Międzynarodowy Dzień Liczby Pi

14.03.2024

Obchodzone 14 marca (według amerykańskiej tradycji zapisu – 3.14) święto liczby pi od 2019 roku jest także świętem królowej nauk – matematyki. To dobra okazja, aby zaprezentować najważniejsze „liczby” związane z kształceniem przyszłych matematyków na poziomie wyższym.

Grafika - na niebieskim tle symbol liczby Pi, obok napis Międzynarodowy dzień liczby Pi.

Wyjątkowa ludolfina

Liczba pi jest stałą matematyczną wyrażającą stosunek obwodu koła do długości jego średnicy. Fascynuje ludzkość już od czasów starożytności, a jako pierwszy jej właściwości i znaczenie w matematyce badał w III w. p.n.e. Archimedes, dlatego też bywa nazywana stałą Archimedesa. Swoje trzecie imię – ludolfina – zawdzięcza niemieckiemu matematykowi Ludolphowi van Ceulenowi, który w XVII wieku podał jej rozwinięcie z dokładnością do 35 miejsc po przecinku. Od XVIII wieku znana jest jako π – od pierwszej litery greckiego słowa oznaczającego obwód. Jest jedyną liczbą, która ma swoje święto. Inspiruje naukowców i artystów, którzy tworzą wierszyki ułatwiające zapamiętanie kolejnych cyfr jej rozwinięcia dziesiętnego, a polska noblistka Wisława Szymborska poświęciła jej jeden ze swoich wierszy. Ludolfina doczekała się nawet ronda swojego imienia.

Królowa matematyka w Polsce

Według danych z systemu POL-on w roku 2022 matematykę na studiach pierwszego i drugiego stopnia można było studiować w każdym polskim województwie. Wykładało ją ponad 1300 nauczycieli akademickich, w większości mężczyzn, w 32 uczelniach publicznych. Jedyną uczelnią zawodową, która w 2022 roku kształciła studentów na kierunku matematyka była Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Chełmie.

W Polsce na kierunku matematyka studiowało wówczas ponad 5600 pasjonatów królowej nauk i większość z nich (52%) stanowiły kobiety. W 2023 roku środowisko polskich naukowców zyskało 36 doktorów, 12 doktorów habilitowanych i 8 profesorów w dyscyplinie matematyka. Adeptami królowej nauk chciało wówczas zostać ponad 8000 kandydatów, z których ostatecznie na studia przyjęto nieco ponad 2700.