W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie stosujemy pliki cookies. Korzystanie z naszej witryny oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu. W każdym momencie można dokonać zmiany ustawień Państwa przeglądarki. Zobacz politykę cookies.
Powrót

Naukowcy i studenci walczący w Powstaniu Warszawskim. Cześć ich pamięci!

01.08.2018

Dziś obchodzimy 74. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego, największej akcji zbrojnej podziemia w okupowanej przez Niemców Europie. 1 sierpnia 1944 o godzinie 17.00 rozpoczął się zryw, który miał przynieść Polakom upragnioną wolność. W walce o stolicę brało udział ok. 40-50 tysięcy Powstańców, zbrojne starcia trwały ponad dwa miesiące - dokładnie 63 dni.

Opaska powstańcza - biało-czerwona ze znakiem Polski Walczącej

W  tych dniach na barykadach stanęli również  naukowcy, profesorowie, studenci. Przybliżamy sylwetki niektórych z nich:

Wiesław Brauliński, ps. Borsuk, sierżant podchorąży. W latach okupacji niemieckiej studiował na tajnych kompletach Politechniki Warszawskiej. Walczył w batalionie „Zośka” zgrupowania "Radosław" Armii Krajowej. Odznaczony Krzyżem Walecznych. Poległ w akcji na niemiecki pociąg pancerny. Wraz z nim zginęli m.in. Ryszard Zalewski „Wojdak” i Ryszard Załęski „Włodek”. Jego symboliczna mogiła znajduje się na Powązkach Wojskowych w Warszawie.

Ryszard Jerzy Załęski, ps. Włodek. Uczył się w liceum im. Stefana Batorego w Warszawie. Był harcerzem 23. Warszawskiej Drużyny Harcerzy im. Bolesława Chrobrego – „Pomarańczarnia”. Od jesieni 1939 r. kontynuował naukę na tajnych kompletach, maturę zdał w 1942 r. W tym samym roku rozpoczął studia na tajnym wydziale Politechniki Warszawskiej ukrytym pod nazwą "Szkoły Rysunku Technicznego". Członek Grup Szturmowych Szarych Szeregów: Hufiec "Centrum" (CR) - drużyna CR-500. Wraz z drużyną wszedł do Kedywu Komendy Głównej Armii Krajowej, w lipcu 1944 żołnierz I plutonu 1. kompanii "Maciek" batalionu "Zośka". Poległ w wypadzie na niemiecki pociąg pancerny na ul. Ostroroga róg Tatarskiej. Wraz z nim zginęli m.in. Wiesław Brauliński ”Borsuk” i Ryszard Henryk Zalewski ”Wojdak”. Odznaczony Krzyżem Walecznych. Jego symboliczna mogiła znajduje się na Powązkach Wojskowych w Warszawie.

Witold Kieżun, ps.Wypad. Zdał maturę w Gimnazjum i Liceum Humanistycznym im Księcia Józefa Poniatowskiego w Warszawie. W roku 1942 ukończył studia w Szkole Budowy Maszyn i Elektrotechniki (dawniejszej Wawelberga i Rotwanda) uzyskując dyplom technika - inżyniera budowy maszyn. Od 1942 roku studiował na Wydziale Prawa Tajnego Uniwersytetu Warszawskiego. Należał do pułku „Baszta”. Po fali aresztowań i rozbiciu przez Gestapo kompanii K-4, na początku 1944 r. utracił kontakt z oddziałem i przeszedł do batalionu NOW-AK „Gustaw”. W sierpniu odznaczony Krzyżem Walecznych, a we wrześniu 1944 r. na linii walk odznaczony przez Dowódcę AK gen. „Bora” Komorowskiego Krzyżem Virtuti Militari V klasy.

Był aresztowany przez NKWD i wywieziony do ZSRR. Po wydaniu polskim władzom bezpieczeństwa został osadzony w Obozie Pracy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego w Złotowie. W lipcu 1946 został zwolniony z obozu.

Eugeniusz Ajewski, ps. Kotwa. Ukończył gimnazjum, następnie studiował na Wydziale Budownictwa Politechniki Warszawskiej. Walczył w V Obwodzie (Mokotów) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej. Otrzymał Srebrny Krzyż Orderu Virtuti Militari V klasy, Krzyż Walecznych dwukrotnie, Krzyż Armii Krajowej, Warszawski Krzyż Powstańczy, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Zasługi, Medal za Warszawę, Medal za Udział w Wojnie Obronnej 1939, Medal za Opiekę nad Pomnikami, Medal za Opiekę nad Zabytkami, odznaki: Akcji "Burza", "Weterana" oraz wiele innych odznaczeń i wyróżnień.

Był wieloletnim prezesem OWTONZ - opiekunem miejsc upamiętnienia walk i męczeństwa Polaków w II wojnie światowej, prezesem i wiceprezesem OW oraz członkiem Rady Naczelnej Zarządu Głównego Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej.

Dr Zofia Franio ps. „Doktór”. Lekarka, Sprawiedliwa Wśród Narodów Świata (1971). Studiowała na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego, uzyskując w lipcu 1927 r. dyplom doktora wszechnauk lekarskich. W okresie okupacji służyła w szeregach Armii Krajowej. Uczestniczka Powstania Warszawskiego. Zaangażowana w pomoc Żydom, osobiście opiekowała się kilkoma osobami pochodzenia żydowskiego i współpracowała z Radą Pomocy Żydom „Żegota”. W 1946 r. aresztowana przez UB, została skazana na 12 lat więzienia. Po wyjściu z więzienia pracowała w Liceum Medycznym w Warszawie.

