Rolnictwo ekologiczne

Celem interwencji jest wspieranie dobrowolnych zobowiązań rolników, którzy podejmują się utrzymać lub przejść na praktyki i metody rolnictwa ekologicznego określone w prawodawstwie unijnym i krajowym. Wsparciem w ramach interwencji objęte są powierzchnie w ramach następujących grup upraw: rolnicze, warzywne, zielarskie, sadownicze podstawowe, jagodowe, sadownicze ekstensywne, paszowe oraz TUZ, prowadzone zgodnie z zasadami rolnictwa ekologicznego.

Małe gospodarstwa z uprawami ekologicznymi o powierzchni UR nie większej niż 10 ha mogą otrzymać wsparcie w ramach interwencji na uproszczonych zasadach - płatność do hektara w jednakowej wysokości 1 640 zł/ha, niezależnie od grupy upraw.

W przypadku takich gospodarstw wsparciem zostaną objęte przylegające do siebie powierzchnie, na których mogą być uprawiane rośliny z różnych grup upraw (tj. upraw rolniczych, upraw warzywnych, upraw zielarskich, upraw sadowniczych – podstawowych, jagodowych i ekstensywnych oraz upraw paszowych, jakie są wspierane w ramach standardowej, czyli „pakietowej” realizacji zobowiązań ekologicznych), w tym również małe powierzchnie upraw poniżej 0,1 ha, przy czym łączna powierzchnia tak przylegających upraw nie może być mniejsza niż 0,1 ha.

Premia za zrównoważoną produkcję roślinno-zwierzęcą

W ramach interwencji rolnicy, niezależnie od tego czy realizują zobowiązania ekologiczne w ramach poszczególnych grup upraw (tj. pakietów), czy też jako małe gospodarstwo z uprawami ekologicznymi, mogą również otrzymać do każdego hektara zgłoszonego do płatności ekologicznych dodatkową premię za prowadzenie zrównoważonej produkcji roślinno-zwierzęcej w wysokości 573 zł/ha. Warunkiem otrzymania premii będzie zapewnienie obsady zwierząt na poziomie od 0,5 DJP do 1,5 DJP na każdy hektar użytków rolnych w gospodarstwie, w tym nie zgłoszony do płatności ekologicznych.

Przy takim poziomie obsady zabezpieczona jest w gospodarstwie samowystarczalność paszowo-nawozowa. Ustalony minimalny poziom obsady zwierząt pozwala w pełni bilansować mineralizującą się w procesie produkcji materię organiczną, a maksymalny poziom zwierząt pozwala dostatecznie uzupełnić zasoby mineralizującej się w procesie produkcji materii organicznej w glebie (bez przekraczania dopuszczalnej dawki nawozów naturalnych wykorzystywanych rolniczo zawierającej nie więcej niż 170 kg azotu w czystym składniku na 1 ha użytków rolnych) i jednocześnie zachować w gospodarstwie produkcję o zrównoważonej organizacji produkcji zwierzęcej.

Warunki kwalifikowalności:

posiadanie gospodarstwa rolnego położonego na terytorium RP, o powierzchni użytków rolnych nie mniejszej niż 1 ha; obszar kwalifikowany – użytki rolne (grunty orne, trwałe użytki zielone, uprawy trwałe – sadownicze);
działka deklarowana do wsparcia o min. powierzchni 0,1 ha;
prowadzenie produkcji rolnej z przepisami określonymi m.in. w rozporządzeniu PE i Rady (UE) 2018/848 oraz w ustawie o rolnictwie ekologicznym i produkcji ekologicznej.

Wymagania w ramach interwencji:

obowiązek produkcji ekologicznej i odpowiednie przeznaczenie zbioru, tj. co najmniej 30% uzyskanego zbioru musi zostać przeznaczone do sprzedaży lub do przetwórstwa;
uprawa gatunków roślin określonych na poziomie przepisów krajowych;
posiadanie zwierząt – w przypadku płatności do upraw paszowych na gruntach ornych oraz do trwałych użytków zielonych w obsadzie co najmniej 0,3 DJP/ha, przy czym płatności ekologiczne do takich upraw będą przyznawane do powierzchni do jakiej „starczy” rolnikowi zwierząt przeliczonych na DJP (tj. do powierzchni nie większej niż wynikającej z podzielenia posiadanych przez rolnika zwierząt przeliczonych na DJP przez współczynnik 0,3) Dolny próg obsady 0,3 DJP/ha (zmieniony z 0,5 DJP/ha) będzie stosowany dla wniosków złożonych w 2023 r. zgodnie z nowelizacją rozporządzania ekologicznego oczekującą obecnie na publikację;
posiadanie zwierząt w obsadzie 0,5-1,5 DJP na każdy hektar UR – w przypadku premii za prowadzenie zrównoważonej produkcji roślinno-zwierzęcej;
posiadanie planu działalności ekologicznej;
w przypadku podstawowych upraw sadowniczych, ekstensywnych upraw sadowniczych oraz upraw jagodowych:
- uprawa gatunków w okresie owocowania, a w przypadku upraw niebędących w okresie owocowania - potwierdzenie, że do założenia tych upraw wykorzystano materiał nasadzeniowy odpowiedniej jakości;
- utrzymanie minimalnej obsady dla poszczególnych gatunków roślin z tolerancją do 10%;
- coroczne wykonywanie na plantacji zabiegów uprawowych i pielęgnacyjnych.

