Warsztaty rozpoczął dyr. Andrzej Kurkiewicz informując ogólnie, iż warsztaty są elementem realizacji projektu w ramach Programu Erasmus+ jako wsparcie Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego. Podkreślił ważność interdyscyplinarności studiów doktoranckich. Poinformował również, iż Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w ramach Programu POWER będzie organizowało konkurs dot. studiów doktoranckich o charakterze interdyscyplinarnym oraz doktoratów wdrożeniowych z elementem międzynarodowym.

Dalszą część warsztatów rozpoczęła prezentacja prof. Kraśniewskiego.

Przedstawił on ogólne informacje dot. problematyki interdyscyplinarności oraz historię tego tematu w zakresie szkolnictwa wyższego i studiów doktoranckich. Został zaprezentowany zakres przeprowadzonej analizy. Istotna kwestia to terminologia dot. interdyscyplinarności. Interdyscyplinarność na studiach doktoranckich możemy podzielić na : niejawną, np. studia o polityce publicznej, bo dziedzina ta jest z natury interdyscyplinarna oraz jawną, określoną wąsko lub szeroko, zależnie od liczby łączących się dyscyplin. W zakresie międzynarodowym warto zapoznać się z dobrymi praktykami w zakresie studiów doktoranckich.

Prof. Kraśniewski omówił aspekty prawne prowadzenia studia doktoranckich przez jedną jednostkę lub tzw. studia środowiskowe prowadzone przez 2 lub więcej jednostek.

Została także ukazana różnica pomiędzy prowadzeniem studiów doktoranckich, a przeprowadzaniem przewodów doktorskich. W przypadku rozprawy interdyscyplinarnej jest podawanych dwóch promotorów.

W dalszej części dr Jacek Lewicki omówił kwestie finansowania studiów doktoranckich oraz doktorantów. Ukazano złożoność tego finansowania oraz wielość strumieni wsparcia finansowego i socjalnego.

Pani dr inż. Kinga Kurowska zaprezentowała przykłady interdyscyplinarnych studiów doktoranckich w Polsce - 7 różnego typu studiów/programów doktoranckich interdyscyplinarnych. Czasami jest to udział w projekcie, ale powiązany z konkretnym wydziałem np. poprzez prowadzenie zajęć dydaktycznych.

Dalszą część spotkania stanowiły warsztaty dotyczące:

I warsztat - aspektów organizacyjno-prawnych i systemowych

II warsztat - aspektów finansowych.

Wprowadzenie prof. Kraśniewskiego dotyczyło omówienia barier prawnych m.in. niejasności dot. sposobu prowadzenia środowiskowych studiów doktoranckich. Osobną kwestią są bariery w zakresie prowadzenia przewodów doktorskich np. doktorat musi być wpisany w konkretną dyscyplinę naukową.

Dalsze wprowadzenie pana Lewickiego opisywało bariery w zakresie finansowym np. określanie kosztochłonności. Osobno występuje duże rozdrobnienie w kwestii finansowania doktorantów, zróżnicowanie oceny osiągnięć doktorantów itp.

W ramach prezentacji zaproponowano propozycje eliminowania zidentyfikowanych barier oraz przykładowe rozwiązania omówionych problemów np. dobra weryfikacja jednostek prowadzących studia doktoranckie, stosowne zwiększenie autonomii uczelni, w tym tworzenie „szkół doktorskich”., czy też różne formy grupowej opieki nad doktorantem

W kontekście rozwiązań finansowych zaproponowano mocniejsze powiązanie z badaniami (to rozwiązanie bardziej radykalne), być może w ocenie i premiowaniu można by uwzględnić interdyscyplinarność. Sugerowano uproszczenie systemu stypendialnego - jedno stypendium dla wszystkich na pierwszym roku, a potem konkurencyjnie, ale wraz z pomocą socjalną.

Sugerowano dobrą współpracę z otoczeniem społeczno-ekonomicznym. A dalej idąc troskę o kadrę akademicką i jej kompetencje. Może warto stworzyć bazę dobrych praktyk.

W dalszej części spotkania uczestnicy warsztatu otrzymali do wypełnienia indywidualną ankietę dot. opinii nt. zdiagnozowanych barier. Następnie w grupach o zróżnicowanym składzie osób, tj. różnej roli pełnionej w zakresie studiów doktoranckich, uczestnicy dyskutowali oraz przedstawiali wnioski na forum.

Z dyskusji dot. problematyki organizacyjno-prawnej wyniknęło, iż

- Istotną barierą jest łączenie pracy zawodowej doktoranta z pisaniem pracy doktorskiej. Problemem jest masowość studiów doktoranckich.

- Sugestia polepszenia procedury naboru na studia doktoranckie - większa selekcja, ale zależna od decyzji na poziomie wydziału.

- oparcie dla szkoleń promotorów.

- Są potrzebne zmiany prawne, aby studia mogły być prowadzone w kilku dyscyplinach. W konsekwencji potrzebne zmiany w systemie POL-on.

- Potrzeba zmian kulturowych, np. ktoś nadmiernie związanie z dyscypliną.

- Nie jest jasne. czy III stopień studiów to przygotowanie do badań czy już naukowiec. Konieczna jasność kim jest doktor.

- Doktoranci raczej oczekują wiedzy jak być dobrym naukowcem, a nie wiedzy z danej dyscypliny.

- Postulat, aby zredukować liczbę jednostek mających prawo do prowadzenia studiów doktoranckich, ale wtedy można by dopuścić większą ich autonomię.

- Zauważono, iż prawo i powiązane z nim finansowanie stymuluje działania. Istotna jest decyzja czy państwo potrzebuje doktorów.

Z dyskusji dot. problematyki finansowej wyniknęło, iż

- Bariery wymienione wyczerpują bariery znane z praktyki w zakresie prowadzenia studiów doktoranckich.

- Postulat wprowadzenia jednego stypendium oraz konieczności zmian prawa w tym zakresie.

- Postulat wprowadzenia/projektowania formy wsparcia opiekunów oraz ich doktorantów w ramach studiów interdyscyplinarnych doktoranckich.

- Istnieje potrzeba aby jednostki rekrutowały liczbę doktorantów uwzględniając środki na ich finansowanie. Trudności są szczególnie na studiach humanistycznych.

- współczynnik kosztochłonności dla dwóch kierunków w POLonie---- liczona jest kosztochłonności kierunku ”tańszego”.

- DOSTOSOWAC REGULAMIN KONKURSU POWER do sposobu funkcjonowania w uczelni.

 

Opracowała: Maria Bołtruszko-DIR

---

“Pursuing the Goals of the Bucharest Communique in Poland”
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach programu Erasmus+