W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie stosujemy pliki cookies. Korzystanie z naszej witryny oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu. W każdym momencie można dokonać zmiany ustawień Państwa przeglądarki. Zobacz politykę cookies.
Powrót

Trwają konsultacje rozporządzeń do Konstytucji dla Nauki

02.08.2018

Rozpoczął się kolejny etap konsultacji projektów rozporządzeń do Konstytucji dla Nauki, która zacznie obowiązywać już od 1 października 2018 roku. Dyskusja ze stroną społeczną jest stałym elementem prac nad zreformowaniem systemu szkolnictwa wyższego i nauki w Polsce.

Na drewnianym blacie lezy czerwona teczka z napisem Rzeczpospolita polska - minister nauki i szkolnictwa wyższego

Efektem 2,5-letniej intensywnej współpracy ze środowiskiem akademickim jest podpis pod ustawą złożony właśnie przez Prezydenta RP. To jednak nie koniec debaty nad kształtem systemu. W czerwcu do oficjalnych konsultacji trafiły rozporządzenia do ustawy (będzie ich o połowę mniej niż przy poprzednich ustawach). Już wcześniej jednak ich podstawowe założenia były znane środowisku akademickiemu – dyskutowano nad nimi bowiem jeszcze na etapie konferencji programowych Narodowego Kongresu Nauki, a w kwietniu poglądowe założenia przedstawiono wraz z projektem ustawy. 

– Konstytucja dla Nauki znacznie zmniejsza wolumen przepisów regulujących system szkolnictwa wyższego. Wyszliśmy z założenia, że to uczelnie wiedzą najlepiej, jak sobą zarządzać, dlatego też zrezygnowaliśmy z nadmiernego przeregulowania. Zwiększenie autonomii organizacyjnej to jednak nie tylko intuicja urzędników pracujących w ministerstwie nauki, ale przede wszystkim potrzeba zgłaszana przez samo środowisko akademickie – powiedział wicepremier, minister nauki i szkolnictwa wyższego Jarosław Gowin. – Prace nad rozwiązaniami trwają od ponad dwóch lat. Obecny etap to finalizacja pogłębionego dialogu, który prowadzimy ze środowiskiem akademickim – podkreśla wiceminister Piotr Müller, który odpowiada za koordynację prac legislacyjnych nad reformą.

Rozporządzenie: dziedziny nauki i dyscypliny naukowe

  • Miarodajna ewaluacja i większa widoczność Polski w światowej nauce

Problemem obecnie obowiązującej klasyfikacji dziedzin nauki i sztuki, a także dyscyplin, ustalonej w 2011 roku, jest jej znaczne rozdrobnienie. Wpływa to m.in. na proces ewaluacji. Konstytucja dla Nauki wprowadza nowy sposób oceny działalności naukowej – oceniane będą odtąd dyscypliny w ramach uczelni, a nie wydziały, które często nie były porównywalne pod względem zakresu przedmiotowego prowadzonych badań. To dlatego nowa klasyfikacja dziedzin i dyscyplin jest tak istotna.

W przypadku 1/5 wszystkich dyscyplin naukowych liczba badaczy, która je reprezentuje, nie przekracza 100 osób w skali całego kraju. Trzema dyscyplinami obecnej klasyfikacji zajmuje się mniej niż 24 pracowników naukowych. To sprawia, że – ze względu na tak znikomą próbę – nie sposób rzetelnie ocenić działalności naukowej badaczy. Wyniki ewaluacji przekładają się bezpośrednio na podział środków finansowych na utrzymanie i rozwój potencjału badawczego, na uprawnienia do prowadzenia studiów (w tym studiów doktoranckich) i do nadawania stopni naukowych i w zakresie sztuki. To pokazuje, jak dużą rolę w funkcjonowaniu uczelni odgrywa kwestia klasyfikacji dziedzin i dyscyplin.

Projekt rozporządzenia zakłada, że w miejsce obecnych 22 dziedzin nauki i sztuki oraz 102 dyscyplin znajdzie się 8 dziedzin nauki i 45 dyscyplin. Nowy podział oparty jest na systematyce przyjętej przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD). To sprawi, że polska nauka będzie miała właściwą prezentację w światowym obiegu naukowym.

