Polska od początku konfliktu bliskowschodniego niezmiennie stoi na stanowisku konieczności jego rozwiązania na drodze pokojowej i na podstawie obowiązujących regulacji prawa międzynarodowego, w tym przede wszystkim obowiązujących konwencji oraz odnośnych rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ, które wszystkie zostały przez Polskę poparte.

W tym kontekście opowiadamy się za rozwiązaniem dwupaństwowym, tj. niepodległością Palestyny oraz równoległym pokojowym współistnieniem dwóch suwerennych państw, istniejących w granicach przewidzianych rezolucją nr 242 z 22 listopada 1967 roku.

Państwowość Palestyny została uznana przez Polskę już 37 lat temu, w roku 1988. Polska dyplomacja jest aktywnie zaangażowana w problematykę konfliktu izraelsko – palestyńskiego, z zwłaszcza doprowadzenia do pełnego zakończenia trwającej  ponad 2 lata wojny w Strefie Gazy.

1. Przegłosowana w dniu 12 czerwca 2025 r. poparciem 149 państw, w tym Polski, rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ zawiera żądanie natychmiastowego, bezwarunkowego i trwałego zawieszenia broni w Strefie Gazy. Rezolucja ZO ONZ jest wyrazem woli 149 państw oraz międzynarodowej opinii publicznej poruszonej katastrofą humanitarną w enklawie. Zaangażowanie Polski opiera się głównie na wspieraniu procesów politycznych, zmierzających do urzeczywistnienia celów  wskazanych w przywołanej rezolucji, a w konsekwencji stworzenia warunków do wdrożenia rozwiązania dwupaństwowego oraz działań humanitarnych
2. W bieżącym roku Polska wzięła udział w trzech wydarzeniach o wymiarze globalnym, w tym konferencji francusko-saudyjskiej (ONZ Nowy Jork, 28-20 lipca 2025 r.), której celem było wypracowanie mapy praktycznych działań, jakie państwa trzecie, w tym Polska i UE, mogłyby podjąć by urzeczywistnić powstanie państwa palestyńskiego
3. 21 lipca 2025 r. minister Radosław Sikorski zdecydował o przyłączeniu się do brytyjskiej inicjatywy i wraz z 30 innymi ministrami spraw zagranicznych podpisał list w sprawie Gazy, odnoszący się do powagi sytuacji na miejscu i wzywający Izrael do podjęcia natychmiastowych kroków zaradczych. W wyniku presji międzynarodowej Izrael przywrócił czasowe funkcjonowanie korytarzy humanitarnych w Strefie i zgodził się na dokonywanie lotniczych zrzutów pomocy.
4. 13 sierpnia 2025 r. przyłączyliśmy się do kolejnej brytyjskiej inicjatywy i wspólnego oświadczenia w sprawie izraelskich ograniczeń wobec organizacji pozarządowych działających na okupowanych terytoriach palestyńskich  Dokument wzywa do ochrony przestrzeni humanitarnej oraz zachowania niezależności działalności organizacji pomocowych. Potępia nowe restrykcyjne wymogi rejestracyjne, które  mogą doprowadzić do wycofania się niektórych międzynarodowych organizacji pozarządowych z terytoriów okupowanych oraz wzywa do zniesienia barier dla działań humanitarnych i przywrócenia pełnego dostępu dla ONZ oraz organizacji pomocowych.
5. 22 sierpnia 2025 r. przyłączyliśmy się do brytyjskiej inicjatywy i wspólnego oświadczenia w sprawie potępienia planów budowy nowych osiedli żydowskich na obszarze E1, na Zachodnim Brzegu.
6. 28 sierpnia 2025 r. Minister Spraw Zagranicznych podjął decyzję o przyjęciu dokumentu końcowego Międzynarodowej Konferencji Wysokiego Szczebla na rzecz Pokojowego Uregulowania Kwestii Palestyńskiej i Wdrożenia Rozwiązania Dwupaństwowego. W części ogólnej dokument zawiera apel o zakończenie wojny oraz wdrożenie rozwiązania dwupaństwowego w oparciu o granice z 1967 r.  jako „jedynej drogi do pokoju i stabilności w regionie”. Dokument zwraca uwagę na dramatyczne konsekwencje humanitarne trwającego konfliktu oraz jego wpływ na bezpieczeństwo międzynarodowe, uznaje także konieczność udzielenia przez społeczność międzynarodową wsparcia finansowego i technicznego w odbudowie Strefy Gazy. W dalszej kolejności przewiduje wysłanie misji stabilizacyjnej ONZ oraz rozbrojenie Hamasu i całkowite wygaszenie działalności politycznej tej organizacji w Strefie Gazy. 

Aneks określa kolejność podstawowych działań -  połączenie Strefy Gazy i Zachodniego Brzegu pod jedną i wyłączną jurysdykcją palestyńską  w ślad za wprowadzeniem trwałego zawieszenia broni.  Jednocześnie, dokument sugeruje wsparcie dla Palestyny (głównie regionalne)  w zabezpieczeniu granic nowego państwa, udzieleniu gwarancji bezpieczeństwa oraz utrzymaniu systemu zarządzania państwem, w tym  ochrony porządku wewnętrznego.