Julian Marian Piasecki, ps. Wiktor, Bogusław. Ukończył Gimnazjum Filologiczne Wojciecha Górskiego w Warszawie. W ostatnich latach nauki był czynny w Wolnej Szkole Wojskowej, a potem w Strzelcu. W latach 1915-1918 studiował na Politechnice Warszawskiej.

W czasie I wojny światowej walczył w Legionach Polskich i Polskiej Organizacji Wojskowej. Następnie pełnił służbę w 74. Pułku Piechoty w Lublińcu. W latach 1923-1923 został odkomenderowany na Politechnikę Warszawską celem ukończenia studiów. W 1924 roku był wykładowcą w Oficerskiej Szkole Inżynierii i oficerem nadetatowym 7. Pułku Saperów Wielkopolskich w Poznaniu. W 1925 roku rozpoczął naukę na Kursie Normalnym Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. Po ukończeniu kursu 1927 i uzyskaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego, przydzielony został do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, gdzie objął stanowisko asystenta. Obowiązki wykładowcy łączył z funkcją starszego asystenta w Katedrze Dróg Żelaznych na Wydziale Inżynierii Lądowej Politechniki Warszawskiej. Do stopnia majora awansowany został ze starszeństwem z 1 stycznia 1931 roku w korpusie oficerów inżynierii i saperów. Następnie pełnił funkcję pierwszego wiceministra komunikacji, był członkiem Rady Naczelnej Obozu Zjednoczenia Narodowego i prezesem Automobilklubu Polskiego. We wrześniu 1939 r. obowiązki pierwszego wiceministra komunikacji łączył z funkcją szefa II Eszelonu Szefostwa Komunikacji Naczelnego Wodza.

W latach okupacji niemieckiej działał w Obozie Polski Walczącej. Uczestniczył w Powstaniu Warszawskim. Odznaczony Krzyżem Virtuti Militari V klasy (Nr 4966), Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Polonia Restituta, Krzyżem Walecznych (trzykrotnie), Srebrnym Krzyżem Zasługi, Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918-1921 "Polska Swemu Obrońcy", Medalem Dziesięciolecia.

Edward Loth, ps. Gozdawa. Studiował antropologię w Zurychu i w 1907 r. otrzymał doktorat z filozofii. Następnie studiował medycynę w Bonn, Getyndze i Heidelbergu, gdzie otrzymał stopień doktora nauk medycznych, po czym pracował jako asystent w Katedrze Anatomii we Lwowie. W roku 1914 habilitował się z anatomii i antropologii oraz rozpoczął we Lwowie wykłady z anatomii prawidłowej i topograficznej. W 1915 r. był jednym z organizatorów Uniwersytetu Warszawskiego, w którym objął Katedrę Anatomii Prawidłowej. Pionier antropomorfologii części miękkich. W roku 1931 opublikował podręcznik "Anthropologie des parties molles”. Prowadził badania porównawcze części miękkich człowieka, a także z dziedziny ortopedii i rehabilitacji narządów ruchu. Był członkiem Polskiej Akademii Umiejętności oraz fińskiej Akademii Nauk. W okresie I wojny światowej był żołnierzem Legionów Józefa Piłsudskiego i naczelnym lekarzem Polskich Sił Zbrojnych (1917-18).

Był lekarzem naczelnym w 4. Rejonie V Obwodu (Mokotów) Warszawskiego Okręgu Armii. W czasie okupacji organizował szkolenia inwalidów. Był uczestnikiem tajnego nauczania medycyny oraz twórcą konspiracyjnej składnicy sanitarnej w Zamku Ujazdowskim. Dzięki jego staraniom na terenie Zamku w marcu 1941 r. powstał Zakład Szkolenia Inwalidów, który łącznie ze szpitalem przetrwał do wybuchu Powstania Warszawskiego. W latach 1939 i 1943 był dwukrotnie więziony na Pawiaku. W latach 1940-1944 był członkiem Rady Wydziału Lekarskiego Tajnego Uniwersytetu Warszawskiego oraz wykładowcą anatomii prawidłowej na tajnych kompletach tej uczelni. W tym samym okresie kierował Państwową Wytwórnią Protez przy ul. Kujawskiej 1. Jego podpis, obok ośmiu innych podpisów figuruje pod konspiracyjnym aktem zgonu marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza.

Działał w V Obwodzie (Mokotów) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej – sanitariat. Jego żona Jadwiga, również lekarka, pracowała z nim w szpitalach mokotowskich. Polegli podczas bombardowania 15 września 1944 r. Syn, Felicjan, był chirurgiem w szpitalu powstańczym przy ul. Mokotowskiej 55.

Odznaczony orderem Virtuti Militari V klasy, Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Węgierskiej Korony III klasy, Honorową Odznaką PCK, , czterokrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych.

Źródła:  www.1944.pl, MPW-baza uczestników PW, MPW-zbiory, archiwum rodzinne Witolda Kieżuna.

{"register":{"columns":[]}}