Wszystkie uprawy deklarowane do wsparcia finansowego w ramach interwencji podlegają kontroli jednostek certyfikujących.

Zobowiązania w ramach interwencji – Rolnictwo ekologiczne obejmują okres 5 lat.

Rolnicy realizujący zobowiązania ekologiczne nie wskazują we wniosku o przyznanie płatności ekologicznych czy uprawa, do której ubiegają się o przyznanie tych płatności prowadzona jest na gruncie w konwersji czy po konwersji.

W celu umożliwienia rolnikom realizującym zobowiązania ekologiczne w ramach działania Rolnictwo ekologiczne PROW 2014-2020 kontynuowania tych zobowiązań (w latach 2023-2024) na korzystniejszych warunkach – analogicznych jak dla rolników realizujących zobowiązania ekologiczne w ramach Interwencji – Rolnictwo ekologiczne PS WPR, znowelizowano przepisy dotyczące działania Rolnictwo ekologiczne PROW 2014-2020 i od 2023 r. wprowadzono m.in. następujące zmiany:

podwyższono stawki płatności w ramach wszystkich pakietów i wariantów działania do poziomu stawek płatności dla Interwencji Rolnictwo ekologiczne w ramach Planu Strategicznego dla WPR na lata 2023-2027;
wprowadzono możliwość ubiegania się rolników o dodatkową płatność do każdego hektara zgłoszonego do płatności ekologicznych w formie premii za prowadzenie zrównoważonej produkcji roślinno-zwierzęcej.

Kto może otrzymać wsparcie

Rolnicy objęci nadzorem jednostki certyfikującej w ramach systemu kontroli i certyfikacji w rolnictwie ekologicznym.

Jakie wsparcie można otrzymać

Wysokość wsparcia:

Budżet interwencji Rolnictwo ekologiczne wynosi ok. 905 mln EUR, co przekłada się na średni roczny budżet na poziomie ok. 181 mln EUR (w latach 2023-2027).

Dla poszczególnych grup upraw są inne stawki płatności i są one też zróżnicowane ze względu na status danej uprawy, tj. czy jest to uprawa w okresie konwersji, czy też uprawa już ekologiczna. Stawki płatności w ramach każdego z pakietów interwencji zostały określone jako roczne stawki płatności do jednostki powierzchni, tj. do 1 ha. Stawki płatności w ramach interwencji dotyczącej rolnictwa ekologicznego, w zależności od grupy upraw i okresu konwersji/po konwersji wynosić będą od 2023 r. od 1 043 zł/ha do 3 105 zł/ha. Natomiast w przypadku pakietu Małe gospodarstwa z uprawami ekologicznymi stawka płatności będzie wynosiła 1 640 zł/ha, a stawka premii za zrównoważoną produkcję roślinno-zwierzęcą 573 zł/ha.

Stawki te są wyższe średnio o 35% w porównaniu do stawek z 2021 r. (i średnio o 84% względem stawek z 2015 r.) jakie były stosowane w ramach działania Rolnictwo ekologiczne PROW 2014-2020.

Płatności ekologiczne są przyznawane do powierzchni (ha) upraw prowadzonych metodami ekologicznymi (tj. upraw w okresie konwersji lub upraw już ekologicznych).

Płatności do powierzchni upraw w okresie konwersji – w ramach 5-letniego zobowiązania, przysługują nie dłużej niż przez okres pierwszych 3 lat realizacji zobowiązania obejmującego przez te 3 lata uprawy w okresie konwersji.

W ramach interwencji stosowana będzie degresywność płatności, tj. płatności ekologiczne będą przyznawane w wysokości: