– Kształcenie osób z niepełnosprawnościami stanowi integralną część systemu szkolnictwa wyższego. Dzięki konkursowi „Uczelnia dostępna” konsekwentnie realizujemy nasze zobowiązania w tym obszarze. Wyłonione projekty, które otrzymają dofinansowanie umożliwiają wyrównywanie szans w dostępie do studiów i wspierają poprawę jakości kształcenia studentów z niepełnosprawnościami, a także przyczyniają się do likwidacji barier  na uczelni jako miejscu pracy. Jestem w pełni przekonany, że wsparcie oferowane w konkursie przyczyni się do permanentnego stosowania rozwojowych rozwiązań, które będą stanowić inspirację dla kolejnych uczelni do pozytywnych zmian – mówi Sebastian Skuza, wiceminister nauki i szkolnictwa wyższego.

- Cieszy mnie, że kolejna inicjatywa realizująca rządowy Program „Dostępność Plus” i finansowana z Europejskiego Funduszu Społecznego, ma tak duże zainteresowanie wśród uczelni. Założenia konkursu „Uczelnia dostępna” od samego początku przygotowywaliśmy w ścisłej współpracy z ekspertami reprezentującymi środowisko osób z niepełnosprawnościami. Wyniki konkursu potwierdzają, że to się opłaca. Dzięki temu powstała oferta skrojona do potrzeb uczelni i studentów, pozwalająca na wprowadzenie konkretnych i bardzo potrzebnych zmian zapewniających studentom z niepełnosprawnościami możliwość studiowania. Takie działania chcemy kontynuować w przyszłej perspektywie finansowej – mówi Małgorzata Jarosińska-Jedynak, minister funduszy i polityki regionalnej.

Wsparcie dla likwidowania barier na uczelniach

Rozstrzygnięty właśnie konkurs NCBR „Uczelnia dostępna” jest jednym z działań w ramach rządowego Programu „Dostępność Plus”, który stanowi pierwsze i kompleksowe ujęcie tematyki dostępności w Polsce. Celem konkursu jest likwidowanie barier w dostępie do kształcenia na poziomie wyższym. Dzięki przekazanym środkom możliwe będzie wprowadzenie zmian organizacyjnych na uczelniach oraz podniesienie świadomości i kompetencji kadry, co przełoży się na zwiększenie dostępności oferty edukacyjnej dla osób z niepełnosprawnościami. Konkurs jest finansowany z Funduszy Europejskich - Programu Wiedza Edukacja Rozwój (PO WER). Planowany budżet konkursu wynosił 200 mln zł jednak finalnie - dzięki wysokiej jakości zgłoszonych projektów oraz istotności działań w nich przewidzianych -  został zwiększony o ponad 121 mln zł, tak aby wszystkie wnioski rekomendowane do dofinansowania otrzymały środki.

– Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wsparło już szereg projektów, które pomagają pokonywać bariery, takie jak chociażby gra rozwijająca zdolności echolokacji u osób z dysfunkcją wzroku, bioniczna proteza ręki czy aplikacja mobilna dla osób niewidomych i słabowidzących na potrzeby seansów filmowych. Rozstrzygnięty właśnie konkurs „Uczelnia dostępna” zaowocuje następnymi pozytywnymi zmianami na rzecz dostępności, tym razem w miejscu nauki i pracy, jakim jest uczelnia wyższa. Cieszy nas ogromne zainteresowanie inicjatywą oraz wysoka jakość zgłoszonych projektów. Dzięki temu łączna kwota dofinansowania jest wyższa o ponad 100 mln zł od planowanej alokacji. To również wyraźny sygnał, że na polskich uczelniach, większych i mniejszych, publicznych i niepublicznych, drzemie ogromny potencjał, który odpowiednio stymulowany pozwoli nam jeszcze skuteczniej zwiększać świadomość i tworzyć rozwiązania na rzecz osób z niepełnosprawnościami – mówi dr inż. Wojciech Kamieniecki, dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.

W konkursie mogły wziąć udział uczelnie publiczne i niepubliczne, niezależnie od liczby studentów. Zgłaszane do konkursu projekty mogły dotyczyć zarówno działań prowadzących do zapewnienia przez uczelnie dostępności komunikacyjnej, administrowanych stron internetowych, narzędzi informatycznych, modyfikacji programów oraz procedur kształcenia, jak i działań z zakresu dostępności architektonicznej. Realizując te projekty, uczelnie będą współpracować z organizacjami pozarządowymi, podmiotami działającymi na rzecz likwidacji barier w dostępie do kształcenia na poziomie wyższym lub osobami z niepełnosprawnościami zajmującymi się aktywnie tematyką dostępności.

Różnorodne projekty w ramach trzech ścieżek

Uczelnie mogły zgłosić swoje projekty w ramach jednej z trzech ścieżek – mini, midi lub maxi, w zależności od stopnia zaawansowania działań na rzecz dostępności oraz od maksymalnej kwoty, o jaką wnioskowały.

Projektem, który uzyskał najwyższą liczbę punktów w konkursie, a jednocześnie oceniany był w ramach ścieżki midi jest ten zgłoszony przez Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie. Jego celem było stworzenie kompleksowego programu wsparcia zmian organizacyjnych i podnoszenia kompetencji kadry akademickiej. Działania te będą realizowane poprzez m.in. opracowanie i dopasowanie procedur kształcenia, zajęć oraz wykorzystywanych na nich materiałów dydaktycznych do potrzeb osób z niepełnosprawnością, dostosowanie stron internetowych do standardów WCAG, dostosowanie narzędzi informatycznych, w tym platformy e-learningowej, szkolenia pracowników uczelni, działania z zakresu dostępności architektonicznej, zakup specjalistycznego sprzętu. Dodatkowo, wraz z członkami wspólnoty akademickiej posiadającymi niepełnosprawność, przeprowadzone zostaną badania, które stanowić będą pogłębioną diagnozę trudności, jakich doświadczają osoby niepełnosprawne w procesie kształcenia na uczelni, ich potrzeb i związanych z nimi konieczności wprowadzenia racjonalnych dostosowań. Projekt realizowany będzie we współpracy m.in. z Polskim Związkiem Głuchych, Polskim Związkiem Niewidomych, Fundacją Primo Diagnosis.

- Projekt stanowi niewątpliwie trampolinę dla działań Uniwersytetu w zakresie otwierania się na potrzeby studentów, doktorantów i pracowników z niepełnosprawnościami. Dzięki jego realizacji możliwe będzie kompleksowe wypracowanie strategii działania w celu tworzenia racjonalnych usprawnień i rozwiązań dostępnych dla osób, które ze względu na kondycję psychofizyczną nie mogą w pełni uczestniczyć w procesie kształcenia i korzystać z oferty uczelni. Przeprowadzenie wszystkich działań w projekcie w dyscyplinie projektowej ułatwi ich implementację w strukturę i funkcjonowanie uczelni oraz przyczyni się do  kontynuacji działalności w tym zakresie po zakończeniu jego realizacji – mówi dr Anna Irasiak z Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie.

W ramach ścieżki mini najwyższą liczbę punktów uzyskał projekt „Równość w edukacji 2.0 - kompleksowy program wsparcia w zakresie dostępności w Szkole Wyższej im. P. Włodkowica  w Płocku”. Z kolei projekt „Uniwersytet dla wszystkich – Level up” Uniwersytetu Warszawskiego uzyskał najwyższe dofinansowanie w ścieżce maxi.

Pełna lista dofinansowanych projektów oraz informacje o konkursie „Uczelnia dostępna” są dostępne na stronie internetowej Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.

---

Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR) jest agencją wykonawczą Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Od ponad 10 lat Centrum łączy świat nauki i biznesu, tworząc odpowiednie warunki do prowadzenia prac badawczo-rozwojowych. Poprzez współfinansowanie procesów B+R wspiera rodzimych przedsiębiorców, istotnie zmniejszając ich ryzyko biznesowe towarzyszące wdrażaniu  przełomowych projektów badawczych. Misją NCBR jest realizacja zadań służących społecznemu i gospodarczemu rozwojowi Polski oraz rozwiązywanie konkretnych cywilizacyjnych problemów jej mieszkańców. NCBR pełni funkcję Instytucji Pośredniczącej w programach operacyjnych: Inteligentny Rozwój oraz Wiedza Edukacja Rozwój. Realizuje także szereg programów krajowych i międzynarodowych, a także projekty związane z bezpieczeństwem i obronnością państwa.

Z rocznym budżetem na prace B+R rzędu miliarda euro NCBR jest obecnie największym w kraju i regionie ośrodkiem wspierania rozwoju nauki i gospodarki.

---

Konkurs „Uczelnia dostępna” jest jednym z działań w ramach rządowego Programu „Dostępność Plus”, który stanowi pierwsze i kompleksowe ujęcie tematyki dostępności w Polsce. Jego celem jest zapewnienie swobodnego dostępu do dóbr, usług oraz możliwości udziału w życiu społecznym i publicznym osób o szczególnych potrzebach. W ramach programu są podejmowane i finansowane działania w 8 obszarach tematycznych: architektura, transport, edukacja, służba zdrowia, cyfryzacja, usługi, konkurencyjność i koordynacja. Wartość inwestycji przyczyniających się do realizacji programu wyniesie w perspektywie lat 2018-2025 ok. 23 mld zł. Źródłami finansowania są Fundusze Europejskie, Fundusze Norweskie i Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) oraz publiczne środki krajowe (tj. budżet państwa, środki jednostek samorządu terytorialnego, środki Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych).