Rektor uczelni publicznej może zostać powołany w drodze wyborów albo w drodze konkursu i musi być zatrudniony w uczelni jako podstawowym miejscu pracy, a kandydat do objęcia funkcji rektora powinien posiadać co najmniej stopień naukowy doktora, natomiast szczegółowe wymagania kwalifikacyjne dla kandydatów, a także warunki i tryb przeprowadzania konkursu powinny zostać określone w statucie uczelni.

Do konkursu na rektora może przystąpić nauczyciel akademicki, który w roku przeprowadzania konkursu nie ukończył sześćdziesiątego siódmego roku życia, a w przypadku osób posiadających tytuł profesora – siedemdziesiątego roku życia.

Rektor uczelni publicznej niespełniający w dniu powołania wymogu zatrudnienia w uczelni, powinien zostać zatrudniony w tej uczelni najpóźniej w dniu poprzedzającym objęcie funkcji rektora.

Konieczne jest również uzyskanie zgody od wskazanego w statucie uczelni organu kolegialnego, w przypadku gdy osoba wyłoniona do pełnienia funkcji rektora będzie chciała podjąć lub kontynuować dodatkowe zatrudnienie u innego pracodawcy.

Prorektorzy w uczeni publicznej także powoływani są w drodze wyborów albo w drodze konkursu, a ich liczba, sposób powoływania, szczegółowe wymagania kwalifikacyjne oraz warunki, zasady i tryb przeprowadzania konkursu winny zostać określone w statucie. W przypadku kandydata na prorektora do spraw studenckich, istotne jest również spełnienie wymogu uzyskania zgody większości przedstawicieli studentów i doktorantów w organie dokonującym wyboru lub w komisji rozstrzygającej konkurs.

Kandydat do objęcia funkcji rektora lub prorektora powinien posiadać pełną zdolność do czynności prawnych, nie może także być karany prawomocnym wyrokiem za przestępstwo umyślne lub prawomocnym orzeczeniem o udzieleniu kary dyscyplinarnej.

Z kandydowaniem na funkcję publiczną rektora i prorektora uczelni publicznej wiąże się także obowiązek złożenia oświadczenia lustracyjnego dotyczącego pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z tymi organami w okresie od dnia 22 lipca 1944 r. do dnia 31 lipca 1990 r. Oświadczenie lustracyjne, bez względu na wynik wyborów, składa się w chwili wyrażenia zgody na kandydowanie lub zgody na objęcie lub wykonywanie funkcji, a organem właściwym do przedłożenia oświadczenia lustracyjnego rektora i prorektora uczelni publicznej jest minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego.

Przyjęcie zatem takiego oświadczenia w terminie późniejszym może zależeć od oceny indywidualnych okoliczności, które to opóźnienie spowodowały, a objęcie funkcji rektora ze świadomym zlekceważeniem obowiązku lustracyjnego można również rozważać na gruncie rażącego naruszenia prawa przez rektora.

Dokumenty lustracyjne złożone na stosownych formularzach, przekazywane są następnie do Biura Lustracyjnego Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu celem rozpoznania.

Wcześniejsze złożenie oświadczenia lustracyjnego powoduje wygaśnięcie obowiązku jego powtórnego składnia, a osoba zainteresowana przedkłada jedynie informację o uprzednim złożeniu oświadczenia. Jednocześnie z obowiązku złożenia właściwego dokumentu lustracyjnego zwolnione są osoby urodzone po dniu 1 sierpnia 1972 r.

Mając na względzie powyższe, uprzejmie prosimy osoby kandydujące o złożenie oświadczeń lustracyjnych albo informacji o uprzednim złożeniu oświadczenia lustracyjnego do Departamentu Szkolnictwa Wyższego Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, ul. Wspólna 1/3, 00-529 Warszawa z dopiskiem „Oświadczenia lustracyjne”.

Prosimy również po zakończeniu procedur wyborczych o przesyłanie informacji o wyborze rektora wraz z podaniem wysokości wynagrodzenia uzyskiwanego przez rektora–elekta na powyższy adres.

Jednocześnie uprzejmie wyjaśniamy, iż mając na uwadze autonomię uczelni we wszystkich obszarach jej działalności, przeprowadzanie wyborów i czuwanie nad ich prawidłowym przebiegiem, stwierdzanie ważności wyborów i w przypadkach określonych w statucie zarządzanie ponownych wyborów, ustalanie wyników wyborów, a także rozstrzyganie wątpliwości związanych z jej przebiegiem, należy wyłącznie do Uczelnianej Komisji Wyborczej i rektora jako osoby odpowiedzialnej za przestrzeganie prawa w uczelni.

Ministerstwo może podjąć interwencję w uczelniane procedury wyborcze jedynie w przypadku wystąpienia rażących nieprawidłowości związanych z trybem powoływania organów uczelni.