Projekt rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych oraz dyscyplin artystycznych

Rozporządzenie: ewaluacja

  • Ocena działalności naukowej – obiektywna, przejrzysta i łatwiejsza

Kwestia ewaluacji jest rzeczą kluczową w Konstytucji dla Nauki – to od właściwie przeprowadzonej oceny działalności badawczej zależy kondycja polskiej nauki. Właśnie dlatego temat doskonałości naukowej i mierzenia dokonań badaczy pojawiał się od początku prac nad ustawą (m.in. podczas konferencji programowej Narodowego Kongresu Nauki w Poznaniu). Na podstawie tych debat MNiSW postanowiło dokonać bardzo istotnych zmian w sposobie przeprowadzania ewaluacji.

Przede wszystkim ewaluacja będzie dokonywana w ramach dyscyplin, a nie wydziałów. Podstawowym elementem będą osiągnięcia wszystkich pracowników prowadzących działalność naukową (pracowników badawczych i badawczo-dydaktycznych), a nie pojedynczych osób w ramach wydziału. Będą oni musieli przedstawić do oceny maksymalnie cztery najlepsze osiągnięcia z czterech lat. Zgłaszanie osiągnięć będzie się odbywać za pośrednictwem systemu POL-on na bieżąco. Dotychczas jednostki naukowe raz na 4 lata wypełniały ankiety, co generowało poważne obciążenia pracowników administracyjnych.

Konstytucja dla Nauki uprości również zasady ewaluacji. W poprzednich cyklach ewaluacji obowiązywały 4 kryteria, które obejmowały aż 24 szczegółowe parametry (wiele z nich nie miało praktycznego wpływu na ocenę). W nowym modelu ewaluacja nauki będzie dokonywana w oparciu o 3 kryteria i 6 kryteriów szczegółowych.

Przeczytaj także: nowa ewaluacja – cykl spotkań ze środowiskiem akademickim

Projekt rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie ewaluacji jakości działalności naukowej

Rozporządzenie: wykaz czasopism i wydawnictw

  • Publikacje – mniej, ale lepiej

Odpowiedzią na niski poziom widoczności wyników badań polskich naukowców w świecie, a także na zjawisko tzw. punktozy, czyli gonitwę za dużą liczbą publikacji, są nowe zasady oceny artykułów naukowych i monografii.

Przede wszystkim w rozporządzeniu przyjęto uznaną powszechnie na świecie zasadę tzw. dziedziczenia prestiżu. W ten sposób właśnie będą ustalane wykazy wydawnictw monografii i czasopism naukowych. To sprawi, że naukowcy nie będą zmuszeni publikować dużo, będą za to zmotywowani do publikowania w prestiżowych miejscach – ciężar zostanie przeniesiony na jakość, nie na ilość. Podobnie jak w przypadku nowych zasad ewaluacji (cztery osiągnięcia w ciągu czterech lat).

Projekt rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie sporządzania wykazów wydawnictw, monografii naukowych oraz czasopism naukowych i recenzowanych materiałów z konferencji międzynarodowych

Rozporządzenie: POL-on

Do tej pory dane dotyczące obszaru szkolnictwa wyższego były gromadzone w Systemie Informacji o Szkolnictwie Wyższym, a dane z obszaru nauki w Systemie Informacji o Nauce. W związku z tym, że w praktyce obszar szkolnictwa wyższego i obszar nauki przenikają się i uzupełniają, obecnie – zgodnie z ustawą – wszystkie dane będą gromadzone w jednym systemie – Systemie POL-on.

Rozporządzenie zawiera ważne dla pracowników uczelni terminy wprowadzania wymaganych informacji do systemu.

Projekt rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie danych przetwarzanych w Zintegrowanym Systemie Informacji o Szkolnictwie Wyższym i Nauce POL-on

Inne rozporządzenia oraz zgłaszanie uwag

Uwagi na temat rozporządzeń do ustawy zgłaszać można do końca sierpnia pod adresem mailowym uwagidoreformy@mnisw.gov.pl. Pełną listę konsultowanych projektów znaleźć można pod tym adresem: www.nauka.gov.pl/konsultacje.

Konstytucja dla Nauki zacznie obowiązywać od najbliższego roku akademickiego, czyli od 1 października 2018 roku. Ze względu na głęboki charakter zmian w funkcjonowaniu uczelni, jaki wprowadzi ustawa, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego będzie aktywnie wspierać społeczność akademicką we wdrażaniu ustawy. MNiSW przeprowadzi szkolenia dla pracowników administracyjnych uczelni, a także wyda poradniki i broszury informacyjne. O szczegółach resort nauki będzie informował wkrótce.

{"register":{"columns":[]}}