Gwarancja jakości kształcenia w szkołach doktorskich

Ewaluacja jakości kształcenia w szkołach doktorskich to jeden z elementów mających gwarantować wysoką jakość i efektywność kształcenia doktorantów w szkołach doktorskich. Została zapowiedziana wraz z reformą systemu nauki i szkolnictwa wyższego w Polsce i wprowadzeniem nowego systemu kształcenia doktorantów w szkołach doktorskich.

Z końcem roku akademickiego 2023/2024 minie pierwsze pięć lat od rozpoczęcia kształcenia doktorantów przez utworzone wówczas szkoły. Pozwoli to rozpocząć pierwsze ewaluacje – kolejne powinny odbywać się nie rzadziej niż co 6 lat.

Ewaluację przeprowadza Komisja Ewaluacji Nauki (KEN) i jest w tym obszarze całkowicie niezależna – to eksperci powołani przez Przewodniczącego KEN dokonują oceny jakości kształcenia, a o wyniku tej oceny rozstrzyga uchwała KEN.

Pierwsze szkoły doktorskie objęte ewaluacją

Na marcowym posiedzeniu plenarnym Komisja Ewaluacji Nauki podjęła uchwałę w sprawie harmonogramu ewaluacji jakości kształcenia na IV kwartał 2024 r. Obejmuje on pierwszych 15 szkół doktorskich.

– Komisja Ewaluacji Nauki właśnie wyznaczyła harmonogram ewaluacji jakości kształcenia w szkołach doktorskich. W Polsce jest łącznie ok. 150 tego typu jednostek. Pierwszej ocenie zostanie poddanych 15 z nich. Ocena rozpocznie się w październiku tego roku. My już teraz podajemy listę szkół, aby mogły one odpowiednio wcześnie do tej oceny się przygotować – mówi prof. Filip M. Szymański, przewodniczący KEN. – Po raz pierwszy w historii będziemy ewaluowali szkoły doktorskie – dodaje.

Wyznaczone do pierwszej oceny szkoły doktorskie prowadzone przez następujące podmioty/podmioty wiodące:

L.p.	Podmiot prowadzący szkołę doktorską / Podmiot wiodący	Szkoła doktorska
1	Akademia Katolicka w Warszawie	Szkoła Doktorska Papieskiego Wydziału Teologicznego w Warszawie
2	Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie	Szkoła doktorska w dyscyplinie ekonomia i finanse, nauki prawne i nauki o zarządzaniu i jakości
3	Akademia Muzyczna im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy	Szkoła doktorska
4	Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku	Szkoła doktorska
5	Akademia Wychowania Fizycznego im. Bronisława Czecha w Krakowie	Szkoła Doktorska Nauk o Kulturze Fizycznej
6	Instytut Podstawowych Problemów Techniki Polskiej Akademii Nauk	Szkoła Doktorska IPPT PAN
7	Narodowe Centrum Badań Jądrowych	Szkoła Doktorska
8	Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu	Szkoła Doktorska Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu
9	Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu	Szkoła Doktorska
10	Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu	Szkoła Doktorska Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu
11	Uniwersytet Medyczny w Łodzi	Międzynarodowa Szkoła Doktorska Uniwersytetu Medycznego w Łodzi
12	Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu	Szkoła Doktorska Nauk Ścisłych i Przyrodniczych
13	Uniwersytet Morski w Gdyni	Szkoła Doktorska Uniwersytetu Morskiego w Gdyni
14	Uniwersytet SWPS	Szkoła Doktorska Nauk Społecznych i Humanistycznych
15	Uniwersytet w Białymstoku	Szkoła Doktorska Nauk Społecznych

Podmioty prowadzące szkoły doktorskie ujęte w harmonogramie otrzymają w IV kwartale 2024 r. od Przewodniczącego KEN zawiadomienie o rozpoczęciu ewaluacji wzywające do złożenia w terminie 12 tygodni raportu samooceny. Odtąd cały proces ewaluacji będzie się toczył z wykorzystaniem Systemu Ewaluacji Szkół Doktorskich, tzw. SEDok. To w nim aktywowany zostanie dla podmiotu formularz raportu samooceny.

Nabór na ekspertów rozpoczęty

Równocześnie KEN ogłosiła uruchomienie naboru kandydatów na ekspertów do przeprowadzenia ewaluacji. Zainteresowane osoby – posiadające znaczący dorobek naukowy lub artystyczny oraz biegłą znajomość języka angielskiego – mogą dokonać zgłoszenia swojej kandydatury na eksperta. Zgłoszenia dokonuje się samodzielnie we własnym imieniu, wykorzystując do tego celu formularz online znajdujący się na stronie SEDok.