Dokument wskazuje ponadto ścieżkę poprawy sytuacji humanitarnej w Strefie Gazy – natychmiastowe wznowienie dostaw humanitarnych, zwiększenie finansowania agencji humanitarnych oraz spowodowanie zdjęcia ustawowych ograniczeń dla funkcjonowania UNRWA w Izraelu. W dalszej perspektywie celem jest doprowadzenie do samowystarczalności enklawy – odbudowa infrastruktury (mieszkalnej, ochrony zdrowia, odsalarni i wodociągów) oraz przywrócenie wszystkich świadczeń publicznych, niezbędnych do normalnego funkcjonowania.

Aneks zwraca uwagę na konieczność mobilizacji wsparcia ze strony  „szerszej społeczności międzynarodowej” dla sfinansowania ww. działań (w  tym kontrybuowania do wieloletniego Programu Wsparcia UE) oraz budowy trwałych zdolności ekonomicznych przyszłego państwa palestyńskiego (kształcenie kadr zarządczych, finansowanie inwestycji biznesowych, rozwój i stabilizacja eksportu, optymalna fiskalizacja i zabezpieczenie wpływów budżetowych).

Jednocześnie, przyjęty dokument postuluje ograniczanie aktywności osadniczych na Zachodnim Brzegu. Chodzi przede wszystkim o doprowadzenie do wyrugowania przemocy osadniczej, zgodnie z rezolucją Rady Bezpieczeństwa 904 (1994) oraz zasadami potwierdzonymi w rezolucji Rady Bezpieczeństwa 2334 (2016), poprzez wprowadzenie sankcji obejmujących  ekstremistycznych osadników oraz podmioty i osoby je wspierające. Zarazem, dokument ten podkreśla potrzebę ujednolicenia narracji dot. proponowanego procesu, która winna  odwoływać się do prawa międzynarodowego - Karty Narodów Zjednoczonych, rezolucji RB ONZ, konwencji z obszaru praw człowieka oraz  postanowień i opinii Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości (wyakcentowanie praw niezbywalnych narodu palestyńskiego: wolności, godności, sprawiedliwego traktowania w oparciu o wzajemne uznanie). Kontekst prawnomiędzynarodowy  przeciwdziałać ma przedstawianiu rozwiązania dwupaństwowego jako zagrożenia dla Izraela i jego obywateli.

Dokument końcowy co do zasady jest zbieżny z linią polityczną Polski wobec państwa palestyńskiego oraz idei rozwiązania dwupaństwowego. Szczególnie warty odnotowania jest silny akcent na poszanowanie prawa międzynarodowego oraz wsparcie dla budowy samowystarczalności Palestyny. Jest to spójne z przyjęta przez nas doktryną prymatu prawa międzynarodowego oraz założeniami polskiej pomocy rozwojowej.

7. Polska poparła również pokojowy plan D. Trumpa dla Strefy Gazy ogłoszony w dniu 29 września 2025 r. i z zadowoleniem odnotowała przyjęcie jego głównych założeń zarówno przez Hamas jak i Izrael, które 9.11.2025 zawarły porozumienie w Sharm El-Sheikh.
8. 20 listopada 2025 r. Minister Radosław Sikorski wział udział w pierwszym spotkaniu Palestine Donor Group - forum koordynującego wsparcie finansowe i polityczne na rzecz odbudowy, stabilizacji i wzmocnienia odporności Palestyny. Gromadzi około 60 państw, organizacji regionalnych oraz instytucji finansowych, aby oceniać postępy reform oraz zapewniać skuteczne wdrażanie programu wsparcia UE o wartości do 1,6 mld euro.

 

Polska pomoc humanitarna i rozwojowa dla Palestyny

Polska pomoc dla Palestyny jest konsekwentna i stale rosnąca. Polskie zaangażowanie w pomoc humanitarną i rozwojową na rzecz Gazy nie zmalało po agresji Rosji na Ukrainę w lutym 2022, przeciwnie uległo ono znacznemu zwiększeniu. Polska nie traci z oczu Gazy pomagając Ukrainie.  Porównanie wzrostu wysokości nakładów polskiej pomocy w latach 2020-2022 oraz w 2023-2024 wskazuje na 73% wzrost wysokości polskiej pomocy udzielonej Palestynie:

