Zalewajka z Gór Opolskich
21.08.2025
W dniu 21 sierpnia 2025 r. na Listę Produktów Tradycyjnych została wpisana w kategorii: Gotowe dania i potrawy: „zalewajka z Gór Opolskich”.
Wygląd (zewnętrzny i na przekroju)
Płynna ciecz z kawałkami pokrojonych w kostkę ziemniaków oraz kapusty kiszonej
Kształt (zewnętrzny i na przekroju)
W zależności od naczynia, w którym się znajduje
Wielkość
W zależności od naczynia, w którym się znajduje
Barwa (zewnętrzna i na przekroju)
Barwa cieczy kremowo-szara
Konsystencja, „wrażenie w dotyku”
Płynna ciecz z lekko twardymi kawałkami warzyw
Smak i zapach
Lekko kwaśny smak, charakterystyczny dla kiszonej kapusty
Tradycja, pochodzenie oraz historia produktu rolnego, środka spożywczego lub napoju spirytusowego
Zalewajka z Gór Opolskich to smaczna zupa gotowana na kapuście kiszonej przez mieszkańców wsi Góry Opolskie w województwie lubelskim, w powiecie opolskim, w gminie Opole Lubelskie. Tradycja kiszenia kapusty jest ciągle żywa w tym regionie. Jedyna różnica jest taka, że część lokalnych gospodyń nie uprawia już samodzielnie kapusty, lecz kupuje na targu gotową, już poszatkowaną. Smak i zapach pozostają bez zmian.
Zalewajka z Gór Opolskich to zupa którą często jadali ludzie biedni albo w czasie dużego głodu. W trudnych czasach zupa ta gotowana była na samych warzywach, bez dodatku kości, ani skór zwierzęcych. Dziś można stwierdzić jednoznacznie że była to zupa postna, której smaku dodawała kiszona kapusta. Z przeprowadzonych, wśród najstarszych mieszkańców Gór Opolskich, wywiadów wynika, że zalewajka ta miała różne formy. Mogła być spożywana bez zaprawiania jej niczym, lub z zasmażaną na słoninie i cebuli mąką, wówczas mówiono o niej zupa ,,zapalana”. Najczęściej jednak była gotowana na wywarze z ogona świńskiego z dodatkiem kapusty kiszonej i warzyw takich jak ziemniaki oraz prostych przypraw.
Do przygotowania tej zupy niezbędne są: świński ogon lub żeberko/golonka, kapusta kiszona, ziemniaki, cebula, marchewka, liście laurowe, ziele angielskie oraz sól i pieprz do smaku. Gotujemy wywar na świńskim ogonie lub żeberku albo golonce. Po ugotowaniu wyjmujemy mięso. Następnie, płuczemy kiszoną kapustę, wkładamy do wywaru i gotujemy aż kapusta będzie miękka. Kroimy w kostkę ziemniaki i ugotujemy w osobnym naczyniu. Ugotowane ziemniaki przekładamy do garnka z wywarem z kapustą. Przyprawiamy solą, pieprzem, liściem laurowym i zielem angielskim. Dodajemy pokrojoną drobno cebulę i marchewkę startą na tarce. Gotujemy jeszcze przez około 15 minut. Na sam koniec, zupę według uznania można zasmażyć/zapalić za pomocą zasmażki z mąki i tłuszczu.
Obecnie, zalewajka z Gór Opolskich bardzo często przygotowywana jest na różnego rodzaju wydarzenia lokalne takie jak: Jarmark opolski czy Święto produktu lokalnego. Bardzo często bierze też udział w różnych konkursach kulinarnych. Do dnia dzisiejszego wielu mieszkańców Gór Opolskich i okolic nie wyobraża sobie aby na ich stołach miało zabraknąć tej zalewajki.