Szkolnictwo wyższe i nauka są siłą napędową pomyślnego rozwoju cywilizacyjnego Polski i głównym filarem modernizacji naszego kraju na najbliższe dziesięciolecia.

Przyjęty przez Radę Ministrów Plan na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju oparty jest m.in. na tym fundamencie, a dotychczasowe czynniki rozwoju i wzrostu gospodarki muszą zostać uzupełnione m.in. przez zintensyfikowanie i zwiększenie roli wytwarzanej w kraju wiedzy i technologii oraz zdecydowanie lepsze niż dotychczas wykorzystanie osiągnięć i dokonań naszych naukowców.

Jednym ze strategicznych projektów Planu na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju jest reforma szkolnictwa wyższego i nauki, która została przedstawiona  w przygotowanej przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego Ustawie 2.0. Jednak realizacja tego jednego z podstawowych i koniecznych warunków powodzenia Planu na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, jakim jest wprowadzana właśnie Ustawa 2.0, nie dokona się, jeśli nie zostanie zdecydowanie zwiększony poziom finansowania szkolnictwa wyższego i nauki.

Z satysfakcją przyjęliśmy dotychczasowe działania Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego i Rządu RP, które doprowadziły do zwiększenia środków finansowych w obu tych sektorach. Nie są one jednak wystarczające i jest to tylko pierwszy element dłuższego marszu, którego celem powinno być finalne zwiększenie nakładów budżetowych na naukę do poziomu co najmniej 1% PKB, z aktualnego, kompromitującego Polskę i nasze ambicje, poziomu 0,44% PKB, sytuującego nas, z tego punktu widzenia, w ogonie państw członkowskich Unii Europejskiej.

Ustawa 2.0, w art. 383, ustaliła regułę, która określa waloryzowanie corocznie środków finansowych planowanych w budżecie państwa na finansowanie szkolnictwa wyższego i nauki o wskaźnik 1.25 w roku 2019 i jego wzrost co rok o 0.1. Respektowanie przyjętych w Ustawie 2.0 regulacji dotyczących reguły waloryzacyjnej jest koniecznym minimalnym warunkiem prowadzącym do powodzenia przygotowywanych reform szkolnictwa wyższego i nauki, a w konsekwencji również warunkiem koniecznym powodzenia Planu na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju. Jest również minimalnym warunkiem realizacji drugiego etapu przewidzianych podwyżek wynagrodzeń dla pracowników uczelni, finansowania pionierskiej inicjatywy konkursu na uczelnie badawcze, a także nowego sposobu konstytuowania szkół doktorskich i stypendiów doktoranckich.

Oficjalne potwierdzenie tych decyzji finansowych zostało przedstawione podczas ogólnopolskiej inauguracji roku akademickiego 2018/2019 w Warszawie przez Pana Wicepremiera Jarosława Gowina, w obecności Pana Prezesa Rady Ministrów, Mateusza Morawieckiego.

Z ogromnym zaskoczeniem i niedowierzaniem przyjęliśmy w tym kontekście zawartą w zaakceptowanym w kwietniu br. przez Radę Ministrów Wieloletnim Planie Finansowym Państwa na lata 2019-2022, w części dotyczącej aktualizacji Planu Konwergencji, regulację, która mówi o „konieczności przesunięcia w czasie ścieżek wydatków zdeterminowanych w niektórych ustawach sektorowych”.

Taka regulacja, bez dodatkowej specyfikacji, doprowadziłaby do złamania nie tylko przytoczonej w Ustawie 2.0 reguły waloryzacyjnej, powodując niezrealizowanie celów reformy szkolnictwa wyższego i nauki, a w konsekwencji do fiaska Planu na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju. Prowadziłaby także, łamiąc zawartą ze środowiskiem umowę społeczną, do utraty zaufania środowiska akademickiego i szerokich kręgów społecznych z nim związanych do Rządu RP.

Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich zwraca się zatem do Sejmu RP i Rządu RP z apelem, aby przewidywana w Planie Konwergencji możliwość blokowania lub przesuwania w czasie sztywnych wydatków państwa nie odnosiła się do środków finansowych krytycznie niezbędnych dla powodzenia wdrożenia działań przewidzianych w Ustawie 2.0, a w konsekwencji koniecznych także do realizacji Planu na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, i aby planowane na te działania środki finansowe znalazły się w przewidywanym agregacie prawnie zdeterminowanych wydatków budżetu państwa.

Przewodniczący KRASP

prof. dr hab. inż. Jan Szmidt