyckiego BSSSC czy Strategia Unii Europejskiej dla regionu Morza Bałtyckiego.

Rada Państw Morza Bałtyckiego powołana w 1992 r., której Polska jest współzałożycielem, to jedyne forum dialogu politycznego wysokiego szczebla wszystkich krajów regionu (plus Norwegia, Islandia oraz UE/ESDZ), siła napędowa dla współpracy wielostronnej w regionie (Rosja została zawieszona w prawach członka, a następnie wystąpiła z Rady w maju 2022 r.).

Rozpoczęta 1 lipca 2025 r. polska prezydencja to czwarte w historii roczne rotacyjne przewodnictwo Polski w RPMB. Ponieważ przypada w czasach wyjątkowych zagrożeń na Bałtyku, niewątpliwie będzie się różnić od poprzednich – istotne jest tu szczególne znaczenie kierunku północnego w polskiej polityce zagranicznej (fundamentalna rola Bałtyku jako szlaku transportowego i handlowego, w tym udział w transporcie ropy i gazu czy produkcji energii elektrycznej; spójność poglądów w wielu kwestiach z krajami nordyckimi i bałtyckimi) oraz ostanie wydarzenia w regionie (zagrożenie dla infrastruktury krytycznej, flota cieni).

Polska wysoko ocenia dotychczasową współpracę polityczną na forum RPMB, jak również osiągnięcia na poziomie poszczególnych grup eksperckich. Choć wciąż istnieje uzasadniona potrzeba rozwijania współpracy regionalnej w dziedzinie gospodarki, infrastruktury, energetyki, ochrony środowiska czy kultury, gwałtowne zmiany sytuacji geopolitycznej w regionie na pierwszy plan wysunęły potrzebę rozwijania współpracy związanej z bezpieczeństwem państw basenu Morza Bałtyckiego.

Aktualna sytuacja geopolityczna, nasilone działania hybrydowe i dezinformacyjne, które w szczególnie dotkliwy sposób dotykają region Morza Bałtyckiego, wymagają kompleksowej odpowiedzi wykraczającej poza tradycyjne rozumienie bezpieczeństwa. W tym kontekście polska prezydencja dążyć będzie do wzmocnienia politycznego filaru organizacji poprzez bardziej skoncentrowane podejście do kwestii bezpieczeństwa regionalnego.

Trzy długoterminowe priorytety RPMB to: Tożsamość regionalna, Zrównoważony i dobrze prosperujący region, Bezpieczny i stabilny region. Obecnie w strukturze RPMB funkcjonują cztery grupy: ds. gospodarki morskiej (Ministerstwo Infrastruktury), ds. przeciwdziałania handlowi ludźmi (Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji), ds. współpracy na rzecz dzieci zagrożonych (Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej) oraz ds. obrony cywilnej (Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej).

Rada Państw Morza Bałtyckiego - strona internetowa
Priorytety Polskiej Prezydencji w Radzie Państw Morza Bałtyckiego

Polska pełni rolę koordynatora czterech Obszarów Tematycznych SUERMB:

1. Biogeny – Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie wspólnie z Finlandią;
2. Innowacje – Ministerstwo Edukacji i Nauki wspólnie z Estonią i Finlandią;
3. Kultura – Instytut Adam Mickiewicza wspólnie z Niemcami (kraj związkowy Szlezwik-Holsztyn);
4. Turystyka – Pomorska Regionalna Organizacja Turystyczna wspólnie z Finlandią.

Funkcję Narodowego Koordynatora ds. Strategii UE dla regionu Morza Bałtyckiego sprawuje Departament Polityki Europejskiej MSZ. Narodowego Koordynatora wspiera Zespół roboczy do spraw koordynacji wdrażania Strategii UE dla regionu Morza Bałtyckiego w Polsce, składający się z przedstawicieli ministerstw, Instytucji Zarządzających krajowymi i Regionalnymi Programami Operacyjnymi, polskich Koordynatorów Obszarów Tematycznych, Urzędów Marszałkowskich oraz organizacji bałtyckich posiadających swą siedzibę w Polsce. Narodowy Koordynator corocznie sporządza sprawozdania dla Przewodniczącego Komitetu do Spraw Europejskich z działalności Zespołu Roboczego ds. koordynacji wdrażania Strategii UE dla regionu Morza Bałtyckiego w Polsce.

Od lipca 2024 roku do 30 czerwca 2025 roku Polska przewodniczyła spotkaniom Narodowych Koordynatorów Strategii UE dla regionu Morza Bałtyckiego.

29-30 październia 2025 r. w Sopocie odbędzie się Doroczne Forum SUERMB.

Kontakt

Narodowy Koordynator ds. Strategii UE dla regionu Morza Bałtyckiego
Ministerstwo Spraw Zagranicznych
Departament Polityki Europejskiej
E-mail: dpe.sekretariat@msz.gov.pl
tel. +48 22 523 9175