W dniu 15 września 2022 roku Europejski Trybunał Praw Człowieka (dalej: Trybunał) wydał wyrok w sprawie Rabczewska przeciwko Polsce (nr skargi 8257/13).

W sprawie tej, skarżąca podniosła zarzut naruszenia art. 10 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (dalej: Konwencja) (wolność wyrażania opinii), w związku z wydaniem wyroku sądu okręgowego uznającego ją winną popełnienia zarzucanego czynu (obraza uczuć religijnych) oraz wymierzeniem grzywny w wysokości 5 000 zł. Skarżąca podniosła, że naruszono jej prawo do swobodnego wyrażania opinii, a kara była nieproporcjonalna do czynu. Podkreślała, że swoją wypowiedzią nie chciała naruszyć porządku publicznego i że nie można uznać jej słów za mowę nienawiści.

W 2009 roku skarżąca, będąca znaną piosenkarką pop, udzieliła wywiadu, w którym – odnosząc się do Pisma Świętego – miała stwierdzić, że „trudno wierzyć w coś, co napisał jakiś napruty winem i palący jakieś zioła…”. W dniu 26 sierpnia 2009 roku, po zawiadomieniu o możliwości popełnienia przestępstwa, prokuratura rejonowa odmówiła wszczęcia dochodzenia. Na postanowienie zawiadamiający złożył zażalenie. Sąd rejonowy 14 października 2009 roku uchylił zaskarżone postanowienie i sprawę przekazał do ponownego rozpoznania. Dnia 16 stycznia 2012 roku wyrokiem sądu rejonowego skarżącą uznano winną popełnienia zarzucanego jej czynu i wymierzono jej grzywnę w wysokości 5 000 zł oraz obciążono kosztami procesu. Obrońca skarżącej wniósł apelację od wyroku. Wyrokiem z dnia 18 czerwca 2012 roku sąd okręgowy zmienił zaskarżony wyrok odnośnie do daty popełnienia przypisanego czynu, zaś w pozostałym zakresie utrzymał go w mocy i zasądził od skarżącej koszty postępowania odwoławczego. Wyrok jest prawomocny.

Trybunał stwierdził, że ​​w niniejszej sprawie sądy krajowe nie dokonały kompleksowej oceny szerszego kontekstu wypowiedzi skarżącej i starannego zrównoważenia jej prawa do wolności wypowiedzi z prawami innych osób do ochrony ich uczuć religijnych i pokoju religijnego zachowane w społeczeństwie. Ponadto uznał, że nie wykazano, że ingerencja w przedmiotowej sprawie była wymagana, zgodnie z pozytywnymi zobowiązaniami państwa wynikającymi z art. 9 Konwencji w celu zapewnienia pokojowego współistnienia grup i osób religijnych i niereligijnych podlegających ich jurysdykcji poprzez zapewnienie atmosfery wzajemnej tolerancji.

Ponadto Trybunał zauważył, że ​​badane wypowiedzi nie stanowiły niewłaściwego lub obraźliwego ataku na obiekt kultu religijnego, mogącego podżegać do nietolerancji religijnej lub naruszać ducha tolerancji, który jest jedną z podstaw społeczeństwa demokratycznego.

Trybunał uznał zatem, że – pomimo szerokiego marginesu uznania – władze krajowe nie przedstawiły wystarczających powodów mogących uzasadnić ingerencję w wolność słowa skarżącej.

Z uwagi na powyższe Trybunał uznał, że doszło do naruszenia art. 10 Konwencji oraz nakazał wypłacenie skarżącej kwotę 10 000 euro z tytułu szkody niemajątkowej. W sprawie tej dwóch sędziów (G. Felici i I. Ktistakis) złożyło wspólne zbieżne zdanie oraz jeden sędzia (K. Wojtyczek) złożył zdanie odrębne.

Wyrok stał się ostateczny w dniu 30 stycznia 2023 r. Wyrok jest dostępny w języku angielskim w bazie orzeczniczej Trybunału (https://hudoc.echr.coe.int), został również przetłumaczony i zamieszczony w bazie orzeczeń ETPC na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości.