Pakiet Wolności Akademickiej

• Nowelizacja ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, czyli tzw. Pakiet Wolności Akademickiej. Zakłada on wzmocnienie zasad poszanowania wolności nauczania, wolności słowa, badań naukowych, ogłaszania ich wyników, a także debaty akademickiej z zachowaniem zasad pluralizmu światopoglądowego i przepisów porządkowych uczelni. 

Wsparcie uczelni publicznych i niepublicznych w zdalnym nauczaniu 

• Na ten cel przeznaczono ponad 65 mln zł. 
• Wszystkie uczelnie publiczne nadzorowane przez   Ministra Edukacji i Nauki oraz uczelnie niepubliczne finansowane na zasadach uczelni publicznych otrzymały dodatkowe środki na zakup narzędzi i prowadzenie nauczania zdalnego. 

Wsparcie uczelni w przeciwdziałaniu skutkom pandemii 

• Na ten cel przeznaczono ponad 420 mln zł. 
• W związku z przeciwdziałaniem skutkom pandemii koronawirusa na 2021 r. zostały zwiększone subwencje dla podmiotów szkolnictwa wyższego. Gwarantuje to wszystkim podmiotom objętym podziałem algorytmicznym wzrost kwoty subwencji o 1,5% w porównaniu z rokiem 2020 (w warunkach porównywalnych). 

Podwyżki wynagrodzeń dla pracowników szkół wyższych 

• Na ten cel przeznaczono 1 mld zł. 
• Do końca 2020 r. rozdysponowanych zostało blisko 200 mln zł, a kolejne 800 mln zł do końca 2021 r. 

Ponad 1 mld zł na wsparcie i rozwój, m.in.:

• publicznych uczelni akademickich kształcących kadrę medyczną, diagnostyczną i laboratoryjną – 90 mln zł,
• publicznych uczelni akademickich i zawodowych kształcących kadrę medyczną – 60 mln zł,
• podmiotów prowadzących szkoły doktorskie – prawie 153 mln zł,
• doktorantów – ponad 60 mln zł,
• kształcenia studentów i doktorantów z niepełnosprawnościami – ponad 55 mln zł,
• uczelni publicznych ze Śląska – prawie 88 mln zł,
• potencjału dydaktycznego oraz potencjału badawczego – ponad 13 mln zł.

Inwestycje związane z kształceniem – 415 mln zł

Na inwestycje związane z kształceniem przyznaliśmy:

• w okresie listopad – grudzień 2020 r. środki na lata 2020-2022 w wysokości 364 mln zł,     
• w okresie styczeń – czerwiec 2021 r. środki na lata 2021-2023 w wysokości 51 mln zł.
• dodatkowo w czerwcu br., na podstawie złożonych wniosków, przyznaliśmy środki dla uczelni w wysokości 258 mln zł na lata 2021-2024.

Programy Ministra Edukacji i Nauki

Program Społeczna Odpowiedzialność Nauki

• Wsparcie instytucji systemu szkolnictwa wyższego i nauki w popularyzacji nauki lub promocji sportu akademickiego. Jednorazowe finansowanie do 1 mln zł.

Program Doskonała Nauka

• Wsparcie instytucji systemu szkolnictwa wyższego i nauki w popularyzacji osiągnięć naukowych, w tym najnowszych wyników badań naukowych lub prac rozwojowych. Jednorazowe finansowanie do 400 tys. zł. 

Program Nauka dla Ciebie

• Popularyzacja nauki w tych miejscach Polski, w których mieszkańcy mają utrudniony dostęp do oferty edukacyjnej centrów nauki.

SOWA, czyli małe centra nauki w całej Polsce

• W 32 miejscowościach w całej Polsce powstaną Strefy Odkrywania, Wyobraźni i Aktywności.

Małe Centra Nauki 

• Program rozszerzający pilotaż SOWA o dodatkowe 75 lokalizacji z budżetem 350 mln zł.   

Program Studenckie koła naukowe tworzą innowacje

• Ponad 6,5 mln zł dla innowacyjnych studenckich kół naukowych, które działają na rzecz współpracy nauki i gospodarki.

Nowy program Nauka dla Społeczeństwa

• Dofinansowanie projektów wzmacniających współpracę między nauką a strefą społeczno-gospodarczą do 2 mln zł na projekt.

Doktorat Wdrożeniowy

• W 2021 r. 100 mln zł dla 500 podmiotów na realizację projektów badawczych
  • stypendia dla 217 wybitnych młodych naukowców – 42 mln zł,
  • stypendia dla 362 studentów za znaczące osiągnięcia naukowe, artystyczne lub sportowe – 6 mln zł,

Narodowa Reprezentacja Akademicka 

• Prawie 10 mln zł na wsparcie dla studentów-sportowców. 

Legia Akademicka 

• 1 mln zł na ochotnicze szkolenia wojskowe studentów. 

Inicjatywa wsparcia dążenia do doskonałości 

• 10 mln zł dla uczelni zawodowych na poprawę jakości kształcenia na kierunkach studiów o profilu praktycznym.

Nowy program „Rozwój czasopism naukowych”

• W ramach programu krajowi wydawcy czasopism naukowych będą mogli uzyskać wsparcie finansowe m.in. na działania zmierzające do podniesienia poziomu praktyk wydawniczych i edytorskich, co pozwoli na zachowanie najwyższych standardów i obecność w międzynarodowym obiegu naukowym. Program jest już uruchomiony. Nabór do niego trwa od 6 września do 5 listopada.

III edycja przedsięwzięcia „Dydaktyczna inicjatywa doskonałości”

• To 15 mln zł dla 15 uczelni zawodowych. 
• Każda z uczelni otrzymała 1 mln zł na realizację zadań projakościowych zaprojektowanych przez uczelnie w celu utrzymania i pobudzania rozwoju jakości kształcenia na kierunkach studiów o profilu praktycznym. 

Wsparcie dla uczelni i studentów

• Wsparcie uczelni publicznych prowadzących kształcenie na kierunkach medycznych – łączna kwota rozdysponowanych środków wyniosła 60 mln zł.  
• Wsparcie uczelni publicznych w związku z prowadzeniem kształcenia w trybie zdalnym – łącznie na ten cel rozdysponowano ponad 55 mln zł.
• Wsparcie uczelni niepublicznych i instytutów badawczych uprawnionych do otrzymywania środków na prowadzenie szkół doktorskich – w ramach przyznanych zwiększeń rozdysponowano łącznie ponad 1,8 mld zł. 
• Wsparcie podmiotów nauki i szkolnictwa wyższego przez zwiększenie wysokości subwencji – środki przeznaczone na ten cel wyniosły ponad 426 mln zł.
• Wsparcie podmiotów prowadzących szkoły doktorskie – łączna wartość środków wyasygnowanych na ten cel wyniosła 150 mln zł. Kwoty zwiększeń wysokości subwencji dla poszczególnych podmiotów określono na podstawie proporcji liczby doktorantów w szkołach doktorskich według stanu na 31 grudnia 2020 r. 
• Finansowanie skutków podwyżek wynagrodzeń pracowników uczelni. Pula środków przeznaczona dla uczelni publicznych nadzorowanych przez Ministra Edukacji i Nauki oraz uczelni niepublicznych prowadzonych przez kościoły i związki wyznaniowe finansowanych na zasadach uczelni publicznych wynosiła łącznie ponad 648 mln zł. 
• 36 mln zł na zajęcia wyrównawcze dla studentów przyjętych na pierwszy rok stacjonarnych studiów pierwszego stopnia lub jednolitych studiów magisterskich.
• 6 mln zł dla 362 studentów na stypendium Ministra Edukacji i Nauki za znaczące osiągnięcia naukowe, artystyczne i sportowe.
• 48 mln zł na 217 stypendiów dla wybitnych młodych naukowców, w tym 52 dla naukowców będących doktorantami. 
• 4,2 mln zł na 74 Nagrody Ministra Edukacji i Nauki za znaczące osiągnięcia w zakresie działalności naukowej, dydaktycznej, wdrożeniowej i organizacyjnej oraz za całokształt dorobku.
• Wsparcie dla uczelni i instytutów Sieci Badawczej Łukasiewicz na inwestycje – podjęto działania w celu pozyskania dodatkowych środków w wysokości 1 mld zł na inwestycje. Środki zostały uwzględnione w nowelizowanej ustawie okołobudżetowej, która znajduje się obecnie na etapie prac sejmowych.

Wsparcie dla studentów i naukowców na Białorusi 

• Uruchomiliśmy nabór do Programu im. K. Kalinowskiego dla obywateli Białorusi, którzy zostali poddani represjom uniemożliwiającym kontynuowanie nauki lub pracy na Białorusi. 
• W sumie w roku akademickim 2020/2021 wsparciem objęto ponad 1900 osób z Białorusi – studentów, naukowców oraz nauczycieli akademickich. Łączny budżet działań interwencyjnych nadzorowanych przez MEiN wynosi ponad 19 mln zł.

Przyznanie środków finansowych laureatom programu „Inicjatywa Doskonałości – uczelnia badawcza” oraz pozostałym uczelniom, które brały udział w konkursie.  

• Nominalna wartość obligacji przekazanych uczelniom na ten cel wyniosła blisko 500 mln zł. Uczelniom, które przystąpiły do konkursu, a z którymi minister nie zawarł umów, przyznano „z urzędu” zwiększenia wysokości subwencji stanowiące równowartość 2% subwencji ustalonej na podstawie algorytmów w roku 2019 (kwota środków przeznaczonych na ten cel wyniosła ponad 49 mln zł). 

Środki finansowe na rozwój infrastruktury badawczej i technologicznej w Polsce w ramach Krajowego Planu Odbudowy 

• W ramach tego finansowania jest planowane powstanie 3 infrastruktur naukowych oraz 4 infrastruktur technologicznych w regionie warszawskim. W sumie na ten cel przewidziano 375 mln zł. 

Środki dla Narodowego Centrum Badań Jądrowych na przedsięwzięcie „Opis techniczny badawczego wysokotemperaturowego reaktora jądrowego chłodzonego gazem” 

• To ogromna szansa dla polskiej nauki i gospodarki mogąca przynieść rozwój kompetencji i międzynarodowej pozycji polskich zespołów badawczych, rozwijanie nowych specjalności badawczych czy możliwość wprowadzenia zmian do  polskiego miksu energetycznego, które w sposób istotny przyczynią się do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych.
• Na ten cel przewidziano 60 mln zł. 

Dodatkowe działania 

• Utworzenie Akademii Zamojskiej 1 września 2021 r. z Uczelni Państwowej im. Szymona Szymonowica w Zamościu. 
• Przygotowanie wytycznych bezpiecznego funkcjonowania uczelni i innych podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki w okresie epidemii.
• Współpraca z NASA
  • 30 grudnia 2020 r. MEiN i NASA zawarły umowę dotyczącą współpracy w zakresie Sondy Mapowania i Przyspieszania Międzygwiazdowego. W ramach porozumienia polscy naukowcy z Centrum Badań Kosmicznych PAN opracowują instrument GLOWS (Global Solar Wind Structure). Na realizację tego zadania CBK PAN otrzyma 16 mln zł.
• Aktywna polityka polonijna – na programy stypendialne adresowane do osób polskiego pochodzenia w 2021 r. przeznaczono ponad 50 mln zł, a wsparciem objęto ponad 3,8 tys. osób.
• Akademie nauk stosowanych 
  • W grupie uczelni zawodowych (publicznych i niepublicznych) pojawi się nowa kategoria – „akademie nauk stosowanych”. Możliwość wyróżnienia uczelni zawodowych przez wprowadzenie do ich nazw określenia „akademia nauk stosowanych” wzmocni ich pozycję na rynku edukacyjnym i przyczyni się do pozytywnego odbioru w otoczeniu społeczno-gospodarczym.
• „Polityka Naukowa Państwa”
  • Projekt jest pierwszym tego typu dokumentem w Polsce. Po prekonsultacjach i pracach nad zgłoszonymi przez środowisko naukowe uwagami projekt oczekuje na przekazanie do konsultacji publicznych oraz uzgodnień międzyresortowych.

Podsumowanie najważniejszych działań Ministra Edukacji i Nauki Przemysława Czarnka związanych z oświatą i wychowaniem w pierwszym roku urzędowania