Kto może wejść w skład zespołu oceniającego?

Zespół oceniający jakość kształcenia w szkole doktorskiej będzie składał się z od 4 do 7 ekspertów, w zależności od stopnia złożoności szkoły doktorskiej. W skład takiego zespołu każdorazowo wejdzie:

• minimum jeden członek KEN (w roli przewodniczącego takiego zespołu),
• inni eksperci wyłonieni właśnie spośród kandydatów, którzy dokonali samodzielnego zgłoszenia, w tym co najmniej jeden zatrudniony w zagranicznej uczelni lub instytucji naukowej,
• jeden doktorant wybrany spośród kandydatów wskazanych przez Krajową Reprezentację Doktorantów.

Pomocne materiały informacyjne

Szczegółowe informacje dotyczące dokładnych wymagań na eksperta oraz zadań, jakie stoją przed ekspertami prezentują poniższe materiały:  

1. Wymagania do roli eksperta w ewaluacji jakości kształcenia w szkołach doktorskich
2. Informator – Rola eksperta w ewaluacji jakości kształcenia w szkole doktorskiej

Zachęcamy również do obejrzenia krótkiego filmu instruktażowego, który dodatkowo objaśni nie tylko przebieg ewaluacji, ale i proces dokonania zgłoszenia swojej kandydatury na eksperta.

Materiały dostępne są także w angielskiej wersji językowej.

• Requirements for expert candidates evaluation of the quality of education at doctoral schools
• Information guide for expert candidates
• Film instruktażowy

O komentarz do tematu ewaluacji jakości kształcenia w szkołach doktorskich poprosiliśmy przewodniczącego Komisji Ewaluacji Nauki prof. dra hab. Filipa M. Szymańskiego.

Jakie są wyzwania Komisji Ewaluacji Nauki w związku z ewaluacją szkół doktorskich?

- Przed chwilą dokonała się rzecz historyczna. Po raz pierwszy Komisja Ewaluacji Nauki przyjęła uchwałę, która wyznaczyła harmonogram ewaluacji jakości kształcenia w szkołach doktorskich. KEN wyznaczyła pierwsze 15 szkół. Po raz pierwszy w historii będziemy ewaluowali te jednostki . Tak jak obiecywaliśmy i tak jak zapowiadał minister Dariusz Wieczorek i wiceminister Maciej Gdula – początkiem marca podamy tę listę. Zgodnie z tą obietnicą tę listę podajemy.

Jak będzie wyglądał proces ewaluacji?

- Ocena jakości kształcenia szkół doktorskich rozpocznie się w październiku. My już wcześniej podajemy listę 15 jednostek, aby mogły one odpowiednio wcześnie do tej oceny się przygotować. Oprócz tego rusza system, który z jednej strony będzie służył KEN, z drugiej strony – posłuży wyznaczonej komisji. Ta komisja będzie 4-7 osobowa, w zależności od wielkości szkoły. Platforma posłuży również samej szkole do wypełnienia formularza samooceny. W następnej kolejności komisja wyznaczona do oceny danej szkoły zapozna się z nim. Później będzie wizytacja, a nie po niej - pierwszy raport, do którego szkołą będzie się odnosiła. Potem szkoła dostanie dwa tygodnie na zgłoszenie wyjaśnień i uwag do tego dokumentu. Następnie zespół zaprezentuje ostateczną wersję raportu, który jest podstawą wydania uchwały przez Komisję Ewaluacji Nauki. Wynik oceny – pozytywny lub negatywny – będzie zawarty w uchwale KEN.

Zachęcamy ekspertów do przesyłania zgłoszeń. System umożliwia indywidualne zgłaszanie się zarówno ekspertów polskich, jak i międzynarodowych.

Czy wybrane do ewaluacji szkoły doktorskie są zróżnicowane?

- Wybrane do oceny jakości kształcenia szkoły doktorskie są zróżnicowane. Lista obejmuje 15 jednostek - od Akademii Katolickiej w Warszawie, po Uniwersytet SWPS czy Uniwersytet Medyczny w Łodzi. Tych szkół doktorskich mamy obecnie w Polsce ok. 150. Potencjalnie ocena wszystkich szkół doktorskich zakończy się w 2029 r. KEN ocenia szkołę po 5 latach od jej utworzenia. Ten dobór to zatem nie tylko zróżnicowanie, ale też moment startu funkcjonowania tych jednostek.

Jakie będą kolejne działania KEN w zakresie ewaluacji?

- Już na majowym posiedzeniu wyznaczymy koleje 30 szkół do oceny na 2025 r. Kolejne jednostki również będą miały odpowiednio dużo czasu, żeby do tej oceny się przygotować.