Podsekretarz stanu wziął 19 stycznia udział w spotkaniu w Centrum Badań i Rozwoju Oarai, 20 stycznia - na Uniwersytecie Tokijskim. W kolejnych dniach wiceminister spotka się z ministrem gospodarki, przemysłu i handlu Kajiyama Hiroshi, a także z ministrem środowiska Koizumi Shinjiro.

Prof. Wrochna będzie także rozmawiał z  wiceminister nauki, technologii, kultury i sportu Japonii Michiko Ueno - o potrzebie wzmocnienia współpracy z japońskimi instytucjami partnerskimi. Polska najbardziej zainteresowana jest współpracą w zakresie badań nad wysokotemperaturowymi reaktorami jądrowymi (HTR), zaliczanymi do najnowszej IV generacji technologii reaktorów jądrowych.

HTR uważane są za jedną z najlepszych, bezpiecznych opcji technologii jądrowych. Technologia ta w przeciwieństwie do innych technologii reaktorów jądrowych, które ograniczają się tylko do produkcji energii elektrycznej, może zaoferować również produkcję energii w postaci ciepła, szczególnie dla  przemysłu chemicznego i ciężkiego. Badania wykazują, że reaktory wysokotemperaturowe HTR są bardzo obiecującą, bezpieczną technologią uzupełniającą tradycyjne konwencjonalne reaktory jądrowe. 

Technologia HTR jest bardzo perspektywiczna, także z uwagi na możliwości produkcji wodoru, który mógłby zostać wykorzystany w przemyśle chemicznym, a w przyszłości niskoemisyjnym transporcie.

Innym obszarem, w którym Polska chce zintensyfikować współpracę z Japonią, jest biotechnologia i biomedycyna - w szczególności w zakresie stosowania terapii z wykorzystaniem komórek macierzystych oraz wykorzystania nowoczesnych technologii w opiece geriatrycznej.

Mając świadomość, jakim wyzwaniem o charakterze globalnym są zachodzące zmiany klimatyczne, Polska chce z partnerami japońskimi prowadzić wspólne badania dot. zjawisk zachodzących w regionach polarnych, jak i związanych z tym zmian klimatycznych, zwłaszcza w Arktyce.

Okazją do podsumowania efektów podjętych wspólnie inicjatyw byłoby zorganizowanie pod koniec bieżącego roku na poziomie ministerialnym wspólnych polsko-japońskich konsultacji w obszarze nauki i technologii.  Ostatnie tego typu konsultacje odbyły się w grudniu 2014 r. w Warszawie i z założenia miały odbywać się co dwa lata, naprzemiennie w obu państwach. Tym razem rola gospodarza przypadłaby Japonii.

Stan polsko-japońskiej współpracy w obszarze nauki i szkolnictwa wyższego

Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej

W Polsce przebywało w roku akademickim 2018/19 75 studentów z Japonii. Najczęściej wybierane przez nich kierunki to medycyna (15 osób) oraz instrumentalistyka (14 osób).

W ramach realizowanego przez NAWA Programu wymiany osobowej studentów i naukowców w ramach współpracy bilateralnej na rok akademicki 2019/20 przyznano łącznie stypendia dla 10 obywateli Japonii. Ponadto, w 2019 roku 2 doktorantów z Japonii otrzymało stypendium na prowadzenie badań naukowych w polskich uczelniach i instytutach  naukowych oraz badawczych (Program im. Ulama). Z kolei z możliwości wyjazdu badawczego do Japonii, w ramach Programu im. Mieczysława Bekkera, skorzystało 3 polskich doktorantów.

W roku 2019 w letnich kursach języka i kultury polskiej ze stypendium NAWA uczestniczyło 13 obywateli Japonii.

Narodowe Centrum Badań i Rozwoju

NCBR prowadzi współpracę w ramach inicjatywy EIG CONCERT-Japan wspierającej i rozwijającej współpracę w zakresie nauki, technologii i innowacji między krajami europejskimi a Japonią. W ramach 2 dotychczas przeprowadzonych konkursów na wspólne projekty badawcze dofinansowanie otrzymały 3 podmioty krajowe (Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Uniwersytet Łódzki, Instytut Katalizy i Fizykochemii Powierzchni im. Jerzego Habera PAN) na łączną kwotę ponad 250 000 euro.

Ponadto, na podstawie Porozumienia z Japan Coal Energy Centre (JCOAL) dofinansowano 2 wspólne projekty z obszaru energetyki węglowej na łączną kwotę ponad 780 000 zł.

Równocześnie na podstawie Memorandum o Współpracy pomiędzy instytucjami finansującymi badania naukowe z krajów Grupy Wyszehradzkiej i Japonii dofinansowano 5 wspólnych projektów badawczych (obszary dotyczące tworzenia materiałów wykorzystywanych w elektronice i energetyce oraz materiałów odpornych na ekstremalne warunki atmosferyczne) na łączną kwotę ponad 610 000 euro.

Narodowe Centrum Nauki

Obecnie realizowane są 102 umowy na prowadzenie projektów badawczych. Dziedziny, w których realizowanych jest najwięcej projektów, to podstawowe składniki materii (25 projektów) oraz nauki matematyczne (18 projektów).

Polska Akademia Nauk

Współpraca prowadzona jest na podstawie podpisanego w 2012 roku Porozumienia z japońskim odpowiednikiem PAN (Japan Society for the Promotion of Science - JSPS).

Umowa przewiduje 200 dni w roku dla każdej ze stron na wymianę naukowców celem realizacji wspólnych projektów badawczych lub uczestniczenia w konferencjach naukowych.

Dodatkowo, strona japońska oferuje możliwość skorzystania ze stypendium habilitacyjnego. W latach 2016-2018 5 polskich naukowców skorzystało z takiej oferty.

Narodowe Centrum Badań Jądrowych

W styczniu 2019 roku podpisano umowę ze Szkołą Inżynierii na Uniwersytecie Tokijskim. Umowa została zawarta na okres pięcioletni i przewiduje wymianę naukowców, studentów i kadry administracyjnej, prowadzenie wspólnych badań, organizowanie wykładów i sympozjów oraz wymianę informacji naukowych.

---

Zapraszamy do lektury wywiadu z podsekretarzem stanu w MNISW, prof. Grzegorzem Wrochną.