– Inwestowanie w fabryki AI otwiera ogromne możliwości dla polskich naukowców i startupów technologicznych. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego z pełnym zaangażowaniem wspiera inicjatywy realizowane w ramach EuroHPC JU, które przyczyniają się zwiększenia możliwości funkcjonujących w Polsce centrów superkomputerowych. Jesteśmy przekonani, że te inwestycje nie tylko wzmocnią naszą pozycję na arenie międzynarodowej, ale także stworzą idealne warunki do rozwoju nowoczesnych technologii, które będą miały bezpośredni wpływ na poprawę jakości życia naszych obywateli oraz przyspieszą rozwój polskich startupów – przekonuje Maria Mrówczyńska, podsekretarz stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Fabryki AI będą oferować infrastrukturę i usługi, które pozwolą na pełne wykorzystanie europejskiego potencjału w dziedzinie sztucznej inteligencji. Dzięki wsparciu ze strony światowej klasy sieci superkomputerów, działających już w Unii Europejskiej, Fabryki AI będą łączyć kluczowe elementy innowacji w obszarze AI: moc obliczeniową, dane oraz talent pracujących tam osób. Strategia Komisji Europejskiej opiera się na tych instytucjach, mając na celu umożliwienie naukowcom oraz firmom (w szczególności małym i średnim przedsiębiorstwom oraz startupom) tworzenia, rozwijania i dostosowywania do swoich potrzeb godnych zaufania i etycznych modeli sztucznej inteligencji w Europie, którą dzięki temu będzie można nazwać Kontynentem AI.

Nowe Fabryki AI zostaną utworzone w Austrii, Bułgarii, Francji, Niemczech, Polsce i na Słowenii. Całkowita wartość inwestycji wynosi 350 milionów euro, które pochodzić będą zarówno z funduszy Unii Europejskiej, jak i budżetów tych państw.

Polska Fabryka AI (PIAST) będzie zlokalizowana w Poznańskim Centrum Superkomputerowo-Sieciowym (PCSC), które współpracuje z Politechniką Poznańską, Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Uniwersytetem Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz z regionalnymi klastrami i hubami innowacji, w szczególności z Wielkopolskim Klastrem Teleinformatycznym. Finansowanie krajowego wkładu w wysokości 50 milionów euro zapewni Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Ministerstwo Cyfryzacji. Kolejne 50 milionów euro PCSS otrzyma od Komisji Europejskiej.

Wszystkie Fabryki AI będą połączone w federację, której rola będzie kluczowa w kształtowaniu strategii AI zarówno na poziomie krajowym, jak i ogólnoeuropejskim. Fabryki te staną się istotnym elementem ekosystemu sztucznej inteligencji na Starym Kontynencie. Startupy działające w obszarze AI będą miały uprzywilejowany dostęp do tych ośrodków, co z pewnością przyczyni się do rozwoju wielu małych i średnich firm. Pierwsze siedem Fabryk AI rozpocznie swoją działalność w kwietniu 2025 roku.

Termin składania wniosków o utworzenie Fabryk AI w trzeciej rundzie konkursu upływa 2 maja 2025 r. Już w kwietniu 2025 roku EuroHPC JU ogłosi konkurs na tzw. Anteny Fabryk AI, który umożliwi większej liczbie państw uczestniczących w programie EuroHPC wdrażanie krajowych usług Fabryk AI bez konieczności inwestowania w własną infrastrukturę superkomputerową.

Działania wspierające rozwój polskiego środowiska w zakresie tworzenia Fabryk AI są aktywnie podejmowane przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Ministerstwo Cyfryzacji, Ministerstwo Rozwoju i Technologii oraz Ministerstwo Finansów.