1. Od 2005 r. Polska traktuje Palestynę jako obszar priorytetowy polskiej pomocy. Ubiegły rok był wręcz rekordowy jeśli chodzi o pomoc udzieloną Palestynie, w tym Strefie Gazy.
2. Tylko w latach 2023-2024 Polska przekazała na rzecz Palestyny pomoc o wartości ponad 50 mln PLN (circa 12,2 mln USD) głównie za pośrednictwem agencji ONZ (UNRWA, WFP, UNMAS i UNICEF), projektów polskiej współpracy rozwojowej, w tym projektów polskiej placówki w Ramallah oraz dostarczając dwie transze pomocy medycznej dla egipskich szpitali leczącym pacjentów z Gazy. Polscy eksperci są częścią misji WHO w Egipcie w zakresie ewakuacji medycznych i oczyszczania wody.
3. W 2024 roku realizowanych było 6 projektów na terytorium Zachodniego Brzegu, na łączną kwotę 8,9 mln PLN. Obejmują one pomoc na rzecz osób z niepełnosprawnościami oraz działania zwiększające dostęp do opieki zdrowotnej wśród mieszkańców zagrożonych społeczności (w rejonie Hebronu i Jeninu).
4. Przedstawicielstwo RP przy Palestyńskiej Władzy Narodowej z siedzibą w Ramallah prowadzi 3 projekty rozwojowe i 1 humanitarny o łącznej wartości ponad 0,5 mln PLN. Dodatkowo, w 2024 r. MSZ zleciło w specjalnym trybie realizację dwóch projektów pomocowych o łącznej wartości 3 mln PLN organizacjom pozarządowym (PAH i Caritas) w związku z pogarszającą się sytuacją humanitarną w Strefie Gazy (na działania humanitarne dotyczące zdrowia i dostępu do żywności).
5. Polska konsekwentnie i bez przerw wspiera Agencję Narodów Zjednoczonych dla Pomocy Uchodźcom Palestyńskim na Bliskim Wschodzie (UNRWA) zarówno poprzez wpłaty na budżet programowy tej organizacji, jak i wezwania w sytuacjach nadzwyczajnych (emergency appeals).

Polska podkreśla kluczową i niezastąpioną rolę, jaką UNRWA odgrywa w świadczeniu podstawowych usług w zakresie edukacji, opieki zdrowotnej, ochrony i pomocy milionom uchodźców palestyńskich, zgodnie z mandatem Zgromadzenia Ogólnego ONZ. Działalność Agencji ma kluczowe znaczenie dla stabilności i rozwoju regionalnego, dlatego Polska nadal angażuje się w zapewnianie wsparcia finansowego i politycznego w celu utrzymania i wzmocnienia jej misji. Jesteśmy nadto przekonani, że nie istnieje alternatywa dla UNRWA jako bezpośredniego usługodawcy. Infrastruktura i zakres operacyjny Agencji pozwalają jej zapewniać niezbędną pomoc uchodźcom palestyńskim na okupowanym terytorium Palestyny i poza nim. Wszelkie zakłócenia w świadczeniu usług miałyby poważne konsekwencje humanitarne.

Od 2022 r. do chwili obecnej, ogółem Polska wpłaciła na rzecz UNRWA blisko 3,45 mln  USD. (ostatnia wpłata w wysokości 1 mln USD w kwietniu 2025 r.). Należy podkreślić, ze polskie wsparcie dla UNRWA nie zostało wstrzymane ani we wrześniu  2018 r. ani na początku 2024 r. kiedy to cześć państw, w tym USA, zdecydowała się na wstrzymanie bądź czasowe zawieszenie finansowania tej organizacji. Polska wspiera UNRWA od 2002 roku.

6. W 2024 r. MSZ przekazał wpłaty dobrowolne na rzecz działań humanitarnych dla Palestyńczyków - łącznie 8 mln PLN (2 mln USD): 1 mln USD na rzecz WFP Gaza (World Food Programme) oraz 1 mln USD na rzecz UNRWA, oraz 50 tys. USD na UNMAS (Gaza). W ramach zobowiązania finansowego konferencji w Kairze (02.12.24) Polska przekazała także dodatkowe wpłaty w łącznej wysokości ok, 9,4 mln PLN (ok. 2,25 mln USD) – 1 mln USD na WPF Gaza, 1 mln USD na UNRWA, 241 tys. USD na UNESCO.
7. Obecnie w MSZ prowadzone są przygotowania do dywersyfikacji kanałów pomocy humanitarnej RP dla palestyńskiej ludności cywilnej (np. wspólnej z MON operacji udzielenia wsparcia rzeczowego (leki, sprzęt medyczny) dwóm szpitalom polowym prowadzonym w Strefie Gazy od początku wojny przez Jordańską Królewską Służbę Medyczną.
8. Kolejnym  z praktycznych działań, jakie MSZ podjęło w odpowiedzi na kryzys humanitarny w Gazie jest ogłoszony  w dniu  1 sierpnia 2025 r. konkurs „Pomoc humanitarna 2025 dla państw Bliskiego Wschodu”. Do aplikowania w konkursie zaproszono polskie organizacje pozarządowe zainteresowane realizacją projektów w Libanie, Palestynie i Syrii. Termin przyjmowania wniosków upłynął 26 sierpnia 2025 r. Pula środków finansowych przeznaczona na konkurs wynosi 10 milionów złotych. Konkurs „Pomoc humanitarna 2025 dla państw Bliskiego Wschodu” stanowi uzupełnienie wymienionych wcześniej  działań MSZ na rzecz wsparcia społeczności dotkniętych kryzysem humanitarnym we wskazanych krajach na Bliskim Wschodzie.