Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych

Królowa Bona, władczyni słynąca z zamiłowania do ogrodnictwa, w tym również sadownictwa, to postać, której sylwetki nie trzeba przybliżać. Miała ona istotny wkład w rozwój sadownictwa m.in. w regionie grójeckim. W 1545 r. otrzymała bowiem duże połacie ziemi w powiecie grójeckim, o które później dbała, ustanawiając liczne przywileje dla posiadaczy ogrodów. Działania królowej zyskały umocowanie prawne w akcie królewskim z 1578 r. Dało to początek rozwoju sadów owocowych, w tym głównie jabłoniowych, a region zaczął przeistaczać się w „największy sad Europy”.

Kolejne stulecia przynosiły systematyczny rozwój sadów dworskich i chłopskich na terenach Grójecczyzny. Na przestrzeni czasu pojawiali się liczni propagatorzy jabłek grójeckich, którzy mieli niebagatelny wpływ na upowszechnienie ich upraw w regionie. Byli wśród nich m.in. duchowni - Roch Wójcicki z Belska, Niedźwiedzki z Łęczeszyc, Stefan Roguski z Goszczyna i Edward Kawiński z Konar, a także Jan Cieślak z Pogórzyc, krzewiciel wysokiej kultury w uprawie oraz w przechowalnictwie, twórca pierwszej przechowalni owoców w Polsce (rok 1918), będący także symbolem pierwszych sadów handlowych, Witalis Urbanowicz, który opracował „10 przykazań ogrodniczych” oraz prof. Szczepan Pieniążek, za sprawą którego powstał Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa. Z polecenia profesora, jego wychowanek – Eligiusz Gajewski – założył w zrujnowanym podczas wojny majątku w Nowej Wsi koło Warki (powiat grójecki) Zakład Doświadczalny Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa. W majątku już przed wojną znajdowało się gospodarstwo sadownicze, prowadzące produkcję wysokotowarową. Jako Zakład Doświadczalny, gospodarstwo na nowo stało się wzorcowym gospodarstwem sadowniczym, z którego przykład czerpała większość grójeckich sadowników.

Wielowiekowa tradycja upraw sprawiła, że lokalni sadownicy do perfekcji opanowali umiejętności pielęgnacji jabłoni. Potrafią oni w pełni wykorzystać unikalne warunki naturalne występujące na obszarze upraw jabłek grójeckich. Warunki glebowe (głównie gleby bielicowe), charakterystyczny mikroklimat, odznaczający się występowaniem niskich temperatur w godzinach nocnych w okresie przedzbiorczym (wrzesień, początek października), roczna suma opadów wynosząca 600 mm, długość okresu wegetacyjnego wynosząca około 200 dni, pozwalają na uprawę większości odmian jabłoni. Taka kombinacja sprawia, że jabłka grójeckie wybarwiają się szybciej i charakteryzują się wyższym od przeciętnego rumieńcem oraz wysoką kwasowością. Specyfikacja produktu wskazuje aż 27 odmian, które mogą być sprzedawane pod nazwą „jabłka grójeckie”, w klasie extra i klasie I, przy spełnieniu minimalnych wymagań dotyczących wybarwienia, wielkości oraz jędrności miąższu w czasie sprzedaży.

Unikalny, doceniany nie tylko przez Polaków, lecz także przetwórców i konsumentów z całej Europy, wyrazisty smak jabłek grójeckich, wyczarowywany przez lokalnych sadowników i aromatyczny zapach unoszący się w okolicach Grójca sprawiają, że z uśmiechem i oczekiwaniem spoglądamy ku jesieni.

Przy okazji warto wspomnieć, że proces certyfikacji produktów spożywczych wyróżnionych znakiem chronione oznaczenie geograficzne (ChOG), chroniona nazwa pochodzenia (ChNP) lub gwarantowana tradycyjna specjalność (GTS), a także produktów rolnictwa ekologicznego w Polsce nadzoruje Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (IJHARS). Oprócz tego, Inspekcja sprawuje szeroki nadzór nad jakością handlową żywności – „od pola do stołu” – a więc począwszy od etapu produkcji, poprzez obrót w handlu i gastronomii, aż po kontrolę graniczną. Za pomocą prowadzonych kontroli oraz działań edukacyjnych Inspekcja przeciwdziała zafałszowaniom żywności i innym możliwym nadużyciom rynkowym, z jednej strony chroni więc interesy polskich konsumentów, a z drugiej strony wspiera też rodzimych producentów, stojąc na straży wysokiej jakości i uczciwej konkurencji w branży rolno-spożywczej.

Na stronie internetowej IJHARS można znaleźć aktualną listę wszystkich polskich produktów wpisanych do unijnego rejestru chronionych nazw pochodzenia, chronionych oznaczeń geograficznych i gwarantowanych tradycyjnych specjalności, a także wiele innych informacji na ich temat – w zakładce „Produkty tradycyjne i regionalne”. 

Więcej informacji o jabłkach grójeckich można znaleźć m.in. w ich specyfikacji, która jest dostępna na stronie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Z kolei informacje o wszystkich unijnych produktach chronionych oraz ich specyfikacjach są dostępne na platformie eAmbrosia.