Wymiar przestrzenny prowadzenia polityki ochrony zdrowia
- Potrzeby zdrowotne obywateli są zróżnicowane w skali kraju, co jest związane m.in. z nierównomiernym rozłożeniem populacji i ośrodków ochrony zdrowia, czy lokalnymi uwarunkowaniami demograficznymi, środowiskowymi i społecznymi. Jednocześnie potrzeby te ulegają ciągłym zmianom, co wynika z globalnych trendów takich jak: zmiany klimatu, procesów starzenia się społeczeństwa, czy postępującej urbanizacji. Sytuacja ta wymusza na decydentach taki sposób prowadzenia polityki publicznej w zakresie ochrony zdrowia, która uwzględnia złożone potrzeby obywateli i ich zróżnicowanie nie tylko w skali kraju, ale również regionów. Prowadzenie polityki publicznej w zakresie ochrony zdrowia, która jest wrażliwa terytorialnie i odpowiedzialna społecznie wymaga poznania nie tylko potrzeb, ale i relacji pomiędzy pacjentami a miejscami, w których świadczone są usługi ochrony zdrowia. Poznanie tych relacji nie jest możliwe bez zaangażowania danych, które pozwolą na ujęcie wymiaru przestrzennego zjawiska.
- Dane przestrzenne to dane odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru geograficznego. Dane te zawierają informację umożliwiającą identyfikację lokalizacji (np. współrzędne geograficzne, adres, kod pocztowy) i mogą być skutecznie analizowane przy użyciu technologii geoprzestrzennych takich jak oprogramowanie do przetwarzania systemów informacji geograficznej (ang. geographic information system, GIS). W kontekście ochrony zdrowia dane przestrzenne to m.in. informacje o rozmieszczeniu chorób na danym obszarze, wpływie zanieczyszczeń na zdrowie społeczeństwa oraz lokalizacji placówek ochrony zdrowia, w tym ich dostępność przestrzenna i czasowa względem mieszkańców.
- Systemy informacji geograficznej są skutecznym narzędziem wspierającym prowadzenie polityk publicznych w zakresie ochrony zdrowia. Metody GIS są wykorzystywane w analizie geostatystycznej i wizualizacji geograficznej w ramach, których można pokazać podstawowe zależności pomiędzy elementami systemu ochrony zdrowia. System GIS pozwala m.in. na analizę związków między chorobami, charakterystyką i stanem zdrowia ludności, placówkami ochrony zdrowia oraz zmieniającym się środowiskiem przyrodniczym i społecznym. GIS może być wykorzystany na potrzeby zarządzania kryzysowego w przypadkach nagłych – np. konflikty zbrojne, katastrofy naturalne, do monitorowania stanu systemu. Narzędzia GIS mogą być wykorzystane również do zwiększania dostępności usług zdrowotnych.
- Dostęp do ochrony zdrowia jest jednym z podstawowych warunków budowania zdrowego społeczeństwa. Dlatego jest on przedmiotem troski decydentów na całym świecie. Kluczowym jest zapewnienie wszystkim grupom społecznym równego i odpowiedniego dostępu do podstawowej opieki zdrowotnej, niezależnie od czynników społeczno-ekonomicznych czy geograficznych. Dane geoprzestrzenne dotyczące placówek ochrony zdrowia i miejsca zamieszkania obywateli można wykorzystać do poprawy dostępności przestrzennej i czasowej, a przez to wyeliminowania dysproporcji w regionach tym zakresie.
- Wymiar terytorialny/przestrzenny zabezpieczenia usług ochrony zdrowia jest jednym z głównych wątków realizowanych w ramach projektu Podstawowe Regiony Zabezpieczenia. W ramach projektu kluczowym jest poznanie i monitorowanie relacji między pacjentami a miejscami świadczenia usług ochrony zdrowia. Wyniki prowadzonych analiz będą stanowiły wkład merytoryczny dla decydentów, w tym m.in. Ministerstwa Zdrowia, wojewodów, samorządów w zakresie kształtowania systemu ochrony zdrowia, w celu jego optymalizacji.